Zmiany na skórze to szeroka grupa stanów chorobowych, zarówno o łagodnym, jak i niebezpiecznym charakterze. Nie wszystkie jednak świadczą o chorobie skóry. Część z nich są sygnałem dotyczącym innych narządów. Które zmiany skórne nie muszą nas niepokoić, a kiedy lepiej nie zwlekać z wizytą u lekarza? Jak często należy kontrolować zmiany skórne? Dowiedz się z Poradnika Ann!
Zmiany na skórze – rodzaje i powstawanie
Zmiany na skórze, zwane również wykwitami skórnymi, to ogromna liczba stanów chorobowych. Wykwity skórne różnią się między sobą kształtem, barwą i rozmiarem, a także lokalizacją. Najczęstsze rodzaje zmian skórnych to grudki, krosty, pęcherze, znamiona, guzki, nadżerki oraz blizny. Niektóre wykwity skórne mają charakter wrodzony i towarzyszą nam od urodzenia, inne zaś pojawiają się w toku naszego życia. Warto pamiętać, że skóra jest narządem naszego organizmu, który pozostaje anatomicznie i funkcjonalnie powiązany z innymi organami. Z tego powodu, zmiany skórne nie zawsze świadczą o procesie chorobowym dotyczącym samej skóry. Część wykwitów skórnych jest sygnałem nieprawidłowości dotyczących innych narządów naszego ciała.
Zmiany na skórze – kontroluj swoje znamiona!
Znamiona to grupa zmian skórnych, które bezwzględnie wymagają naszej uwagi i regularnej kontroli. Zdecydowana większość znamion ma charakter łagodny. Należy jednak pamiętać, że czerniak – najgroźniejszy nowotwór skóry – może rozwijać się na podłożu znamion. Warto wyrobić sobie nawyk regularnej kontroli znamion barwnikowych raz w roku. W tym celu należy udać się do dermatologa, który zbada znamiona za pomocą specjalnego urządzenia, zwanego dermatoskopem. Dermatoskopia pozwala ocenić znamiona pod kątem cech złośliwości oraz wytypować te, które powinny zostać usunięte.
Cały artykuł dostępny w bezpłatnej aplikacji Ann Asystent Zdrowia lub po zalogowaniu na stronie
Które znamiona powinny wzbudzić nasz niepokój i skłonić do natychmiastowej kontroli? Aby łatwo wytypować znamiona, które należy sprawdzić pod kątem wystąpienia czerniaka, można posłużyć się akronimem ABCDE. Z języka angielskiego, kolejne litery oznaczają odpowiednio: A (asymmetry) – asymetria, B (borders) – nierówne brzegi, C (colour) – nierównomierne zabarwienie, D (diameter) – średnica powyżej 5 mm, E (elevation) – uniesienie powyżej poziomu skóry. Jeśli na swojej skórze zaobserwujemy zmianę, która posiada jedną lub więcej wymienionych cech, warto pokazać ją dermatologowi. Zawsze należy również skontrolować znamiona, które powiększają się, zmieniają swój wygląd, swędzą lub krwawią.
Zmiany na skórze – uwaga na te lokalizacje!
Obserwacja zmian skórnych jest stosunkowo łatwa w rejonach dostępnych dla naszego wzroku. Zwykle szybko zauważamy wykwity w okolicy twarzy, szyi, kończyn, klatki piersiowej czy brzucha. Znacznie trudniej jest jednak kontrolować rejon pleców, pośladków czy pachwin.
Warto zwracać uwagę na podeszwy stóp, gdzie również mogą lokalizować się problematyczne wykwity. Szczególnie narażony na przeoczenie jest rejon owłosionej skóry głowy, gdzie włosy mogą dodatkowo zakrywać zmiany skórne.
Poszukując zmian skórnych wymagających kontroli, warto wspomóc się dodatkowo lustrem. W szczególnie niedostępnych lokalizacjach, możemy poprosić o pomoc bliską osobę.
Zmiany na skórze jako objaw chorób innych narządów
Skóra jest narządem, który jako pierwszy może sygnalizować choroby dotyczące całego organizmu. Zmiany na skórze mogą stanowić cenną wskazówkę diagnostyczną. Przykładem chorób, które może „być widać na skórze”, są nowotwory. Zmiany skórne, które mogą świadczyć o chorobie nowotworowej wewnątrz organizmu, to między innymi rogowacenie ciemne, zapalenie skórno-mięśniowe czy łupież okrągły. Ich diagnoza świadczy o konieczności pogłębienia diagnostyki onkologicznej.
Niektóre wykwity skórne są na tyle charakterystyczne, że niemalże na pierwszy rzut oka pozwalają postawić trafne rozpoznanie. Przykładem takiej zmiany jest rumień na twarzy w kształcie motyla – typowy objaw tocznia układowego.
Żółtaki na skórze powiek to charakterystyczny objaw hipercholesterolemii, a rumień dłoniowy – marskości wątroby. Warto jednak podkreślić, że w wymienionych chorobach objawy skórne rzadko są jedynym objawem. Zwykle towarzyszą im inne dolegliwości dotyczące całego organizmu.
Zmiany na skórze – kiedy powinny zaniepokoić?
W ciągu życia na naszej skórze pojawia się mnóstwo zmian. Niektóre z nich pozostają na niej na zawsze, inne z czasem znikają. Trudno wyobrazić sobie sytuację, w której konsultujemy z lekarzem każde przebarwienie, krostkę czy plamę na skórze.
Jakie objawy powinny nas skłonić do pogłębienia diagnostyki wykwitów? Z pewnością warto udać się do lekarza w sytuacji wystąpienia nowych zmian skórnych, zajmujących znaczną powierzchnię ciała. Tak zwane „wysypki” mogą mieć różne przyczyny – infekcyjne, alergiczne, ale też związane z poważnymi chorobami ogólnoustrojowymi.
Bez dokładnego wywiadu i badania fizykalnego, ciężko jest ustalić źródło problemu. Z pewnością warto konsultować zmiany skórne, którym towarzyszą inne objawy, takie jak gorączka, osłabienie, ból stawów czy utrata masy ciała.
Pamiętajmy o szczególnej czujności, którą należy zachować w przypadku dzieci. Jedną z najgroźniejszych „wysypek” wieku dziecięcego są wybroczyny – objaw sepsy meningokokowej, która należy do stanów zagrożenia życia.
autorka: Krzysztofa Białożyt-Stwora, Ann Asystent Zdrowia