Pigułki antykoncepcyjne to jedne z najczęściej stosowanych środków zapobiegających zajściu w ciążę. Ich historia sięga lat 60. XX wieku. Obecnie są również wsparciem farmakologicznym w leczeniu wielu kobiecych dolegliwości. W jakich przypadkach lekarz zleca przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych? Czy każda kobieta powinna i może przyjmować takie tabletki? Kiedy leczenie syntetycznymi hormonami nie jest wskazane? 26 września obchodzony jest Światowy Dzień Antykoncepcji. To doskonała okazja, aby dowiedzieć się więcej na temat leczniczych właściwości pigułki antykoncepcyjnej.
Tabletki antykoncepcyjne – jakie wybrać?
Pigułka antykoncepcyjna składa się z syntetycznych hormonów (estrogenu i progesteronu), których zadaniem jest blokowanie owulacji. Estrogeny to żeńskie hormony odpowiadające między innymi za rozwój cech płciowych i prawidłowy cykl miesiączkowy. Progesteron natomiast pełni znaczącą rolę w procesie zagnieżdżenia zarodka w macicy. Hormon odpowiada także za utrzymanie ciąży. Wyróżniamy dwa rodzaje tabletek antykoncepcyjnych:
- pigułki dwuskładnikowe – zawierają oba wspomniane hormony;
- pigułki jednoskładnikowe – nie mają w składzie estrogenu, są stosowane głównie przez kobiety karmiące.
Najczęściej przyjmowanymi hormonalnymi tabletkami antykoncepcyjnymi są pigułki dwuskładnikowe. Zaczyna się je stosować w pierwszym dniu miesiączki, aby od razu osiągnąć pełną skuteczność leku. Pigułki przyjmuje się przez 21 dni, po których następuje 7-dniowa przerwa.
Pigułka antykoncepcyjna na zaburzenia miesiączkowania
Prawidłowa menstruacja powinna trwać maksymalnie 7 dni, natomiast cykl miesiączkowy od 21 do 35 dni (za średnią uważa się 28 dni). Nieregularne cykle są częstą przypadłością nastolatek w okresie dojrzewania. Występują również u kobiet, które wchodzą w menopauzę. Jeśli jednak nie należymy do żadnej z tych grup, długość miesiączki się wydłuża, a odstęp pomiędzy kolejnymi okresami odbiega od normy – wówczas należy jak najszybciej udać się do ginekologa. Na zaburzenia miesiączkowania mogą mieć wpływ takie czynniki jak: permanentny stres, zmiana trybu życia, restrykcyjna dieta, intensywny wysiłek.
Problemy z menstruacją mogą być również wynikiem nieprawidłowego poziomu hormonów. W tym przypadku jako metodę leczenia stosuje się tabletki antykoncepcyjne, których zadaniem jest przywrócenie równowagi hormonalnej. Odpowiednio dobrane pigułki są bardzo skuteczne w regulowaniu cyklu miesiączkowego.
Bolesne i obfite krwawienia
Pigułki antykoncepcyjne okazują się także pomocne, jeśli zmagamy się z obfitymi i bolesnymi miesiączkami, które utrudniają codzienne funkcjonowanie. Okres wcale nie musi boleć, a dostępne metody leczenia mogą podnieść nasz komfort życia.
Wyróżniamy dwa rodzaje bolesnego miesiączkowania: pierwotne oraz wtórne. Pierwszy typ występuje najczęściej u młodych kobiet i jest związany między innymi z nadmierną ilością prostogladyn. To one odpowiadają za dotkliwe skurcze. Dzięki hormonom zawartym w tabletkach, zmniejsza się ilość wspomnianych substancji.
Drugi rodzaj bolesnego miesiączkowania dotyczy kobiet, które wcześniej nie miały problemów z menstruacją. W tym przypadku powodem bolesnych dolegliwości mogą być takie zaburzenia jak endometrioza, mięśniak macicy czy niedoczynność tarczycy. Bolesne miesiączkowanie wtórne wymaga dokładnej diagnozy przeprowadzonej przez specjalistę ginekologa. Przed rozpoczęciem kuracji hormonalnej lekarz powinien wykluczyć wymienione dolegliwości.
Tabletki antykoncepcyjne i leczenie endometriozy
Wspomniana wcześniej endometrioza to choroba polegająca na występowaniu endometrium (błony śluzowej wyścielającej jamę macicy) poza jego prawidłowym położeniem. Schorzenie dotyczy kobiet w wieku rozrodczym, a jednym z objawów choroby jest bezpłodność. Pozostałe symptomy zaburzenia to między innymi: dotkliwe miesiączki, bolesne oddawanie moczu, wzdęcia, bóle brzucha i okolicy krzyżowej. Prawidłowa diagnoza choroby nie jest prosta i wymaga wnikliwego wywiadu lekarza.
Endometriozę leczy się operacyjnie oraz farmakologicznie. Tabletki antykoncepcyjne pełnią istotną rolę w procesie leczenia tej choroby, a ich zadaniem jest między innymi złagodzenie bólu i zmniejszanie ognisk endometriozy. Hormonalne tabletki są również ważnym elementem przygotowującym do zabiegu chirurgicznego, jak i wspomagającym po operacji. Zadaniem lekarza jest odpowiedni dobór leków w zależności od stopnia zaawansowania choroby.
Tabletki antykoncepcyjne: przeciwwskazania
Przed zastosowaniem pigułek hormonalnych należy poinformować specjalistę o przyjmowanych przez nas lekach oraz chorobach, z jakimi się zmagamy. Niektóre preparaty mogą obniżać skuteczność terapii hormonalnej. Należą do nich między innymi leki antydepresyjne, przeciwgrzybiczne, przeciwgruźlicze, przeciwpadaczkowe oraz niektóre antybiotyki. W niektórych przypadkach można tak dobrać preparaty, aby nie wchodziły ze sobą w interakcje.
Istnieją jednak przeciwskazania, które całkowicie wykluczają stosowanie tabletek antykoncepcyjnych. Zalicza się do nich:
- poważne choroby wątroby;
- nowotwory złośliwe piersi i narządów rodnych;
- choroby układu sercowo-naczyniowego i zakrzepica;
- pląsawica;
- zespół hemolityczno–mocznicowy;
- niewyrównana cukrzyca;
- ciąża lub podejrzenie ciąży.
Autorka: Aleksandra Mazur, Ann Asystent Zdrowia
Czytaj więcej w Ann: