Pleśniawki to nic innego jak infekcja grzybicza błony śluzowej jamy ustnej spowodowana przez drożdżaki. Ten pozorny problem może powodować dyskomfort podczas jedzenia czy picia oraz być przyczyną bólu i rozdrażnienia. Jak się objawiają pleśniawki oraz czy możemy je skutecznie leczyć? Dowiedz się w Ann!
Pleśniawki w jamie ustnej: czym są?
Jest to infekcja grzybicza jamy ustnej charakteryzująca się białymi plamkami, spowodowana nadmiernym rozwojem grzybów Candida, zwłaszcza Candida albicans. Pleśniawki w jamie ustnej są powszechne, szczególnie u niemowląt, ale mogą także występować u dorosłych z osłabionym układem odpornościowym, cukrzycą, noszących protezy dentystyczne, kobiet w ciąży lub osób przyjmujących antybiotyki.
U niemowląt pleśniawki są najczęściej skutkiem zakażenia drożdżakowego podczas porodu. U dzieci mogą być również wynikiem obniżonej odporności lub antybiotykoterapii, która zaburza naturalną równowagę bakterii w organizmie, sprzyjając rozwojowi grzybów.
Pleśniawki u bardzo młodych lub starszych osób mogą być wskaźnikiem nieodkrytych problemów zdrowotnych, które toczą się wewnątrz organizmu.
Pleśniawki: jakie są objawy?
Charakterystyczną cechą pleśniawek jest to, że można je zetrzeć, lecz pozostawiają po sobie zaczerwienioną powierzchnię z krwawiącymi punktami. Mogą występować u osób w każdym wieku – od noworodków po osoby starsze. U dorosłych pleśniawki są często związane z zaburzeniami mikroflory jamy ustnej, osłabioną odpornością, stosowaniem antybiotyków i sterydów, a także po chemioterapii.
U dzieci infekcja może przebiegać bezobjawowo lub objawiać się nieprzyjemnym pieczeniem błony śluzowej jamy ustnej. Natomiast u dorosłych zwykle występuje uczucie suchości, pieczenie oraz nieprzyjemny smak w ustach.
Pleśniawki w jamie ustnej: na języku, dziąśle, w gardle
Pleśniawki w jamie ustnej najczęściej obejmują język, dziąsła i gardło. Na języku pleśniawki manifestują się białymi plamami, nalotem lub grudkami, które mogą powodować pieczenie, dyskomfort podczas jedzenia i picia, oraz nieprzyjemny smak w ustach.
Pleśniawki na dziąsłach objawiają się białymi plamami lub grudkami, często towarzyszy im zaczerwienienie i obrzęk, co może powodować ból podczas jedzenia czy mycia zębów. Biały nalot na tylnej części gardła, uczucie suchości, trudności w połykaniu oraz ból podczas jedzenia lub picia to objawy pleśniawek w gardle lub na migdałkach. Rozwój Candida Albicans w gardle może prowadzić do grzybiczego zapalenia (kandydozy) gardła i migdałków.
Czytaj także: Afta – czym jest i jak się jej pozbyć?
Jak wygląda diagnostyka?
Diagnostyka pleśniawek jamy ustnej opiera się głównie na badaniu klinicznym – szczegółowym wywiadzie z pacjentem, a u dzieci także z ich opiekunem, oraz dokładnym badaniu przedmiotowym. Rozpoznanie pleśniawek opiera się na charakterystycznym wyglądzie zmian w jamie ustnej. Podczas badania przedmiotowego lekarz:
1. Oceni obszar, w którym występuje ból lub zmiany, zwracając uwagę na ich wielkość, kształt, kolor, umiejscowienie oraz ewentualne zaczerwienienie czy obrzęk.
2. Sprawdzi pozostałą część jamy ustnej, ponieważ mogą tam występować zmiany, nawet jeśli pacjent ich nie odczuwa.
3. Ocenia stan zębów (np. próchnica) i przyzębia (krwawiące dziąsła).
Możliwość usunięcia nalotu przez pocieranie (np. gazą nałożoną na palec) jest istotna w diagnostyce różnicowej kandydozy rzekomobłoniastej i innych zmian, które mogą wyglądać podobnie (np. leukoplakia, liszaj płaski). W ostateczności, jeśli konieczne, przeprowadza się badanie histologiczne pobranych próbek nalotów. Materiał jest pobierany jałowym wacikiem z błony śluzowej jamy ustnej i umieszczany w jałowej probówce do dalszych analiz.
Pleśniawki w błonie śluzowej jamy ustnej: jak leczyć?
W przypadku osób z prawidłową odpornością, leczenie pleśniawek opiera się głównie na poprawie higieny jamy ustnej oraz właściwej pielęgnacji przedmiotów mających kontakt z nią, takich jak protezy dentystyczne, brodawki sutkowe czy smoczki. To podejście zmniejsza rezerwuar grzybów w jamie ustnej. Na początku terapia jest miejscowa, wykorzystując płukanki, żele do jamy ustnej oraz preparaty do stosowania bezpośredniego. Dodatkowo, w ramach leczenia miejscowego mogą być przepisywane różne antybiotyki.
U chorych zaleca się jednocześnie terapię witaminową, szczególnie preparaty z grupy B, oraz dietę ubogą w węglowodany, unikając gorących, pikantnych potraw, cytrusów oraz twardych produktów jak chipsy i sucharki, które mogą podrażniać wnętrze jamy ustnej. Zamiast tego zaleca się spożywanie bogatych w owoce, warzywa, jogurty, kefiry i mleko. Aby łagodzić objawy pleśniawek, warto sięgnąć po napary ziołowe, takie jak herbatka do picia lub przemywanie jamy ustnej, np. rumianek i szałwia.
Kiedy pleśniawki powinny być powodem do wizyty u lekarza?
Zasadniczo nie zaleca się samodzielnego leczenia pleśniawek – zawsze lepiej zgłosić się na wizytę do lekarza, który doradzi odpowiednie preparaty. Są też sytuacje, kiedy konsultacja z lekarzem jest niezbędna, na przykład w przypadku pleśniawek u niemowląt i dzieci, u kobiet w ciąży oraz u osób z obniżoną odpornością. Wskazaniem do konsultacji są również długo utrzymujące się i nawracające pleśniawki.
Pleśniawki na podniebieniu i języku nie są groźne, ale ich objawy mogą być bardzo uciążliwe. Zaleca się zatem w pierwszej kolejności dbać o profilaktykę. Dzieci są szczególnie narażone na rozwój pleśniawek, dlatego ważna jest higiena gryzaków, smoczków i brodawek sutkowych. Smoczki i butelki powinny być regularnie wymieniane, zwłaszcza po wyleczeniu infekcji, aby uniknąć jej nawrotu. Nie można również zapominać o prawidłowej higienie jamy ustnej, zarówno u dorosłych, jak i dzieci. Warto wzmacniać odporność i stosować zbilansowaną, zdrową dietę. Niezależnie od wieku, podczas antybiotykoterapii zawsze należy stosować probiotyki.
*Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.