Obturacyjny bezdech senny to choroba, z której wielu pacjentów nie zdaje sobie sprawy. Jej objawy pojawiają się nocą. Trudno wówczas zarejestrować, co dzieje się z naszym organizmem. Tymczasem, bezdech senny wpływa niekorzystnie na wiele aspektów naszego zdrowia. Wczesne rozpoznanie i leczenie jest konieczne, aby uniknąć groźnych powikłań tej choroby. Kogo dotyka bezdech senny? Jak rozpoznać objawy tej choroby? Dowiedz się z Poradnika Ann!
Posłuchaj wersji AUDIO artykułu: Bezdech senny
Bezdech senny – na czym polega?
Bezdech senny to choroba, która polega na zaburzeniu oddychania w trakcie snu. Przyczyną bezdechu sennego jest chwilowe „zatykanie” dróg oddechowych na poziomie gardła. Niedrożne drogi oddechowe uniemożliwiają wzięcie wdechu – stąd kilkusekundowe bezdechy w trakcie snu. Epizody zatrzymania oddechu w ciągu nocy mogą pojawiać się wielokrotnie. Co ważne, większość z nich pozostaje nieuświadomiona. Każdy bezdech prowadzi do wybudzenia pacjenta oraz przywrócenia drożności dróg oddechowych. Pacjent nie jest jednak świadomy wybudzeń, a nad ranem nie pamięta tego, co działo się w nocy.
Objawy bezdechu sennego
Najczęstszą przyczyną, która prowadzi do postawienia diagnozy bezdechu sennego, jest nadmierna senność w ciągu dnia. Wielokrotne epizody bezdechów i wybudzeń w nocy sprawiają, że sen przestaje przynosić efektywny wypoczynek. Pacjent budzi się zmęczony, trudno mu się skupić na codziennych zadaniach, a w ciągu dnia z łatwością zasypia gdy tylko pojawi się okazja. Problemy z koncentracją i obniżenie nastroju sprawiają, że bezdech senny znacząco utrudnia normalne funkcjonowanie.
Czy pacjent może w ciągu nocy zorientować się, że ma objawy bezdechu sennego? Najczęściej nieprawidłowy rytm oddychania w trakcie snu zaobserwuje współmałżonek lub osoba śpiąca obok. Charakterystyczne są kilkunastosekundowe przerwy w oddychaniu, po których następuje krótkie przebudzenie i zmiana pozycji ciała wraz z powrotem normalnego oddechu. Częstym objawem towarzyszącym jest głośne chrapanie.
Bezdech senny – kogo dotyka?
Bezdech senny to choroba, która najczęściej pojawia się u osób o określonej budowie ciała. Najważniejszym czynnikiem ryzyka bezdechu sennego jest otyłość. Nadmierna masa ciała wpływa na powiększenie obwodu szyi, które zwiększa ryzyko niedrożności dróg oddechowych w trakcie snu. Na bezdech senny częściej zapadają mężczyźni (około 2-3 razy w stosunku do kobiet). U niektórych pacjentów, przyczyną bezdechu sennego jest szczególna anatomia okolicy gardła. Wiele problemów laryngologicznych, takich jak skrzywienie przegrody nosowej, przerost migdałków podniebiennych, obecność polipów lub alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa może również prowadzić do bezdechu sennego.
Jak rozpoznać bezdech senny?
Jeśli borykamy się z problemem nadmiernej senności w ciągu dnia, warto wykonać diagnostykę w kierunku obturacyjnego bezdechu sennego. Dobrym pomysłem na początku będzie wizyta u lekarza rodzinnego, który oceni ryzyko występowania choroby oraz skieruje nas na wstępne badania. Potwierdzenie diagnozy obturacyjnego bezdechu sennego wymaga wizyty w poradni specjalistycznej. Niezwykle użytecznym badaniem u pacjentów z podejrzeniem bezdechu sennego jest tzw. polisomnografia. Badanie polega na podłączeniu pacjenta do specjalnego aparatu, który monitoruje różne parametry podczas snu. Podczas polisomnografii oceniany jest między innymi rytm oddechu, napięcie mięśni, ruchy gałek ocznych oraz praca serca w trakcie snu. Potwierdzeniem obturacyjnego bezdechu sennego jest wykrycie powtarzających się epizodów bezdechu.
Powikłania bezdechu sennego
Choć bezdech senny może wydawać się błahą dolegliwością, w rzeczywistości to poważne schorzenie, które wymaga odpowiedniego leczenia. Konsekwencje bezdechu sennego sięgają daleko poza zmęczenie w ciągu dnia. Jednym z typowych powikłań tej choroby jest nadciśnienie tętnicze, wynikające z nieprawidłowej pracy układu nerwowego. Osoby cierpiące na bezdech senny mają zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, takich jak zawały serca czy udary mózgu. Warto również podkreślić, że bezdech senny zwiększa ryzyko zaśnięcia w nieoczekiwanych sytuacjach, na przykład podczas prowadzenia samochodu.
Leczenie bezdechu sennego
W leczeniu bezdechu sennego najważniejszą rolę odgrywają metody poza farmakologiczne. Niestety nie istnieje magiczna tabletka, która pozwalałaby pozbyć się choroby. Pacjenci chorujący na bezdech senny powinni zadbać o poprawę swojego stylu życia. Najważniejszym zadaniem jest utrzymanie prawidłowej masy ciała – aż 70% pacjentów z bezdechem sennym cierpi na otyłość, która znacząco pogarsza przebieg choroby. Zdrowa dieta oraz regularna aktywność fizyczna to niezbędne narzędzia służące kontroli masy ciała.
Jeżeli częstość epizodów bezdechu sennego nie zmniejsza się, konieczne jest korzystanie z aparatury wspomagającej oddychanie w czasie snu. Specjalne aparaty typu CPAP zapobiegają zamykaniu się dróg oddechowych w czasie snu. Są to niewielkie urządzenia wyposażone w maskę, którą pacjent zakłada na twarz, a następnie przez nią oddycha. Aparat przez całą noc dostarcza powietrze pod niewielkim ciśnieniem do dróg oddechowych, co zapobiega powstawaniu bezdechów.
autorka: Krzysztofa Białożyt-Stwora, Ann Asystent Zdrowia
