Mogą powodować uszkodzenie, a nawet martwicę tkanek. Odleżyny to problem pojawiający się u osób, które przez dłuższy czas pozostają unieruchomione. Początkowo są niewielkie, jednak z czasem mogą osiągać duże rozmiary. Odleżyn można uniknąć, jednak wymaga to obserwacji i odpowiedniej pielęgnacji. Przypominamy interesujący artykuł, z którego dowiesz się jak zapobiegać powstawaniu odleżyn oraz ja je pielęgnować, gdy już się pojawią.
Co to są odleżyny?
Odleżyny to rany o różnych rozmiarach i głębokości, powstające na skutek długotrwałego ucisku skóry. Tworzenie odleżyn to skutek zaburzonego krążenia krwi. Zgodnie z ich nazwą, odleżyny najczęściej powstają u pacjentów leżących lub trwale unieruchomionych. Może wydawać się, że w trakcie leżenia ciało jest ułożone wygodnie, a tkanki nie są narażone na ucisk. Niestety, u osób, które całymi tygodniami pozostają w jednej pozycji, niektóre rejony ciała pozostają dociśnięte do podłoża. Najczęściej dotyczy to okolicy kości krzyżowej, pośladków, pięt lub łokci. W tych rejonach krążenie krwi jest słabsze, co prowadzi do uszkodzenia, a nawet martwicy tkanek.
U kogo występują?
Ryzyko powstawania odleżyn dotyczy przede wszystkim ciężko chorych, unieruchomionych pacjentów. Najbardziej narażone na odleżyny są osoby, które wskutek swojego stanu zdrowia nie mogą wstać z łóżka. Pacjenci z grupy ryzyka odleżyn to przede wszystkim seniorzy, osoby po wypadkach, pacjenci z chorobami neurologicznymi oraz osoby długotrwale hospitalizowane.. Rany odleżynowe mogą jednak pojawić się również u osób, które nie spędzają całego dnia w pozycji leżącej, lecz na przykład poruszają się na wózku inwalidzkim.
Czytaj także: Rany i skaleczenia – etapy gojenia się i powikłania
Odleżyny – jak powstają?
Odleżyny mogą wyglądać różnie – od niewielkich otarć, po bolesne rany penetrujące do wnętrza ciała. Aby powstało głębokie owrzodzenie, potrzeba czasu. Warto znać najwcześniejsze objawy świadczące o ryzyku powstania odleżyny. Rozpoznanie takich sygnałów i wdrożenie wczesnej profilaktyki zmniejsza ryzyko pogłębiania się odleżyny.
Na samym początku, tworząca się odleżyna ma postać zaczerwienienia skóry. Początkowo, zaczerwienienie blednie po ucisku palcem. Z czasem, kiedy krążenie ulega uszkodzeniu, zaczerwienienie przestaje blednąć, pojawia się obrzęk i ból. Takie trwałe zaczerwienienie to ostatni moment, by wdrożyć intensywną profilaktykę przeciwodleżynową. Kolejny etap rozwoju odleżyny to owrzodzenie, które znacznie trudniej poddaje się leczeniu.
Rany odleżynowe stopniowo zajmują coraz głębiej położone tkanki – od skóry, przez tkankę podskórną, aż po mięśnie i kości. Dno rany jest wypełnione tkankami, które uległy martwicy. Odleżyna może wydzielać nieprzyjemny zapach. Gdy w ranie pojawia się ropna wydzielina, świadczy to o powstającym zakażeniu. W takiej sytuacji konieczny jest pilny kontakt z lekarzem, bo nieleczone zakażenie może zagrażać życiu pacjenta.
Jak zapobiegać?
W przypadku odleżyn obowiązuje zasada: lepiej zapobiegać niż leczyć. W opiece nad unieruchomionym pacjentem bardzo ważne jest regularne oglądanie całej powierzchni ciała. Gdy zauważymy trwałe zaczerwienienie skóry, trzeba wdrożyć profilaktykę przeciwodleżynową. Przede wszystkim, należy starać się układać pacjenta w różnych pozycjach, tak aby różne rejony ciała miały styczność z podłożem. Zmiana pozycji ciała powinna odbywać się minimum co 2 godziny. Okolica narażona na odleżyny powinna być masowana, aby lokalnie poprawić krążenie krwi.
W profilaktyce odleżyn można stosować materace przeciwodleżynowe. Ich działanie opiera się na zmiennym wypełnieniu różnych rejonów materaca powietrzem. Dzięki temu, „podłoże” pacjenta przemieszcza się, a ucisk nie jest stale wywierany na te same części ciała.
Profilaktyka i leczenie odleżyn wymagają utrzymania higieny. Należy dbać o czystość w okolicy rany oraz regularnie zmieniać jej opatrunki. W przypadku powiększania się odleżyny, niezbędna jest konsultacja lekarska. U niektórych pacjentów, konieczne jest zastosowanie dodatkowych leków (np. miejscowych antybiotyków przy stwierdzonym zakażeniu rany).
Odleżyny – o tym warto pamiętać!
Choć odleżyny mogą wydawać się miejscowym problemem, ich leczenie wymaga ogólnej kontroli stanu zdrowia. Warto pochylić się nad stanem odżywienia pacjenta, który ma ogromne znaczenie w procesie gojenia ran. Aby gojenie przebiegało prawidłowo, konieczne jest wykluczenie niedoboru białka. Jest to częsty problem, szczególnie u pacjentów niedożywionych. W takich przypadkach warto wspomagać się odżywkami białkowymi lub specjalnymi preparatami białka dostępnymi w aptece.
Gojenie odleżyn wymaga również wyrównania innych schorzeń ogólnoustrojowych. Należy wymienić w tym miejscu przede wszystkim cukrzycę, która sprzyja nadkażeniu ran i utrudnia ich gojenie. W przypadku pacjentów z cukrzycą, konieczne są regularne kontrole poziomu cukru we krwi. Jeśli cukrzyca pozostaje źle uregulowana i wartości cukrów są wysokie, należy skontaktować się z lekarzem prowadzącym w celu odpowiedniej modyfikacji leczenia.
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.
Więcej ciekawych materiałów w Ann: