Lamblioza najczęściej dotyka dzieci, ale może również występować u dorosłych. Do zakażenia dochodzi najczęściej poprzez spożycie zakażonej żywności lub picie skażonej wody. Objawy zakażenia mogą mieć różne nasilenie, a w około 15% przypadków choroba przebiega bezobjawowo. Jak więc rozpoznać lambliozę i czy można jej zapobiec?
Czym jest lamblioza?
Lamblioza, znana również jako giardioza, to schorzenie wywołane przez jednokomórkowy pierwotniak Giardia lamblia. Ten pasożyt występuje w dwóch formach: trofozoitu i cysty, z tym że to cysty są formą inwazyjną. Mogą one przetrwać w kale nawet kilka tygodni, a w wodzie, np. w basenie, nawet przez kilka miesięcy. Co istotne, cysty nie ulegają zniszczeniu pod wpływem 3% roztworu chloraminy, używanego do uzdatniania wody.
Lamblioza: jak można się zarazić?
Człowiek jest jedynym żywicielem lamblii. Zarażenie następuje poprzez spożycie cyst, które następnie przekształcają się w trofozoity. Te pasożyty osiedlają się w jelicie cienkim, dwunastnicy, drogach żółciowych i przewodach trzustkowych. Trofozoity okresowo przekształcają się w cysty, które są wydalane z kałem. Lamblie uszkadzają rąbek szczoteczkowy enterocytów, co prowadzi do upośledzenia aktywności laktazy i umożliwia przenikanie antygenów pokarmowych oraz toksyn do krwiobiegu.
Lamblioza może przyjmować formę przewlekłą lub przebiegać bezobjawowo. Okres inkubacji wynosi zazwyczaj około tygodnia, ale może się wahać od jednego dnia do dwóch tygodni.
U kogo może dojść do zakażenia lambliozą?
Zakażenie lambliami występuje zdecydowanie częściej u małych dzieci. Pasożyty te mogą być także przenoszone przez osoby podróżujące do różnych stref klimatycznych.
Lamblioza: objawy choroby
Pierwsze objawy lambliozy zwykle pojawiają się około 9 do 15 dni po zakażeniu i mogą różnić się nasileniem. Do najczęstszych symptomów należą:
- Wzdęcia;
- Bóle brzucha, szczególnie po posiłkach;
- Utrata apetytu;
- Wodnista, nieprzyjemnie pachnąca biegunka;
- Skurcze jelit;
- Nudności;
- Wymioty;
- Niska gorączka.
W zależności od ciężkości infekcji i jej lokalizacji w układzie pokarmowym, lamblioza może również zwiększać ryzyko zapalenia pęcherzyka żółciowego oraz dróg żółciowych, co należy szczególnie uwzględnić w przypadku osób z dodatkowymi czynnikami ryzyka tych schorzeń.
Objawy u dorosłych zazwyczaj nie stanowią poważnego zagrożenia dla ogólnego zdrowia, ale intensywne biegunki u dzieci mogą prowadzić do groźnych powikłań, takich jak odwodnienie czy zaburzenia elektrolitowe. Dlatego wystąpienie tych objawów u dziecka powinno być niezwłocznie skonsultowane z lekarzem.
Lamblioza może przebiegać zarówno w formie ostrej, jak i przewlekłej. Postać ostra trwa zazwyczaj od 2 do 4 tygodni i ma charakter samoograniczający, objawiając się większością wymienionych symptomów. W przypadku braku odpowiedniego leczenia, może przejść w postać przewlekłą.
Przewlekła lamblioza wiąże się z długotrwałymi, mniej nasilonymi objawami, z okresowo nawracającą tłuszczową biegunką. Z biegiem czasu może dojść do utraty masy ciała oraz innych problemów związanych z zaburzeniami wchłaniania w jelicie cienkim. U dzieci przewlekła lamblioza może prowadzić do zahamowania wzrostu i objawów niedożywienia.
Lamblioza: kiedy i jakie badania wykonać?
Aby zdiagnozować lambliozę, można zastosować kilka różnych metod. Podstawowym badaniem jest parazytologiczne badanie kału, w którym szuka się cyst Giardia lamblia. Ponieważ cysty są wydalane cyklicznie, badanie kału należy powtórzyć, aby zwiększyć szanse na ich wykrycie.
Innym przydatnym testem jest wykrywanie antygenu Giardii w kale, produkowanego przez trofozoity. Lekarz może także zalecić badanie krwi z rozmazem, zwracając szczególną uwagę na eozynofile, które są rodzajem białych krwinek. Przy giardiozie ich poziom może wynosić od 4 do 8 proc.
Ostatnią metodą diagnostyczną jest pobranie treści z dwunastnicy i jej badanie w celu wykrycia żywych pierwotniaków. Podczas diagnozowania należy również rozważyć kryptosporoidozę, która może objawiać się w sposób podobny do giardiozy.
Ostateczną decyzję o ścieżce diagnostycznej podejmuje lekarz na podstawie wywiadu medycznego oraz wyników badań pacjenta.
Leczenie lambliozy
Leczenie lambliozy obejmuje zarówno postępowanie objawowe, które ma na celu złagodzenie symptomów i zmniejszenie intensywności dolegliwości, jak i leczenie przyczynowe, polegające na stosowaniu odpowiednich leków przeciwpasożytniczych i chemioterapeutyków. Plan leczenia powinien być dostosowany indywidualnie przez lekarza, ponieważ wybór konkretnych leków oraz ogólne postępowanie zależy od różnych czynników, takich jak ogólny stan zdrowia pacjenta i stosowane przez niego regularnie leki.
Lamblioza: profilaktyka. Jak zapobiegać zakażeniu lamblią?
Profilaktyka lambliozy powinna obejmować kilka kluczowych działań. Przede wszystkim, należy dokładnie myć warzywa i owoce w czystej wodzie, unikać spożywania pokarmów o nieznanym pochodzeniu oraz picia wody ze strumieni, rzek czy jezior. Ważne jest także przestrzeganie standardów sanitarno-higienicznych w żłobkach, domach pomocy społecznej i innych placówkach tego typu.
W przypadku osób chorych z biegunką spowodowaną zakażeniem lamblią, należy je izolować, aby zapobiec rozprzestrzenieniu infekcji. Dodatkowo, osoby z lambliozą powinny unikać korzystania z kąpielisk przez co najmniej dwa tygodnie po ustąpieniu objawów choroby.
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.