Łysienie plackowate to choroba młodych ludzi. Objawy są takie same u kobiet i mężczyzn. Jest to przewlekła choroba zapalna, która może prowadzić do utraty włosów na skórze głowy i ciele. Jak rozpoznać łysienie plackowate? Czy istnieje skuteczne leczenie, które może pomóc wszystkim pacjentom? Dowiedz się w Ann!
Łysienie plackowate to choroba, która dotyczy około 2 proc. osób zgłaszających się na konsultację do lekarza dermatologa.
Łysienie plackowate: co to jest?
Alopecja, znana również jako łysienie plackowate, jest przewlekłą chorobą zapalną, zaliczaną do niebliznowaciejących form łysienia.
Choroba ta charakteryzuje się stanami zapalnymi w mieszkach włosowych, które prowadzą do ich uszkodzenia. W efekcie dochodzi do przerzedzenia i wypadania włosów, co skutkuje powstawaniem plackowatych, łysych obszarów na skórze. Zmiany te najczęściej występują na skórze głowy, ale mogą także pojawić się na innych owłosionych częściach ciała, takich jak brwi czy broda. W cięższych przypadkach choroba może również wpływać na paznokcie.
Łysienie plackowate często rozpoczyna się w młodym wieku, choć może wystąpić w dowolnym momencie życia. W zaawansowanych przypadkach może prowadzić do całkowitej utraty owłosienia w dotkniętej chorobą okolicy.
Warto zaznaczyć, że łysienie plackowate nie jest chorobą zakaźną, więc osoby nią dotknięte nie muszą się izolować od społeczeństwa. Ze względu na wpływ alopecji na wygląd zewnętrzny, osoby chore często izolują się społecznie. Dlatego ważne jest, aby wspierać bliskich dotkniętych łysieniem plackowatym, pomagając im radzić sobie z emocjonalnymi i psychologicznymi skutkami choroby.
Łysienie plackowate: przyczyny
Łysienie plackowate objawia się w postaci placków – obszarów całkowicie pozbawionych włosów. W niektórych przypadkach może prowadzić do całkowitej utraty włosów na skórze głowy lub na całym ciele. Przyczyny łysienia plackowatego nie są w pełni poznane, jednak w jego rozwoju kluczową rolę odgrywają stres oraz mechanizmy autoimmunologiczne. Przyjmuje się też, że choroba ta może być dziedziczna.
W łysieniu plackowatym mieszki włosowe oraz komórki macierzyste w nich zawarte nie ulegają trwałemu uszkodzeniu, co oznacza, że istnieje możliwość odrostu włosów w miejscach dotkniętych łysieniem.
Łysienie plackowate – gdzie może występować?
Włosy pokrywają prawie całą powierzchnię ciała zdrowego człowieka, z wyjątkiem wewnętrznej strony dłoni, podeszew stóp, czerwieni wargowej oraz obszarów, gdzie skóra przechodzi w błonę śluzową. Na głowie znajduje się około 140 000 włosów, z których każdy ma żywotność od 2 do 10 lat. Wzrost włosów jest uzależniony od odpowiedniego ukrwienia i odżywienia mieszków włosowych.
Łysienie plackowate może przyjmować różne formy w zależności od miejsca występowania i nasilenia. Najbardziej znana postać, dotycząca utraty włosów w pojedynczych obszarach na skórze głowy, nosi nazwę alopecia areata vulgaris. Ten typ może przekształcić się w bardziej zaawansowaną formę, prowadzącą do utraty włosów na całej głowie (alopecia totalis) lub nawet na całym ciele, w tym brwi, pach i okolicy łonowej (alopecia universalis).
Najcięższe postacie łysienia plackowatego są trudne do leczenia i stanowią od 7% do 30% wszystkich przypadków.
Typy łysienia plackowatego
Łysienie plackowate często cechuje się długotrwałym, nierzadko wieloletnim przebiegiem. Jednym z podziałów łysienia plackowatego jest klasyfikacja Ikeda, która ze względu na aspekt prognostyczny wyróżnia cztery typy tej choroby:
- Typ pospolity – charakteryzuje się bardzo szybkim pojawieniem się zmian, które często samoistnie ustępują.
- Typ atopowy – jest to gorzej rokujący typ łysienia, zazwyczaj o rozległym charakterze. Wystąpienie łysienia jest związane z obecnością u pacjenta chorób atopowych skóry, takich jak egzema czy astma.
- Typ kombinowany – występuje u osób chorych na anemię aplastyczną (AA) i towarzyszy mu współistnienie zaburzeń narządów wewnątrzwydzielniczych, na przykład tarczycy.
- Typ hipertoniczny – w tym typie ogniska łysienia mogą się zlewać, tworząc większe obszary. Jest on skojarzony ze skłonnością do rozwoju nadciśnienia tętniczego.
Jak rozpoznać łysienie plackowate?
Pierwsze objawy łysienia plackowatego zazwyczaj pojawiają się na owłosionej skórze głowy. Początkowe ognisko łysienia jest okrągłe i wielkością przypomina monetę. W miarę postępu choroby pojawiają się kolejne ogniska, których średnica waha się od 5 do 10 cm.
Ogniska łysienia plackowatego zwykle mają regularny kształt i są pozbawione włosów, jednak skóra w tych miejscach pozostaje niezmieniona chorobowo. Zmiany najczęściej lokalizują się w obszarze potylicznym i czołowo-ciemieniowym. Szacuje się, że u około 14-25% chorych dochodzi do utraty włosów z całej głowy.
Czytaj także: Bez okularów i soczewek, czyli laserowa korekcja wzroku
Warto zauważyć, że mimo iż łysienie plackowate jest chorobą zapalną, to zazwyczaj nie towarzyszą mu typowe objawy zapalenia, takie jak rumień. W niektórych przypadkach pacjenci skarżą się na swędzenie skóry, a znacznie rzadziej występują zmiany w obrębie paznokci.
Łysienie plackowate: jak wygląda diagnostyka?
Diagnostyka łysienia plackowatego wymaga profesjonalnej oceny lekarza, zazwyczaj dermatologa, specjalisty w dziedzinie zdrowia skóry i włosów. Proces diagnostyczny rozpoczyna się od wywiadu medycznego, podczas którego lekarz pyta o historię chorób, przyjmowane leki oraz czynniki genetyczne. Następnie przeprowadza badanie fizykalne, oceniając obszary utraty włosów, ich charakterystykę oraz ewentualne zmiany skórne.
Jednym z powszechnie stosowanych testów jest test pociągania, polegający na delikatnym pociągnięciu kępki 40–60 włosów w trzech lokalizacjach na skórze owłosionej głowy. W przypadku badania aktywności łysienia plackowatego, włosy są pociągane z obrzeża ogniska. Test uznaje się za dodatni, jeśli w rękach lekarza pozostają w dowolnej lokalizacji ponad 3 włosy lub ponad 10 włosów łącznie.
Dermatoskop jest kolejnym narzędziem diagnostycznym, które dermatolodzy mogą używać do dokładnego obejrzenia struktury włosa i oceny stanu cebulek włosowych. Dzięki dermatoskopowi możliwe jest wykrywanie zmian, takich jak czerwone plamy, zgrubienia czy inne nieprawidłowości.
W niektórych przypadkach lekarz może zalecić dodatkowe badania, takie jak pobranie wycinka skóry (biopsja) oraz badania laboratoryjne. Badanie histologiczne pozwala na dokładniejszą ocenę stanu cebulek włosowych w celu potwierdzenia diagnozy łysienia plackowatego i wykluczenia innych możliwych przyczyn utraty włosów.
Łysienie plackowate może być związane z innymi schorzeniami, takimi jak zaburzenia hormonalne czy problemy z układem immunologicznym. W związku z tym lekarz może zalecić badania laboratoryjne, takie jak testy czynnościowe tarczycy lub ocena przeciwciał przeciwtarczycowych, aby wykluczyć lub potwierdzić te czynniki. Nieprawidłowe wyniki tych testów mogą pomóc w potwierdzeniu rozpoznania łysienia plackowatego.
Czy łysienie plackowate można wyleczyć?
Leczenie łysienia plackowatego jest bardzo trudne i często wymaga holistycznej opieki kilku specjalistów, aby zidentyfikować przyczynę choroby. Pomimo wielu prób leczenia i stosowania różnych terapii, wielu pacjentów nie udaje się całkowicie wyleczyć. Odrost włosów może być widoczny tylko w trakcie leczenia. Badania pokazują, że leczenie może być widoczne dopiero po 3-6 miesiącach od rozpoczęcia terapii i nie należy go w tym czasie zmieniać. Pacjenci muszą często zmagać się z nieprzyjemnymi objawami przez długi czas.
Jedną z metod leczenia jest leczenie laserowe lub stosowanie leków immunomodulujących. Niemniej jednak, jak dotąd nie udało się opracować terapii skutecznej dla każdego pacjenta.
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść dostarcza się jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.