Ciśnienie tętnicze krwi mówi wiele o stanie naszego układu krążenia. Powszechnie uważa się, że prawidłowa wartość ciśnienia tętniczego to 120/80. W rzeczywistości, norma ciśnienia tętniczego zależy od wielu czynników. Zarówno podwyższone, jak i zbyt niskie ciśnienie tętnicze krwi, może być szkodliwe. Jakie jest prawidłowe ciśnienie krwi? Skąd biorą się zmiany ciśnienia tętniczego? I które ciśnienie jest bardziej niebezpieczne: wysokie czy niskie?
Posłuchaj wersji audioCiśnienie tętnicze: od czego zależy?
Ciśnienie tętnicze to liczba mówiąca o tym, pod jakim ciśnieniem krąży krew w tętnicach naszego ciała. Podczas pomiarów ciśnienia tętniczego zwykle odczytujemy dwie wartości – ciśnienie skurczowe (wyższe) oraz rozkurczowe (niższe). Obie z nich świadczą o stanie układu krążenia, jednak każda z nich w nieco inny sposób. Ciśnienie skurczowe zależy od siły skurczu mięśnia sercowego oraz napięcia ścian naczyń krwionośnych. Z kolei ciśnienie rozkurczowe powstaje w momencie rozluźnienia mięśnia sercowego i świadczy o jego zdolności do relaksu.
Na wartość ciśnienia tętniczego wpływa przede wszystkim stan dwóch narządów: serca oraz naczyń krwionośnych. Różne choroby układu krążenia, takie jak miażdżyca, arytmie czy wady zastawek serca mogą zmieniać ciśnienie tętnicze krwi. Warto jednak wiedzieć, że ciśnienie tętnicze jest również regulowane przez inne czynniki. Wartość ciśnienia tętniczego zależy od stanu nawodnienia organizmu, pracy nerek, aktywności hormonów, a nawet stanu psychicznego. Z tego powodu, nieprawidłowe wartości ciśnienia tętniczego mogą wymagać szerokiej diagnostyki.
Ciśnienie tętnicze: prawidłowe, czyli jakie?
Za granicę prawidłowego ciśnienia tętniczego dla większości populacji uznaje się wartość poniżej 140/90 mmHg. Optymalnie, ciśnienie tętnicze powinno wynosić nie więcej niż 120/80 mmHg. W przypadku wartości pomiędzy 120-129/80-84 mówimy o ciśnieniu prawidłowym, a 130-139/85-89 – o wysokim prawidłowym. Przekroczenie zarówno skurczowego, jak i rozkurczowego ciśnienia może świadczyć o nieprawidłowościach układu krążenia. Warto jednak wiedzieć, że dla niektórych osób obowiązują inne normy ciśnienia tętniczego. Przykładowo, dla osób w podeszłym wieku, ciśnienie o wartości 140/90 jest zupełnie prawidłowe. U seniora powyżej 80. roku życia, nawet ciśnienie w granicach 150/95 nie jest powodem do niepokoju.
Warto również wiedzieć, że odrębne normy ciśnienia tętniczego krwi dotyczą dzieci. Od momentu narodzin, aż do osiągnięcia pełnoletności, prawidłowe ciśnienie tętnicze krwi stale się zmienia. Ciśnienie tętnicze krwi u dziecka zależy nie tylko od jego wieku, ale również płci i wzrostu. Normy ciśnienia tętniczego krwi zbierane są w specjalnie przygotowanych pediatrycznych tablicach. Należy również pamiętać, by ciśnienie u dzieci mierzyć za pomocą odpowiedniego mankietu. Źle dobrany rozmiar może znacząco zafałszować wynik.
Nadciśnienie tętnicze: przyczyny
Co robić, gdy zmierzona wartość ciśnienia tętniczego przekracza 140/90?
