Gastroskopia to badanie diagnostyczne chorób przełyku, żołądka i dwunastnicy. Wielu pacjentów obawia się tego badania i stresuje na długo przed wyznaczoną datą gastroskopii. Lekarz zalecił Ci jej wykonanie? Dowiedz się, na co się przygotować. Czy gastroskopia jest bolesna? Jak przebiega badanie i ile trwa? Odpowiedź na wszystkie te pytania znajdziesz w Ann!
Sprawdź, co o badaniu mówią specjaliści, dr n. med Tadeusz Szwed i lekarz Łukasz Szwed – gastroenterolodzy z wieloletnim doświadczeniem w wykonywaniu badań endoskopowych.
Co to jest gastroskopia?
Gastroskopia to badanie pozwalające lekarzowi na obserwację śluzówki górnego odcinka przewodu pokarmowego. Jej przeprowadzenie stanowi podstawę diagnozy wielu chorób. Powinna być wykonana u pacjentów, u których podejrzewa się schorzenia przełyku, żołądka lub dwunastnicy. Należą do nich m.in. choroba refluksowa, choroba wrzodowa żołądka oraz celiakia.
Do przeprowadzenia badania wykorzystuje się endoskop, czyli elastyczną rurkę z elementami wizyjnymi. Dzięki niemu obraz z wnętrza przewodu pokarmowego jest wyświetlany na monitorze. W trakcie badania lekarz może także pobrać wycinek tkanki do dalszej oceny.
Ile trwa gastroskopia i jak przebiega?
Czas trwania gastroskopii zależy od kilku czynników – między innymi od tego, jak pacjent toleruje badanie. W optymistycznym wariancie, kiedy tolerancja badania jest dobra, a w górnym odcinku przewodu pokarmowego nie ma nieprawidłowości, gastroskopia trwa około 3 minut – mówi w rozmowie z Ann zespół gastroenterologów.
Badany musi ułożyć się na lewym boku. Lekarz lub pielęgniarka zakładają specjalny ustnik, przez który do gardła wprowadzany jest endoskop.
Pacjent wykonując naturalne odruchy połykania, wprowadza rurkę w głąb przełyku. Ten moment może być nieprzyjemny, ale lekarz przeprowadzający badanie podpowie, w którym momencie przełykać ślinę, aby dyskomfort był jak najmniejszy.
Kiedy endoskop znajduje się już w przełyku, nie zaleca już przełykać śliny. Powinna ona wypływać swobodnie. Na tym etapie badania należy wyrównać oddech i spróbować się rozluźnić.
Następnie endoskop przesuwa się przez przełyk do żołądka, gdzie pompowane jest powietrze, przez co może wystąpić uczucie wzdęcia w nadbrzuszu.
Z żołądka rurka przemieszcza się do dwunastnicy. Ten moment może dawać uczucie ucisku w żołądku.
Na koniec następuje wycofywanie aparatu i ponowna obserwacja śluzówki górnego odcinka przewodu pokarmowego przez lekarza.
Jeżeli zachodzi taka potrzeba, pobierane są wycinki do badania histopatologicznego (mikroskopowego). Dodatkowo lekarz może wykonać test na obecność bakterii Helicobacter pylorii. Pobieranie wycinków wydłuża czas trwania badania, jednak nie jest bolesne.

Czy gastroskopia boli?
W trakcie gastroskopii zwykle nie występują dolegliwości bólowe – czasami w trakcie, lub po badaniu pacjent skarży się na ból gardła. Jest on spowodowany odruchowym skurczem mięśnia górnego zwieracza przełyku i ustępuje samoistnie, chociaż czasami pacjent odczuwa tę dolegliwość nawet tydzień po badaniu. Ból nie powinien przeszkadzać w przełykaniu, ani w mówieniu. Samo badanie nie boli, chociaż może wywoływać odruchy wymiotne, które ze swojej natury są nieprzyjemne – to właśnie na opanowaniu tych odruchów skupiamy większość naszej uwagi w trakcie przeprowadzania gastroskopii. Gardło jest znieczulane rutynowo, jednak część pacjentów wybiera znieczulenie z anestezjologiem, w trakcie którego nie odczuwa dyskomfortu, a po prostu zasypia – wyjaśniają lekarze.
Jak przygotować się do gastroskopii?
Badanie wymaga wcześniejszego przygotowania. O tym, jak powinno ono wyglądać, poinformuje lekarz lub osoba umawiająca na badanie.
Najważniejsze jest przestrzeganie zalecanej przerwy w jedzeniu. 8 godzin przed badaniem nie należy nic jeść. Dodatkowo na 4 godziny przed badaniem nie należy nic pić, palić papierosów ani żuć gumy. Jest to niezbędne, aby umożliwić pełną ocenę śluzówki i zwiększyć komfort badania dla pacjenta.
Jeśli posiadamy protezy zębowe, koniecznie trzeba je wyjąć przed rozpoczęciem gastroskopii.
Przed badaniem należy zgłosić personelowi, jeśli kiedykolwiek wystąpiły objawy uczulenia na środek znieczulający (np. w trakcie znieczulania zębów u dentysty) lub jeśli występują inne silne reakcje uczuleniowe.
Przygotowując się do gastroskopii, pamiętaj że badanie będzie wykonywał doświadczony zespół złożony z lekarza i pielęgniarki. Jest to absolutnie normalne, że możesz obawiać się „ingerencji w swoje ciało”. Wszelkimi obawami możesz podzielić się z personelem. Pamiętaj również o tym, że najlepiej przechodzą gastroskopię pacjenci, którym udaje się postępować zgodnie z podawanymi wskazówkami – najlepszymi sprzymierzeńcami pacjenta są głęboki, równy oddech oraz rozluźnienie i spokój. Przygotowując się do badania w znieczuleniu anestezjologicznym, odwiedź swojego lekarza rodzinnego i wykonaj podstawowe badania laboratoryjne i EKG, które pomogą bezpiecznie przeprowadzić Cię przez proces znieczulenia – zalecają specjaliści gastroenterologii.
Zalecenia po gastroskopii
Po badaniu przez około 30-60 minut utrzymuje się znieczulenie gardła – dlatego najlepiej spożywać posiłki dopiero po upływie tego czasu. Najlepiej unikać pokarmów, którymi można się zadławić (np. orzechy). Zaczynamy od sprawdzenia funkcji gardła poprzez wypicie kilku łyków czystej wody. Pierwszy posiłek spożywamy w spokoju i skupieniu, powoli przeżuwając i przełykając – podpowiadają gastroenterologowie, dr n. med Tadeusz Szwed i lekarz Łukasz Szwed.
Autor: Sara Gawrońska, Ann Asystent Zdrowia
Zainteresował Cię nasz tekst? Czytaj więcej w aplikacji Ann!