Jak możemy poradzić sobie z FOMO, czyli lękiem przed odłączeniem od internetu? Czy jesteśmy skazani na masowe uzależnienie od bycia online? Jak mądrze odłączyć dzieci od sieci, czym jest high FOMO, i w końcu: co zrobić, kiedy cała rodzina to „fomersi”? Na te pytania odpowiadał w Klubie Dyskusyjnym ANN Przemysław Staroń, psycholog z Uniwersytetu SWPS, Nauczyciel Roku 2018, nominowany do Global Teacher Prize, autor bestsellerowej serii „Szkoła bohaterek i bohaterów, czyli jak radzić sobie z życiem”.
Ewelina Lis, www.ANN-zdrowie.pl: Czym jest FOMO?
Przemysław Staroń, psycholog: Bardzo lubię zaczynać od definiowania, bo to bardzo dużo upraszcza, wtedy rozumiemy, z czym mamy do czynienia. FOMO to skrót od zjawiska, które lokuje się w obrębie naszego życia psychicznego. FOMO, czyli fear of missing out. Strach przed tym, że wypadnę z cyfrowego życia, że coś mnie ominie. Ale dziś wiemy, że FOMO definicyjnie nie oddaje zasięgu zjawiska. To dużo więcej niż lęk przed wypadnięciem z cyfrowego obiegu. My się boimy, że jeśli nie będziemy korzystać z sieci, pojawią się trudności nawet natury ekonomicznej. Że nie dopniemy jakiegoś zadania. Coraz częściej psychologowie mówią, że to szersze zjawisko. Lęk trudno zdefiniować, jest trochę bezprzedmiotowy. Siłą rzeczy wysuwa się on jednak na prowadzenie.
Lęk, złość, smutek
Jakie jeszcze emocje mogą się pojawić?
W tym FOMO istotą jest lęk, ale mogą towarzyszyć mu inne emocje, jak chociażby złość, która mówi, że coś zagraża moim interesom lub, że nie udaje mi się różnych rzeczy zrealizować. Jest też smutek, który jest istotną częścią tego doświadczania. Smutek dotyczy tego, co straciliśmy, albo potencjalnie stracimy. I kiedy jesteśmy podpięci pod tak wiele różnych bodźców i możliwości, które widzimy w internecie, to odczuwamy antycypowany smutek. Zanim to się jeszcze zadzieje, to gdzieś tam czujemy, że my i tak nie jesteśmy w stanie zrealizować wszystkich możliwości, które widzimy w internecie: pojechać na wszystkie możliwe wakacje, umówić się na Tinderze z każdą osobą. Mówiąc krótko: FOMO to nie tylko lęk.
Rozproszeni
Pracując w szkole zwracałeś uwagę na uczniów uzależnionych od bycia w sieci?
Tu są dwa fundamentalne aspekty: jeden czysto psychologiczny, a drugi związany jest z samym funkcjonowaniem dziecka w szkole. One są rozbieżne. Telefon w obszarze lekcji często traktowany jest, jako coś złego, coś, co trzeba zabrać, bo dziecko się nim rozprasza. A to przyklejenie do telefonu to jest skutek i objaw, to nie jest tak, że ten telefon jest przyczyną, że ten uczeń się rozprasza. On z jakiegoś powodu sięga do tego telefonu. Miałem wrażenie, że często trudno to przetłumaczyć i niestety, wielu nauczycieli zabierało te telefony. Ja wtedy mówiłem: „stłuczenie termometru nie usuwa gorączki”.
Rozmawiała Ewelina Lis, Ann Asystent Zdrowia