Zdecydowanie warto zachować spokój, ponieważ pojedynczy pomiar jeszcze o niczym nie świadczy. Aby rozpoznać nadciśnienie tętnicze, konieczne są minimum dwa pomiary w odpowiednich warunkach – pacjent powinien być zrelaksowany i wypoczęty. Jeśli wysokie ciśnienie krwi zostało zmierzone w gabinecie lekarskim, zawsze warto powtórzyć pomiary w domu. Stres związany z wizytą u lekarza może wywoływać tzw. nadciśnienie białego fartucha.
Gdy wartości ciśnienia tętniczego w domowych pomiarach regularnie przekraczają 140/90, możemy mówić o nadciśnieniu tętniczym. W zależności wysokości ciśnienia, wyróżniamy nadciśnienie tętnicze pierwszego (140-159/90-99), drugiego (160-179/100-109) i trzeciego stopnia (powyżej 180/110). Nadciśnienie tętnicze jest chorobą, która wymaga odpowiedniego postępowania. Skąd się bierze wysokie ciśnienie tętnicze krwi? Najczęstszą przyczyną jest miażdżyca, która powoduje usztywnienie ścian naczyń krwionośnych. Ponadto, wzrost ciśnienia tętniczego może być spowodowany otyłością, zbyt małą aktywnością fizyczną, nadmiernym spożyciem soli, zaburzeniami pracy nerek, czynnikami genetycznymi, a także nadmiarem stresu.
Nadciśnienie tętnicze: profilaktyka
Profilaktyka nadciśnienia tętniczego to przede wszystkim zmiany stylu życia – regularna aktywność fizyczna, odpowiednia ilość snu i zdrowa dieta. W diecie przeciwko nadciśnieniu należy zwrócić uwagę na ograniczenie spożycia soli, która zatrzymuje wodę w organizmie i podwyższa wartości ciśnienia. Konieczne jest również utrzymywanie prawidłowej masy ciała. Warto pamiętać, że jeśli zmianą stylu życia nie udaje się osiągnąć prawidłowych wartości ciśnienia, konieczne jest regularne zażywanie leków obniżających ciśnienie tętnicze.
Niskie ciśnienie tętnicze: kiedy jest problemem?
Nadciśnienie tętnicze wiąże się z ryzykiem wielu powikłań zdrowotnych – przyspiesza rozwój miażdżycy, zwiększa ryzyko udaru mózgu, może uszkadzać serce i nerki. Czy w przypadku niskiego ciśnienia tętniczego również należy obawiać się komplikacji? Co do zasady nie – niskie ciśnienie jest najczęściej uwarunkowane genetycznie i zwykle nie stanowi powodu do niepokoju. Obniżone wartości ciśnienia tętniczego powinny nas zmartwić wtedy, gdy wywołują objawy, takie jak zawroty głowy czy osłabienie. Warto wówczas pod kontrolą lekarza przeciwdziałać dolegliwościom – przyjmować więcej płynów, a gdy to nie pomoże, delikatnie zwiększyć spożycie sodu lub kofeiny.
Kontrola stanu zdrowia z Ann
Najlepszą metodą kontroli ciśnienia tętniczego krwi są regularne pomiary. W panelu ZDROWIE zarejestrowani użytkownicy aplikacji Ann™ bezpłatnie otrzymują pakiet narzędzi, ułatwiających kontrolę stanu zdrowia. W KARCIE PACJENTA znaleźć można m.in. narzędzie monitorujące:
- ciśnienie tętnicze krwi,
- zawartość cukru w organizmie,
- wagę,
- tętno,
- temperaturę ciała.
Użytkownicy aplikacji Ann™ mają również możliwość ustawienia automatycznej analizy ww. pomiarów. Dzięki takim rozwiązaniom, łatwo zaobserwujemy poprawę lub pogorszenie stanu zdrowia. W razie potrzeby Ann Asystent Zdrowia doradzi konsultację medyczną. To funkcjonalne narzędzie, które ułatwi samokontrolę stanu zdrowia.
Autorka: Krzysztofa Białożyt-Stwora, Ann Asystent Zdrowia
Czytaj więcej w Ann: