Listopad to miesiąc, w którym mężczyźni szczególnie przyglądają się swojemu zdrowiu. Akcja „Movember” od kilku lat przypomina o badaniach profilaktycznych. Wcześnie wykryte nowotwory u mężczyzn są całkowicie wyleczalne, dlatego warto pożegnać wstyd i udać się do lekarza. Movember – na czym polega kampania? Które badania warto zrobić? Dowiedz się z Poradnika Ann!
Movember: na czym polega?
Movember to ogólnoświatowa kampania dotycząca profilaktyki męskich nowotworów. Akcję zapoczątkowano w Australii w 1999 roku, jednak jej zasięg rozszerzył się w błyskawicznym tempie. Co roku w listopadzie mężczyźni zapuszczają wąsy, by zwiększać świadomość i wzbudzać dyskusję na temat męskich nowotworów. Wąsy stały się rozpoznawalnym symbolem kampanii, której nazwa powstała z połączenia angielskich słów moustache (wąsy) i November (listopad).
Akcja Movember rozwija się prężnie również w Polsce. Każdego roku coraz więcej osób prywatnych, firm, fundacji, ale również celebrytów, dołącza się do kampanii. Panowie zapuszczają wąsy, organizowane są spotkania edukacyjne oraz akcje profilaktyczne, w ramach których można wykonać nieodpłatne badania. Popularność Movember zwiększa nadzieję na wcześniejsze wykrywanie męskich chorób nowotworowych. Jej istotnym walorem jest również zwiększanie świadomości społecznej oraz pozbawianie tabu, które często towarzyszy „męskim” chorobom.
Movember: jakie zrobić badania?
Celem Movember jest popularyzowanie wiedzy na temat dwóch najczęstszych nowotworów występujących u mężczyzn: raka prostaty i raka jądra. Obie choroby łączy bardzo ważna cecha: gdy zostaną wcześnie wykryte, są całkowicie wyleczalne. Z tego powodu, bardzo istotna jest znajomość objawów oraz tak zwana czujność onkologiczna. W razie jakichkolwiek wątpliwości czy niepokoju, warto zgłosić się do lekarza, by nie przegapić poważnej choroby.
Jakie badania profilaktyczne warto zrobić w związku z akcją Movember? Postępowanie profilaktyczne w raku prostaty oraz raku jądra jest różne. W przypadku raka prostaty, wskazane jest badanie krwi i oznaczenie poziomu PSA. PSA to marker nowotworowy, którego podwyższony poziom może świadczyć o rozwijającym się raku prostaty. Z kolei w przypadku raka jąder, nie istnieje badanie laboratoryjne, które pozwalałoby wcześnie wykryć nowotwór. Najbardziej skuteczną metodą profilaktyki tego nowotworu jest regularne samobadanie jąder (instrukcję krok po kroku znajdziesz poniżej).
Movember: profilaktyka raka prostaty
Rak prostaty to drugi, po raku płuca, najczęstszy nowotwór występujący u mężczyzn. Dzięki badaniom profilaktycznym oraz udoskonalaniu metod leczenia, śmiertelność z powodu tego nowotworu systematycznie spada. Na raka prostaty najbardziej narażeni są mężczyźni w podeszłym wieku. Ponad połowa chorych w momencie rozpoznania jest w wieku powyżej 70 lat.
Najważniejszą metodą wczesnego wykrywania raka prostaty jest badanie poziomu PSA we krwi. Podwyższony poziom PSA może, choć nie musi, świadczyć o raku prostaty. Nieprawidłowy wynik należy bezwzględnie skonsultować ze specjalistą urologiem. Wysoki poziom PSA może towarzyszyć również innym chorobom gruczołu krokowego (najczęściej łagodnemu rozrostowi prostaty). Potwierdzoną diagnozę możemy uzyskać za pomocą biopsji połączonej z badaniem histopatologicznym tkanki gruczołu krokowego.
Movember: profilaktyka raka jądra
Rak jądra pod wieloma względami różni się od raka prostaty. Przede wszystkim, zachorowalność na ten nowotwór nie wzrasta wraz z wiekiem. Rak jądra może występować również u młodych mężczyzn. Szczyt zachorowań na raka jądra przypada na około 30. rok życia. Warto wiedzieć, że nowotwory jądra stanowią aż 9% nowotworów występujących u dzieci.
Najskuteczniejszą metodą, pozwalającą na wczesne wykrycie raka jądra, jest samobadanie jąder. U większości mężczyzn, rak jądra powoduje zmianę kształtu lub konsystencji jądra. Może pojawić się powiększenie lub obrzęk moszny. Rak jądra najczęściej objawia się jako bezbolesny guzek, wyczuwalny w badaniu palpacyjnym. Pamiętajmy, że brak dolegliwości bólowych nie zwalnia nas z czujności!
Movember: samobadanie jąder
Samobadanie jąder najlepiej jest wykonywać regularnie, raz w miesiącu. Badanie powinno się przeprowadzać w pozycji stojącej. Najlepiej poprzedzić je gorącym prysznicem, który rozluźnia mięśnie i zmniejsza napięcie tkanek wokół moszny. Należy złapać jądro między opuszkę kciuka i palca wskazującego, a następnie delikatnie przesuwać, sprawdzając jego konsystencję. Celem badania jest poszukiwanie ewentualnych zmian struktury jądra: zgrubień, guzków lub torbieli z płynem. Samobadanie jąder nie powinno być bolesne! Należy dokładnie zbadać oba jądra. Wszelkie wątpliwości najlepiej rozwiać, udając się do lekarza. Na początku należy zgłosić się do swojego lekarza rodzinnego, który w razie potrzeby skieruje nas do specjalisty urologa.
Autorka: Krzysztofa Białożyt-Stwora, Ann Asystent Zdrowia
Czytaj więcej w Ann: