Hemoglobina jest kluczowym składnikiem krwi, odgrywającym istotną rolę w organizmie. Badanie jej poziomu jest ważne, ponieważ pomaga w diagnozowaniu różnych schorzeń, w tym chorób nowotworowych. Jaką rolę w organizmie pełni hemoglobina i co może oznaczać jej za niski lub zbyt wysoki poziom? Dowiedz się z Ann!
Hemoglobina, czyli białko znajdujące się w krwinkach czerwonych
Hemoglobina to białko znajdujące się w krwinkach czerwonych, które odgrywa kluczową rolę w przenoszeniu tlenu z płuc do tkanek oraz w zwracaniu dwutlenku węgla z tkanek do płuc. Składa się z czterech połączonych cząsteczek białka, znanych jako łańcuchy globulin. U dorosłych hemoglobina, oznaczana skrótami Hgb lub Hb, zawiera dwa łańcuchy alfa-globuliny i dwa łańcuchy beta-globuliny. U płodów i niemowląt hemoglobina składa się z dwóch łańcuchów alfa i dwóch łańcuchów gamma. W miarę jak dziecko rośnie, łańcuchy gamma są stopniowo zastępowane przez łańcuchy beta, co prowadzi do utworzenia hemoglobiny dorosłego.
Hemoglobina pełni niezwykle ważną rolę w organizmie – zapewnia właściwe natlenienie tkanek i organów, co jest niezbędne do ich prawidłowego funkcjonowania. Każdy łańcuch globuliny zawiera związek zwany hemem, który zawiera żelazo niezbędne do transportu tlenu i dwutlenku węgla we krwi. Hemoglobina pobiera tlen w płucach, transportuje go do tkanek, a następnie uwalnia. Jej funkcją jest także transport zwrotny dwutlenku węgla, który jest wydalany z organizmu. Dodatkowo, hemoglobina pomaga utrzymać kształt czerwonych krwinek.
Hemoglobina: norma stężenia hemoglobiny we krwi
Stężenie hemoglobiny w osoczu jest kluczowym wskaźnikiem w diagnostyce niedokrwistości. Norma hemoglobiny we krwi wynosi:
– dla kobiet: 12-16 g/dl,
– dla mężczyzn: 13-18 g/dl.
Warto pamiętać, że normy stężenia hemoglobiny mogą różnić się w zależności od płci, wieku, rasy, metody oznaczania oraz konkretnego laboratorium. Każde odstępstwo od tych norm może wskazywać na potencjalne zaburzenia funkcjonowania organizmu.
Hemoglobina: kiedy należy wykonać badanie?
Oznaczenie poziomu hemoglobiny przeprowadza się w ramach rutynowej morfologii krwi żylnej. Warto jednak pamiętać, że odchylenia od normy nie zawsze muszą wskazywać na problemy zdrowotne. Mogą być efektem przeziębienia, stresu czy innych chwilowych czynników. Dlatego zaleca się powtórzenie badania po kilku dniach w celu uzyskania bardziej precyzyjnych wyników.
Do objawów, które mogą sugerować potrzebę wykonania badania hemoglobiny, należą: zawroty głowy, przewlekłe uczucie zmęczenia, problemy ze snem, wypadanie włosów, łamliwość paznokci, pogorszenie samopoczucia, zaburzenia koncentracji oraz utrata masy ciała.
Wskazania do wykonania badania poziomu hemoglobiny obejmują:
– podejrzenie anemii o różnym podłożu;
– nawracające infekcje;
– obfite miesiączki;
– monitorowanie leczenia onkologicznego;
– bladość powłok skórnych;
– nadkrwistość;
– radio- i chemioterapia, które mogą prowadzić do poważnych uszkodzeń szpiku kostnego, wpływając negatywnie na liczbę i jakość czerwonych krwinek.
Hemoglobina: jak się przygotować do badania?
Aby wynik morfologii krwi był wiarygodny, warto odpowiednio się przygotować. Najlepiej udać się na pobranie krwi rano, będąc na czczo (8-12 godzin po ostatnim posiłku). Przed badaniem zaleca się unikanie alkoholu, palenia papierosów oraz intensywnego wysiłku fizycznego przez co najmniej 2 dni. Dodatkowo, na około 15 minut przed pobraniem krwi warto usiąść i odpocząć, aby zminimalizować wpływ ewentualnych czynników zakłócających.
Jak przebiega badanie?
Krew pobierana jest z żyły łokciowej pacjenta w pozycji siedzącej lub leżącej. Materiał biologiczny umieszczany jest w probówce z dodatkiem środka antykoagulacyjnego, który zapobiega krzepnięciu krwi. Następnie próbka jest przekazywana do laboratorium, gdzie analizowana jest metodą cyjanomethemoglobinową. Wynik badania zazwyczaj dostępny jest na następny dzień roboczy.
Poziom hemoglobiny: o czym może świadczyć?
Zbyt wysoki poziom hemoglobiny jest znacznie rzadszy niż zaniżony, ale wciąż może wystąpić. Choć często nie stanowi poważnego zagrożenia, jego interpretacja wymaga dokładnej analizy przez lekarza. Specjalista weźmie pod uwagę nie tylko historię chorobową pacjenta, ale także zgłaszane objawy i inne parametry morfologii krwi.
Podwyższony poziom hemoglobiny może wskazywać na:
– Odwodnienie organizmu – niskie nawodnienie może prowadzić do zwiększenia objętości wszystkich elementów morfotycznych krwi. Często taki wynik jest efektem jednorazowego incydentu, dlatego warto powtórzyć badanie po kilku dniach.
– Długotrwałe niedotlenienie – jest to szczególnie widoczne u osób żyjących na dużych wysokościach lub uprawiających sport wyczynowy.
– Choroby szpiku kostnego – zaburzenia produkcji krwinek w szpiku mogą prowadzić do podwyższenia poziomu hemoglobiny.
– Niektóre schorzenia onkologiczne – nowotwory mogą wpływać na poziom hemoglobiny, choć takie przypadki są mniej powszechne.
Obniżony poziom hemoglobiny może wskazywać na różnorodne problemy zdrowotne. Przed postawieniem diagnozy lekarz powinien porównać wynik z innymi parametrami morfologicznymi krwi, takimi jak hematokryt, liczba erytrocytów, leukocytów, trombocytów, retikulocytów oraz inne wskaźniki czerwonokrwinkowe.
Przyczyny obniżonego poziomu hemoglobiny mogą obejmować:
- Choroby autoimmunologiczne;
- anemia sierpowata;
- niedokrwistość hemolityczna;
- przewlekłe krwawienie, np. z powodu wrzodów żołądka lub dwunastnicy;
- rak jelita grubego;
- niedobory składników odżywczych – szczególnie żelaza, witamin z grupy B i kwasu foliowego;
- alkoholizm;
- talasemia – defekt genetyczny wpływający na funkcjonowanie hemoglobiny;
- zespół mielodysplastyczny;
- aplazja szpiku kostnego;
- białaczka.
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.
Czytaj więcej w Ann: