To, jak czujemy się sami ze sobą, ma wpływ nie tylko na nasze samopoczucie, ale też na postrzeganie świata i relacje z innymi. Czym jest samoocena i od czego zależy? Czy samoocena i poczucie własnej wartości to dwa odrębne pojęcia? Jak poprawić własną samoocenę? Między innymi o tym rozmawiamy z mgr Martyną Jadczak-Turyk, psychologiem.
Aleksandra Mazur, Ann Asystent Zdrowia: Czym jest samoocena i czy jest tym samym co poczucie własnej wartości?
mgr Martyna Jadczak-Turyk: Samoocena i poczucie własnej wartości to dwa pojęcia związane ze sposobem, w jaki oceniamy i postrzegamy siebie, ale istnieją między nimi subtelne różnice.
Samoocena a poczucie własnej wartości
Samoocena odnosi się do subiektywnej oceny samego siebie. Jest to ogólna ocena, jaką osoba ma na swój temat. Samoocena może być adekwatna (gdy osoba postrzega siebie adekwatnie) lub zaniżona (gdy osoba ma negatywne myśli o sobie). Składa się z różnych aspektów takich jak samoakceptacja, poczucie kompetencji, ale również z wydzielonych aspektów, np. samoocena zawodowa, społeczna czy fizyczna.
Poczucie własnej wartości to podobne pojęcie, ale bardziej skupia się na wewnętrznej wartości osoby. Dotyczy przekonania, że jesteśmy godni szacunku i miłości, bez względu na nasze umiejętności, osiągnięcia czy zachowanie. Poczucie własnej wartości jest głębokim przekonaniem o sobie, które może być trudniejsze do zmiany niż samoocena.
Czytaj także: Relacje osób wysoko wrażliwych. Czy WWO kochają inaczej?
Podsumowując, samoocena jest bardziej ogólną oceną siebie. Może się ona zmieniać w zależności od sytuacji, osiągnięć czy relacji z innymi ludźmi. Poczucie własnej wartości jest bardziej fundamentalnym przekonaniem o sobie, które wpływa na nasze reakcje na życiowe wyzwania i trudności.
Samoocena a życie zawodowe i osobiste
Dlaczego samoocena jest tak ważna?
Samoocena jest niezwykle ważna, ponieważ ma wpływ na wiele aspektów naszego życia, w tym na zdrowie psychiczne, sukces zawodowy, jakość relacji z innymi ludźmi i ogólne poczucie szczęścia i spełnienia.
- Osoby z adekwatną samooceną rzadziej chorują na depresje i zaburzenia lękowe niż osoby z zaniżoną samooceną.
- Adekwatna samoocena sprzyja osiąganiu sukcesów zawodowych. Osoby takie są bardziej skłonne do podejmowania wyzwań. Mają też większą motywację do osiągania celów i są bardziej elastyczne w radzeniu sobie z porażkami.
- Samoocena sprzyja budowaniu zdrowych i satysfakcjonujących relacji z innymi ludźmi.
- Samoocena sprzyja realizacji własnych celów i marzeń. Osoby o adekwatnej samoocenie mają większą pewność siebie i odwagę, aby dążyć do tego, co naprawdę chcą osiągnąć w życiu.
- Samoocena ma związek z ogólnym poczuciem szczęścia, spełnienia i satysfakcji z życia. Osoby o wysokiej samoocenie często są bardziej zadowolone ze swojego życia i mają większą radość z codziennych doświadczeń.
- Samoocena pomaga radzić sobie z trudnościami życiowymi, ponieważ osoby o wysokiej samoocenie mają większą wiarę w siebie i swoje umiejętności. Pozwala im to lepiej radzić sobie w sytuacjach stresowych.
Samoocena jednak nie polega na przekonaniu o własnej doskonałości, ale raczej na akceptacji siebie wraz z własnymi mocnymi stronami i ograniczeniami. Istotne jest również rozwijanie zdrowej samooceny poprzez budowanie realistycznych oczekiwań, rozwijanie umiejętności osobistych i dbanie o zdrowe relacje z innymi ludźmi.
Źródła samooceny
Co ma wpływ na naszą samoocenę? Jakie są źródła samooceny?
Nasza samoocena kształtuje się przez całe życie i może być wynikiem wielu różnych czynników.
Nasze doświadczenia w dzieciństwie, w tym sposób, w jaki byliśmy traktowani przez rodziców, opiekunów i rówieśników, mogą mieć istotny wpływ na kształtowanie się naszej samooceny. Pozytywne doświadczenia i wsparcie w dzieciństwie mogą budować pewność siebie. Negatywne doświadczenia takie jak przemoc czy zaniedbanie, mogą prowadzić do zaniżonej samooceny.
Nasze doświadczenia związane z osiąganiem celów, zarówno sukcesy, jak i porażki, mogą wpływać na naszą samoocenę. Powodzenie w osiąganiu celów może budować pewność siebie, podczas gdy porażki mogą prowadzić do obniżenia samooceny. Nasze relacje z innymi ludźmi, w tym relacje z przyjaciółmi, rodziną, partnerem/partnerką i współpracownikami, mają również istotny wpływ na kształtowanie się naszej samooceny.
Sposoby na poprawę samooceny
Jak poprawić własną samoocenę?
Poprawa własnej samooceny może być procesem wymagającym czasu i wysiłku. Warto spróbować zadbać o poniższe rzeczy i sprawdzić, czy nasza samoocena uległa poprawie:
– Uświadom sobie swoje dotychczasowe osiągnięcia, usiądź i przeanalizuj je na spokojnie. Mogą one dotyczyć zarówno sfery zawodowej i prywatnej. Najlepiej zanotuj wszystko to co ci się udało i z czego możesz być dumny.
– Dalej rozwijaj swoje umiejętności i zainteresowania. Nie przestawaj, trwaj w doskonaleniu tego co cię interesuje dzięki temu będziesz bardziej kompetentny i pewny siebie.
– Akceptuj swoje wady i niedoskonałości. Zaakceptuj błędy i porażki. Z każdej porażki wyciągnij lekcje na przyszłość. Ucz się na tym co ci się nie udało. To jest twoje cenne doświadczenie. Każdy z nas popełnia błędy, nie krytykuj siebie za to.
– Ustal realistyczne cele, niech one będą na miarę twoich aktualnych możliwości, określone w czasie, rozpisane punkt po punkcie. Zaplanuj dokładnie jak je zrealizujesz, większe cele podziel na kilka mniejszych.
– Nie porównuj się do innych, jedynie jak chcesz się porównywać to do siebie z przeszłości np. do siebie rok temu. Zobacz, ile udało ci się osiągnąć, co zrealizowałeś i jak się rozwinąłeś.
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.
Więcej ciekawych rozmów w Ann: