Przemoc w związku w Polsce jest zjawiskiem dość powszechnym. Centrum Praw Kobiet szacuje, że rocznie około 800 tysięcy Polek doświadcza w domu przemocy. Z myślą o nich w naszym kraju powstała inicjatywa Przemocometr. Jest to proste narzędzie służące do oceny tego, czy jest się obecnie w toksycznym, niebezpiecznym związku. O tym na czym dokładnie polega projekt Przemocometr, do kogo jest skierowany i gdzie go można dostać opowiada Ewa Aplas, prezydentka Soroptimist International Pierwszy Klub we Wrocławiu.
Co roku w okresie od 25 listopada do 10 grudnia trwa ogólnoświatowa kampania 16 dni Akcji przeciwko przemocy ze względu na płeć. Różne organizacje społeczne podejmują wtedy temat przemocy, szczególnie przemocy wobec kobiet. Jedną z takich akcji, przedstawionych w zeszłym roku, jest Przemocometr.
Przemocometr: razem zmierzymy się z przemocą
Svitlana Slyvchenko, www.ANN-zdrowie.pl: Przemocometr powstał w krajach Ameryki Południowej, gdzie to problem przemocy wobec kobiet jest bardzo duży. W 2019 r. został wprowadzony do Francji dzięki merostwu Paryża, Obserwatorium ds. Przemocy Wobec Kobiet w Saint-Denis i organizacji En Avant Toute(s). Dopiero w tym roku pomysł przywędrował do nas. Na czym polega projekt Przemocometr? Jaka jest jego idea i kto stoi za inicjatywą?
Ewa Aplas, prezydentka Soroptimist International Pierwszy Klub we Wrocławiu: Zacznę od tego, że nazwa inicjatywy brzmi „Przemocometr: razem zmierzymy się z przemocą”. Projekt jest finansowany przez Islandię, Lichtenstein i Norwegię z Funduszy EOG w ramach Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny. W Polsce realizują go wspólnie Soroptimist International Pierwszy Klub we Wrocławiu oraz Plakaciary. „Polską matką” przemocometru jest Janka Baran, założycielka polskiego odłamu międzynarodowego ruchu Plakaciar. To właśnie ona przywiozła z Paryża niezwykłe urządzenie – przemocometr. Ma ono na celu pokazać, jak w relacjach mogą kształtować się nasze zachowania w stosunku do partnera i partnera w stosunku do nas. We Francji projekt ten jest bardzo dobrze rozbudowywany poprzez struktury rządowe. Zaś w Polsce my tak naprawdę dopiero jesteśmy na etapie budowania pewnego rodzaju platform łączących podmioty zajmujące się szeroko pojętą tematyką przeciw przemocy zarówno dla dzieci, młodzieży, jak i kobiet oraz wszystkich innych grup doznających przemocy.
Przemocometr: narzędzie, które pomoże rozpoznać sygnały naruszające granice dobrostanu
Czym właściwie jest przemocemetr? Jest to tylko zestaw pytań online?
Przemocometr to bardzo proste narzędzie. Ma on formę zakładki do książki, na której z jednej strony jest wydrukowana 25-cm skala i są wypisane różne zachowania w związku. Jest podzielona na trzy części: zieloną z zachowaniami bezpiecznymi, pomarańczową z zachowaniami przemocowymi. Jak również czerwoną, w której znajdują się zachowania wskazujące, że osoba w związku znajduje się w niebezpieczeństwie. Przemocometr został stworzony, by pomóc młodym osobom rozpoznać w codziennym życiu pierwsze sygnały naruszające granice dobrostanu psychicznego i fizycznego. Z drugiej strony jest umieszczona definicja świadomej zgody i numer do niebieskiej linii. Czyli najbardziej znany w Polsce Centrum dla Ofiar Przemocy w Rodzinie. Grupą docelową naszego projektu są kobiety w wieku 15-25 lat. Ponieważ, według wszelkich badań, to oni doznają przemocy w związku, a przy tym rzadko korzystają z systemów pomocy.
Przemocometr wyraźnie wskazuje, że z przemocą już mamy do czynienia, gdy ktoś „kontroluje Twoje wyjścia, ubrania, makijaż”, „przeszukuje wiadomości tekstowe, e-maile, aplikacje”, czy także „grozi udostępnianiem intymnych zdjęć”. Przemoc naprawdę łatwo przeoczyć, o czym świadczą też różne statystyki.
Kompletnie nie ma znaczenia, jakiej płci jesteśmy
Na stronie Kampanii 16 dni akcji przeciw przemocy ze względu na płeć możemy przeczytać, że aż 95% ofiar przemocy w rodzinie to kobiety i dzieci. Ale jednak mężczyźnie też doświadczają przemocy. Czy mogą oni skorzystać z Przemocometra?
Bardzo trafne pytanie. Przemocometr jest narzędziem włączającym, czyli równościowym. Kompletnie nie ma znaczenia, jakiej płci jesteśmy, jak również, w jakim jesteśmy związku. Dlatego też niektóre wyrazy na przemocometrze mają końcówkę „x”. Jest to zabieg specjalny. W języku neutralno płciowym żadna płeć nie jest uprzywilejowana i nie są utrwalane uprzedzenia wobec żadnej płci. Nie używamy bezpośrednich końcówek, tym samym pozostawiamy to do dyspozycji odbiorcy, po to, żeby każdy czuł się włączony. Tak więc zarówno kobiety i mężczyźni, jak i osoby, które się nie identyfikują ze żadną płcią, są w stanie skorzystać z tego narzędzia. Także warto podkreślić, że sprawdzić można nie tylko związek partnerski, ale również przyjacielski.
Przemocometr można pobrać za darmo!
Gdzie można dostać przemocometr?
Gotowy wydrukowany przemocometr jest w tej chwili przekazywany do kilku ośrodków, z którymi współpracujemy oraz będzie dostępny na wszystkich eventach, które będą przez nas prowadzone. Również przemocometr można bezpłatnie pobrać na naszej stronie internetowej. Staramy się, żeby w przyszłości przemocometr pojawiał się w nietypowych miejscach. Np. we Francji znalazł się on na na opakowaniach bagietek. Pokazuje to też, że walka z przemocą jest tam bardzo ważna, a władze zdają sobie sprawę, że jest tak powszechna jak chleb.
Zdradzi Pani może jeszcze jakieś plany na przyszłość?
Oficjalnie projekt jest finansowany przez dwa lata, ale na pewno będzie kontynuowany i rozwijany. Chcemy dotrzeć do jak najszerszej grupy odbiorców. Będziemy również w ramach tego projektu wdrażać narzędzie sypkiej komunikacji, zwłaszcza dla młodych. Będziemy kłaść wielki nacisk na mniejsze miejscowości. Ponadto planujemy prowadzić zajęcia dla osób, które zajmują się lub mają do czynienia z naszą grupą docelową, żeby ich edukować. Będziemy poruszać kwestie jak rozmawiać z młodzieżą oraz jak dotrzeć do nich właśnie z przemocometrem. Ludzie często nie chcą dotykać tematu przemocy, ponieważ twierdzą, że on ich nie dotyczy. Chcemy więc rozpocząć dialog społeczny, po to, żeby móc swobodnie mówić o zachowaniach, które są niewłaściwe. Także w niedługim czasie pojawi się profesjonalna strona projektu. Będzie ona bogata w kontent zarówno dla specjalistów, jak i dla tego głównego odbiorcy, czyli młodzieży.
Autor: Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia
Ewa Aplas – prezydentka Soroptimist International Pierwszy Klub we Wrocławiu. Jednym z głównych priorytetów Klubu jest działanie przeciw przemocy. Soroptymistki to kobiety mające globalną wizję świata i problemów kobiet, które znając wyzwania, warunki i prawa kobiet w swoich społecznościach. Są one aktywnie zangażowane w prace nad poprawą życia i statusu kobiet i dziewcząt poprzez edukację, wzmocnienie pozycji i umożliwienie rozwoju.