Układ immunologiczny jest bardzo ważnym elementem, ponieważ dba o bezpieczeństwo naszego organizmu. Jak działa, dlaczego należy zadbać o naszą odporność i jakie konsekwencje niosą zaburzenia pracy układu odpornościowego? Na te i inne pytania odpowiada prof. dr hab. n. med. i n. o zdr. Jacek Tabarkiewicz, Kierownik Zakładu Immunologii Człowieka na Uniwersytecie Rzeszowskim oraz Przewodniczący Komitetu Naukowego III Interdyscyplinarnej Konferencji Naukowej ”Jesień Immunologiczna”.
Odporność: zwalczanie wirusów to nie jedyna funkcja układu immunologicznego
Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia: Odporność – większość zapewne bez zastanowienia odpowie, że to siła naszego organizmu, która pozwala zwalczać atakujące nas wirusy i bakterie. Panie Profesorze powiedzmy jak działa układ immunologiczny i jaka jest jego rola?
Prof. dr hab. n. med. i n. o zdr. Jacek Tabarkiewicz: Rzeczywiście. Jest to jedna z najważniejszych jego funkcji, czyli zwalczanie wszelkich patogenów, które mogą się dostać do naszego organizmu. Są to wirusy, ale nie tylko, bo układ immunologiczny równie dobrze może zwalczać także pasożyty czy zakażenia bakteryjne.
Jednakże układ odpornościowy pełni wiele innych funkcji w naszym organizmie. Kolejną dobrze znaną jest funkcja eliminacji komórek nowotworowych. Układ immunologiczny zapobiega rozwojowi nowotworów, eliminując nowotwory na poziomie pojedynczych komórek, zanim one staną się objawowe. Ponadto pomaga on utrzymać homeostazę w naszym organizmie, czyli tzw. stan równowagi. Polega on na tym, że układ odpornościowy usuwa nasze starzejące się komórki bądź komórki, które uległy naturalnej śmierci i stały się nieprzydatne dla naszego organizmu.
Wyróżniamy odporność wrodzoną i nabytą
A czy odporność to kwestia tego jak sami o nią zadbamy czy możemy również dziedziczyć? Czy genetyka ma tutaj znaczenie?
Odporność sama w sobie nie jest dziedziczona, ale możemy dziedziczyć pewne elementy naszego układu immunologicznego.
Moim zdaniem, warto zacząć od tego, że odporność dzielimy na wrodzoną i nabytą. I tą drugą, już jak sama nazwa wskazuje, nie dziedziczymy. W trakcie naszego życia nabywamy pewnych zdolności układu immunologicznego, m.in. zdolność do szybkiego zwalczania patogenów. Dziedziczne zaś są pierwotne niedobory odporności, czyli choroby dotyczące układu odpornościowego.
Czy nasz organizm wysyła sygnały kiedy odporność nam spada? Czy jesteśmy w stanie „wyłapać” je i zareagować? Na co każdy z nas powinien zwrócić uwagę, aby odporność mieć pod kontrolą?
Oczywiście! Podstawowym sygnałem jest wzrastająca częstość, a przede wszystkim ciężkość infekcji. Warto jednak podkreślić, że sygnałami niepokojącymi są infekcje o ciężkim przebiegu. Kolejnym sygnałem jest nieskuteczna lub przewlekła antybiotykoterapia. Ponadto objawami słabego układu immunologicznego są permanentne uczucie zmęczenia, zniechęcenie, trudności z gojeniem ran. U dzieci zaburzenia odporności mogą objawiać się także zahamowaniem wzrostu i przyrostu masy ciała.
Więcej na temat odporności można będzie dowiedzieć się podczas III Interdyscyplinarnej Konferencji Naukowej ”Jesień Immunologiczna”, która odbędzie się 17-19.11 na Uniwersytecie Rzeszowskim. W czasie trwania Konferencji zostaną poruszone tematy związane nie tylko ze samą immunologią, ale także przedstawiony zostanie aspekt immunologii w różnych dziedzinach. M.in. chorób wewnętrznych, pediatrii, chirurgii oraz chorób zakaźnych.
Układ odpornościowy z wiekiem zmienia się
Immunolodzy mówią, że wraz z wiekiem nasz układ odpornościowy „wyciera się”. Czy to prawda?
Czy się wyciera… Zmienia się. Nasz układ odpornościowy w sposób naturalny starzeje się wraz z wiekiem. W starszym wieku wracamy takiego stadium, jakbyśmy po raz pierwszy spotykali się z pewnymi patogenami i musimy nasz układ immunologiczny uczyć ich na nowo. Tak więc układ osoby zaawansowanej wiekowo rzeczywiście może być słabszy od osoby w sile wieku. Będzie on bardziej przypominał układ odpornościowy niemowlęcia.
Autor: Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia