Jaskra to choroba związana z podwyższonym ciśnieniem wewnątrz gałki ocznej. Skutkiem jaskry jest nieodwracalne uszkodzenie nerwu wzrokowego. Nieleczona jaskra może prowadzić do postępującej utraty wzroku. Skąd się bierze jaskra, kogo najczęściej dotyka i jakie są jej objawy? Na czym polega profilaktyka i leczenie jaskry? Dowiedz się z Ann!
Jaskra – jak powstaje?
Jaskra jest wspólną nazwą grupy kilku schorzeń, których wspólną cechą jest podwyższone ciśnienie wewnątrz gałki ocznej. Przyczyny, a także skutki powstawania jaskry dotyczą całego narządu wzroku, do którego zaliczamy oko, nerw wzrokowy oraz ośrodek wzroku położony w mózgu. Oko jest pierwszym i podstawowym rejestratorem bodźców wzrokowych. Nerw wzrokowy stanowi rodzaj „kabla” lub łącznika, przesyłającego informacje z oka do mózgu. Za ostateczne postrzeganie obrazu odpowiada ośrodek wzrokowy położony w płatach potylicznych mózgu. Jaskra jest chorobą, która oddziałuje na wszystkie elementy tego układu.
Istnieją dwa podstawowe mechanizmy powstawania jaskry. Kluczowym miejscem w oku związanym z rozwojem jaskry jest tak zwany kąt przesączu. Jest to miejsce odpływu cieczy wodnistej, która otacza gałkę oczną. Wspólną cechą wszystkich rodzajów jaskry jest podwyższenie ciśnienia wewnątrz oczu. Najczęstszym wariantem choroby jest tzw. jaskra otwartego kąta, która rozwija się w sposób przewlekły i stopniowy. Rzadszy wariant, tzw. jaskra zamkniętego kąta, powoduje bardziej gwałtowne objawy. Nagłe zamknięcie miejsca odpływu powoduje szybki wzrost ciśnienia w oku – taką sytuację nazywamy atakiem jaskry zamkniętego kąta.
Jaskra – konsekwencje
Wysokie ciśnienie wewnątrz gałki ocznej wywiera wpływ na cały narząd wzroku. Szczególnie wrażliwe na wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego są komórki nerwu wzrokowego, odpowiedzialne za przesyłanie bodźców wzrokowych do mózgu. Jaskra prowadzi do nieodwracalnego uszkodzenia neuronów, które budują nerw wzrokowy. Stopniowy zanik nerwu wzrokowego powoduje narastające ograniczenie pola widzenia. W skrajnych przypadkach choroba może doprowadzić do całkowitej utraty wzroku w zajętym oku.
Kogo dotyka choroba?
Jaskra jest drugą co do częstości (po zaćmie) przyczyną utraty wzroku w krajach rozwiniętych. Częstość jaskry wzrasta wraz z wiekiem – szacuje się, że po 80. roku życia cierpi na nią co 10. człowiek. Warto jednak podkreślić, że jaskra nie jest jedynie chorobą ludzi w podeszłym wieku. Ryzyko choroby rośnie po ukończeniu 30. roku życia, a zdarzają się również przypadki wśród osób między 15. a 30. rokiem życia. Czynnikiem ryzyka jaskry są przypadki występowania choroby wśród członków rodziny. Jaskra może mieć związek z nieprawidłową anatomią gałki ocznej. Do rozwoju choroby mogą przyczynić się również niektóre choroby przewlekłe, takie jak miażdżyca.
Jaskra – objawy
Głównym problemem dotyczącym diagnostyki i leczenia jaskry jest jej niska wykrywalność. Niestety, choroba może pozostać nierozpoznana przez wiele lat. Narząd wzroku może przez długi czas „nadrabiać” ubytki w polu widzenia poprzez nakładanie się obrazu z obu oczu. Zauważenie ubytku w polu widzenia może nastąpić dopiero wówczas, gdy znaczna część nerwu wzrokowego zdążyła ulec zniszczeniu. Postępująca jaskra powoduje powstawanie ciemnych plam w polu widzenia. Wraz z rozwojem choroby, widziany obraz stopniowo ulega zawężeniu. W zaawansowanej jaskrze występuje tzw. „widzenie lunetowe” – chory widzi otoczenie jedynie w centralnym punkcie, jak przy patrzeniu przez lunetę.
Gwałtownie narastające objawy jaskry występują w przypadku ataku jaskry zamkniętego kąta. Typowe dolegliwości w takim ataku to silny ból głowy oraz oka, mroczki przed oczami oraz wymioty. Atak jaskry zamkniętego kąta wymaga natychmiastowego zgłoszenia się do lekarza – w przeciwnym razie grozi szybką i nieodwracalną utratą wzroku.

Profilaktyka i kontrola
Jak wspomniano wcześniej, postępująca jaskra może przez wiele lat nie powodować żadnych objawów. Z tego powodu, aby ustrzec się choroby, warto regularnie poddawać się kontroli okulistycznej. Profilaktyczna wizyta u okulisty obejmuje badanie dna oka, pomiar ciśnienia wewnątrz gałek ocznych oraz ocenę pola widzenia. Rutynowa kontrola okulistyczna pozwala wykryć chorobę na wczesnych stadiach zaawansowania. Odpowiednio wdrożone leczenie może spowolnić postęp jaskry i uchronić nas przed przykrymi konsekwencjami tej choroby.
Jaskra – leczenie
Podstawą leczenia jaskry jest stosowanie kropli do oczu, które umożliwiają obniżenie ciśnienia wewnątrz gałki ocznej. Regularne stosowanie leków pozwala na długotrwałą kontrolę ciśnienia wewnątrzgałkowego. W niektórych rodzajach jaskry, skuteczne są również interwencje zabiegowe. Zarówno leczenie za pomocą lasera, jak i zabieg chirurgiczny, mogą ułatwić odpływ cieczy wodnistej z okolicy gałki ocznej. Leczenie chirurgiczne jest podstawową metodą terapii w jaskrze zamkniętego kąta. Aby ustalić rodzaj terapii, która pozwoli osiągnąć najlepsze efekty w danym rodzaju jaskry, warto skonsultować się z prowadzącym lekarzem okulistą.
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.