Witarianizm to dieta, która opiera się na spożywaniu wyłącznie produktów surowych. Znany od tysięcy lat, od kilku lat przeżywa rozkwit. Oprócz surowych warzyw i owoców oraz eliminacji produktów zwierzęcych, witarianie spożywają oleje tłoczone na zimno, a także pestki i nasiona. Czy odżywianie na surowo przynosi korzyści zdrowotne? Na co trzeba uważać? W jakich schorzeniach witarianizm nie jest zalecany?
Odżywianie na surowo. Główne zasady
Jako że dieta surowa (ang. raw diet) jest odmianą diety paleo, zakłada powrót do sposobu odżywiania naszych przodków, czyli natury. Znacząca różnica polega na tym, że paleo dopuszcza gotowanie czy pieczenie, witarianizm – nie. Zwolennicy uważają, że podgrzewanie jedzenia do temperatury powyżej 42 stopni Celsjusza niszczy cenne witaminy i enzymy. Często połączony jest z wegetarianizmem lub weganizmem, jednak nie jest to warunek konieczny.
Co w diecie jest dozwolone?
- naturalna i nieprzetworzona żywność
- dojrzałe lub suszone owoce i warzywa
- orzechy
- nasiona
- pestki
- surowe ryby
- oleje roślinne
- surowe jaja
- niepasteryzowane produkty mleczne.
Jaka żywność jest zakazana?
- Produkty zbożowe (pieczywo, mąka, ryż, makaron, kasza)
- Rośliny strączkowe
Warto podkreślić, że w witarianizmie wegańskim dodatkowo eliminujemy produkty pochodzenia zwierzęcego, a więc nie tylko mięso, ale także jaja, mleko i przetwory mleczne.
Jakie korzyści płyną z witarianizmu?
Entuzjaści witarianizmu przekonują, że odżywianie na surowo dostarcza organizmowi duże ilości witamin, minerałów, przeciwutleniaczy i błonnika, które działają prozdrowotnie. Pożywienie nie zawiera szkodliwych substancji, takich jak: cukier spożywczy, tłuszcze trans, ale również barwników ani konserwantów. Witarianie nie zmagają się z otyłością, nie mają problemów skórnych, funkcjonowanie układu pokarmowego ulega poprawie. Opóźniony jest też proces starzenia, a nasza odporność wzrasta. Dieta surowa to także świetny sposób na szybką utratę zbędnych kilogramów.
Odżywianie na surowo. Więcej szkody niż pożytku?
Niestety, długotrwałe i restrykcyjne przestrzeganie diety witariańskiej może mieć negatywny wpływ na nasz organizm. O czym należy pamiętać zanim na nią przejdziemy?
- Może powodować niedobory żelaza i witaminy B12, co może prowadzić do anemii,
- Eliminacja produktów mlecznych przyczynia się do deficytu wapnia i grozi zdrowiu kości,
- Niska wartość energetyczna pokarmów, na co muszą uważać sportowcy, bo deficyt kaloryczny nie zawsze jest wskazany,
- Prowadzi do niedoboru białka, które odgrywa istotną rolę wśród dzieci i młodzieży, bo zbyt małe ilości mogą prowadzić do zahamowania wzrostu,
- Ze względu na spożywanie wyłącznie surowych produktów istnieje ryzyko zatruć pokarmowych (salmonella, wirusowe zapalenie wątroby typu C) i zakażeń pasożytami (np. tasiemcem).
Jakie są przeciwwskazania?
Osoba zdrowa może sobie pozwolić na tymczasową dietę witariańską. Jednak w niektórych schorzeniach należy unikać niektórych surowych owoców lub warzyw. Jakie są to dolegliwości?
- Kamica nerkowa, osteoporoza i anemia: z diety najlepiej wyeliminować szczawiany, które utrudniają wchłanianie wapnia, magnezu i żelaza. Można je znaleźć w: szczawiu, szpinaku, botwince, natce pietruszki, rabarbarze, czekoladzie, a także mocnej kawie i herbacie.
- Niedoczynność tarczycy: należy zrezygnować z goitrogenów zmniejszających absorpcję jodu. W tym przypadku trzeba ograniczyć spożycie surowych brokułów, brukselki, kapusty, kalafiora, rzodkiewki i rzepy.
- Choroby zapalne jelit: osoby cierpiące na to schorzenie nie powinny spożywać zbyt dużo błonnika, który jest zawarty w większości surowych warzyw i owoców. Błonnik działa drażniąco przy zaostrzeniu objawów choroby.
Co można czerpać z witarianizmu?
Witariańskie przepisy mogą służyć jako urozmaicenie standardowych potraw, zwiększenie podaży warzyw i owoców, ale również ograniczenie wysoko przetworzonej żywności. Oto przykładowe posiłki:
- Sałatki warzywne i owocowe, bardzo proste w przygotowaniu. Nie wymagają kunsztu kulinarnego, są zdrowe i wyglądają apetycznie na talerzu.
- Koktajle, smoothie i soki świeżo wyciskane zarówno warzywne, jak i owocowe. Są doskonałą płynną przekąską w ciągu dnia. Gaszą pragnienie i są prawdziwą bombą witaminową.
- Pasty warzywne są świetną alternatywą dla sera czy polędwicy drobiowej. Można dowolnie łączyć warzywa ze sobą (pomidor i papryka) lub przygotować wersję jednoskładnikową z awokado.
- Puddingi chia lub siemieniem lnianym i owocami lub musami owocowymi.
- Chłodniki, idealne na upał. Największą popularnością cieszy się chłodnik z buraka. Bardziej wymagający mogą spróbować chłodnika z awokado czy rzodkiewki.
Autorka: Karolina Bielawska, Ann Asystent Zdrowia
Czytaj więcej w Ann Asystent Zdrowia:
- Weganizm i wegetarianizm – czy to zdrowe? Dietetyk odpowiada [ROZMOWA]
- Odżywianie z grupą krwi
- Dieta wegetariańska i dieta wegańska. Naukowcy obalają mity, że są niezdrowe
