Cukrzyca bywa nazywana epidemią XXI wieku. Zachorowalność na cukrzycę systematycznie rośnie – choroba dotyczy już ponad 3 milionów dorosłych Polaków. Główną przyczyną lawinowego wzrostu zapadalności na cukrzycę jest nieprawidłowy styl życia oraz błędy dietetyczne. Niestety, coraz więcej osób żyje z cukrzycą bez świadomości tej choroby. Nieleczona cukrzyca prowadzi do wielu powikłań, a w konsekwencji również przedwczesnego zgonu. Jakie objawy cukrzycy powinny wzbudzić naszą czujność? Czy da się zapobiec tej chorobie? Dowiedz się z Poradnikiem Ann!
Rodzaje cukrzycy
Cukrzyca to choroba o wielu obliczach. Najczęściej dotyka osób po czterdziestce, jednak zdarza się również u ludzi znacznie młodszych, a nawet dzieci. Cukrzyca może rozwijać się w różnych mechanizmach, które wymagają odmiennego leczenia.
Najczęstszą postacią cukrzycy w Polsce i na świecie jest tak zwany typ 2, wynikający głównie z nieprawidłowej diety i niskiej aktywności fizycznej. Najważniejszym czynnikiem ryzyka cukrzycy typu 2 jest otyłość. Rozpoznanie najczęściej stawiane jest u ludzi dorosłych, jednak choroba rozwija się wcześniej w ukryciu przez wiele lat. Cukrzycę często wykrywa się na podstawie badań przesiewowych u osób, które nie mają żadnych objawów choroby. Dolegliwości mogą pojawić się dopiero w późnej fazie cukrzycy, kiedy ulegają uszkodzeniu inne narządy, takie jak oczy, nerki czy serce.
Cukrzyca typu 1 to schorzenie powstające w zupełnie innym mechanizmie. Dotyka ono przede wszystkim ludzi bardzo młodych oraz dzieci. Styl życia oraz dieta nie mają żadnego wpływu na rozwój cukrzycy typu 1. Ta postać cukrzycy powstaje wskutek zniszczenia komórek trzustki, odpowiedzialnych za produkcję insuliny. Niedobór insuliny w organizmie skutkuje bardzo wysokim poziomem cukru we krwi. Przyczyną zniszczenia komórek trzustki jest proces autoimmunologiczny, czyli atakowanie własnych komórek przez układ odpornościowy wskutek jego „pomyłki”.
Cukrzyca – nie przegap tych objawów!
Cukrzyca pozostawiona bez leczenia może doprowadzić do śmiertelnych powikłań. Z tego powodu, niezwykle ważne jest jej wczesne rozpoznanie. Początkowe objawy cukrzycy są trudno uchwytne. Należy do nich zwiększone pragnienie oraz częstsze oddawanie moczu. Cukrzyca może powodować utrudnione gojenie ran oraz zwiększoną zapadalność na infekcje, szczególnie w obrębie dróg moczowych. Cukrzyca typu I najczęściej rozpoczyna się w sposób gwałtowny, a objawy mogą rozwinąć się w ciągu kilku dni. Pogorszenie samopoczucia, wzmożone pragnienie, osłabienie, nudności i wymioty, a w konsekwencji nawet śpiączka – to dolegliwości charakterystyczne dla tak zwanej „młodzieńczej” cukrzycy. Nigdy nie należy ich bagatelizować!
Rozpoznanie cukrzycy
Obecnie większość przypadków cukrzycy rozpoznaje się na podstawie badań przesiewowych. Oznaczenie poziomu cukru we krwi to proste badanie, które pozwala rozpoznać cukrzycę lub wskazać na konieczność pogłębienia diagnostyki. Co ważne, badanie musi zostać wykonane na czczo. Regularne badanie poziomu cukru jest wskazane raz do roku u osób z grupy podwyższonego ryzyka cukrzycy. Należą do nich przede wszystkim pacjenci z otyłością, nadciśnieniem tętniczym, prowadzący siedzący tryb życia.
Rutynowym badaniom w kierunku cukrzycy są również poddawane wszystkie kobiety w ciąży. Po 45 roku życia, oznaczenie poziomu glikemii na czczo jest zalecane co 3 lata u wszystkich osób. W przypadku, gdy badanie nie daje jednoznacznych wyników, rozstrzygający jest dodatkowy test. OGTT, czyli test doustnej tolerancji glukozy, polega na spożyciu 75 gramów rozpuszczonej glukozy, a następnie kilkukrotnych pomiarach cukru we krwi. Badanie pozwala ocenić, w jaki sposób nasz organizm radzi sobie z przetwarzaniem spożywanej glukozy.
Cukrzyca – jak jej zapobiegać?
Edukacja na temat profilaktyki cukrzycy jest niezwykle ważna, aby zatrzymać rosnące wskaźniki zapadalności na tę chorobę. W przypadku najczęstszej postaci, czyli cukrzycy typu 2, nasz styl życia i codzienne wybory mogą pozwolić na uniknięcie zachorowania. Aby nie dopuścić do cukrzycy, musimy kontrolować naszą masę ciała. Za optymalne uważa się BMI poniżej 25. Bardzo ważne są prawidłowe nawyki żywieniowe. Nasza dieta powinna bazować na nieprzetworzonych produktach – warzywach, chudym nabiale, zbożach oraz pełnowartościowych tłuszczach. Starajmy się za wszelką cenę unikać nadmiaru słodyczy, szczególnie tych gotowych. Zamiast ciastek, czekolad czy cukierków wybierajmy domowe, zdrowsze alternatywy na bazie owoców. W profilaktyce cukrzycy ogromną rolę odgrywa regularna aktywność fizyczna. Warto znaleźć minimum pół godziny 3 razy w tygodniu na uprawianie ulubionej formy sportu.
Leczenie cukrzycy
Raz postawiona diagnoza cukrzycy zostaje z pacjentem do końca życia. Niestety, choroby nie da się całkowicie wyleczyć, jednak można ją kontrolować. Jest o co walczyć, ponieważ nieuregulowana cukrzyca to wysokie ryzyko zawału serca, udaru mózgu, uszkodzenia nerek i wzroku oraz miażdżycy tętnic. Cukrzyca wymaga dyscypliny w zażywaniu leków oraz regularnych pomiarach poziomu cukru we krwi. Warto również zmotywować się do utraty zbędnych kilogramów oraz przestrzegania zdrowej diety. Osoby z cukrzycą typu 1 są skazane na leczenie za pomocą insuliny do końca życia. Warto jednak podkreślić, że cukrzyca nie jest wyrokiem, a przestrzeganie zaleceń lekarskich znacznie zmniejsza ryzyko ciężkich powikłań choroby.
Kontrola cukrzycy z aplikacją Ann
Cukrzyca to choroba, która wymaga stałego monitorowania swojego stanu zdrowia. Przydatnym narzędziem wspomagającym kontrolę poziomu cukru we krwi oraz analizę pomiarów będzie bezpłatna aplikacja Ann Asystent Zdrowia. W panelu ZDROWIE zarejestrowani użytkownicy aplikacji Ann Asystent Zdrowia bezpłatnie otrzymują pakiet narzędzi, ułatwiających kontrolę stanu zdrowia.
W KARCIE PACJENTA znajduje się m.in.:
- kalendarz przyjmowania leków oraz harmonogram wizyt u lekarza
- narzędzie monitorujące: zawartość cukru w organizmie, ciśnienia krwi, wagę, tętno oraz temperaturę ciała.
Użytkownicy aplikacji mają również możliwość ustawienia automatycznej analizy ww. pomiarów; Dzięki takim rozwiązaniom zdecydowanie szybciej zauważymy poprawę lub odchylenia od normy. W razie potrzeby Ann Asystent Zdrowia doradzi konsultację medyczną.
autorka: Krzysztofa Białożyt-Stwora, Ann Asystent Zdrowia
Zainteresował Cię nasz tekst? Czytaj więcej w aplikacji Ann!