Ósemki, zwane potocznie zębami mądrości, to zęby trzonowe znajdujące się na końcu szczęki. Nie występują jednak u każdego. Osoby, u których pojawiają się ósemki, często czują niepokój, a nawet strach, związany z usunięciem zębów. Czy rzeczywiście jest się czego bać? Jak wygląda zabieg usuwania zębów mądrości? Czy każdą ósemkę trzeba wyrywać? O tym rozmawialiśmy z dr n. med. Mariuszem Szybą, stomatologiem i chirurgiem stomatologicznym z Kliniki Dentystycznej Maxdent we Wrocławiu.
Aleksandra Mazur, Ann Asystent Zdrowia: Czym są ósemki i co mają związanego z mądrością?
dr n. med. Mariusz Szyba: Jeżeli chodzi o ósemki, to z mądrością mają one niewiele wspólnego. Ósemki, w zależności od tego jak są usytuowane, i jak stoją w jamie ustnej, są albo bardzo proste, albo bardzo trudne do usunięcia. Zazwyczaj ósemki mają problemy z krzywymi kanałami. Jeżeli ósemka się popsuje, to leczenie kanałowe takiej ósemki na pewno skończy się niepowodzeniem. Czasami można je wyleczyć zachowawczo, jednak jeśli są zepsute i trzeba je leczyć kanałowo, to zazwyczaj mamy wskazanie do usunięcia zębów.
Ósemki czasami powodują pchanie zębów do przodu i stłoczenia zębowe, co może być problematyczne przy niektórych wadach ortodontycznych. Wówczas ortodonci zalecają usunięcie takich ósemek. Dotyczy to głównie ósemek dolnych. Zęby górne zazwyczaj nie tłoczą zębów, ponieważ na górze jest kość gąbczasta, która je amortyzuje. Wtedy ewentualnie ósemki wrzynają się w policzki.
Ósemka może nigdy się nie pojawić
W jakim wieku wychodzą ósemki?
Według najnowszych badań ósemki, czwórki oraz dwójki ulegają powoli zanikom. Trudno jednak powiedzieć, u kogo to nastąpi. Zanikanie ma związek z tym, że coraz mniej musimy walczyć o pożywienie, rozdrapywać, rwać je zębami. Wszystko jest krojone, przetworzone, dlatego z biegiem czasu u człowieka może dojść do zaniku dwójek, szczególnie górnych, czwórek oraz ósemek.
Trudno też określić, kiedy zaczyna się wyrzynanie ósemek. Czasami od 18 r.ż., a czasami nigdy – ósemka może się zatrzymać i nigdy nie pojawić. Są przypadki, kiedy dopiero w wieku 30 lat zaczyna się wyrzynać i dawać dolegliwości bólowe. Jest to kwestia indywidualna.
Czym jest zatrzymana ósemka?
Jeżeli pacjent ma za małą szczękę lub za małą żuchwę, to ósemki zaczynają próbować wyrzynać się, a jeśli nie mogą, to są ósemkami zatrzymanymi. Robią wtedy spustoszenie w kości na górze lub na dole. Dużo większe problemy są jednak w żuchwie niż w szczęce, czyli na dole. Pacjent skarży się głównie na ból ostatnich zębów, nie podając dokładnej lokalizacji, ponieważ ósemki mogą promieniować. Sprawdzamy zęby, okazuje się, że są zdrowe, żywe, nic się z nimi nie dzieje. Wtedy należy wykonać odpowiednią diagnostykę pod kątem ósemek.
Zęby mądrości – diagnostyka
Jakie badania należy wykonać, aby sprawdzić, czy mamy do czynienia z ósemką?
Pierwszym krokiem jest zrobienie zdjęcia pantomograficznego, aby zobaczyć, jak wygląda stan kości, zębów i korzeni. Bez zdjęcia nawet do pacjenta nie podchodzimy. Na zdjęciu pantomograficznym od razu wychodzi, czy ósemka jest obecna, gdzie jest umiejscowiona, i z jaką sytuacją mamy do czynienia.
Jeżeli ósemka jest zatrzymana, to z automatu w dalszym postępowaniu robimy zdjęcie tomograficzne danej okolicy. Jest to zdjęcie 3D, które jest bardzo dokładne i obrazuje położenie korzeni. Czyli możemy obracać tą ósemkę i sprawdzać dokładnie, w którą stronę kieruje się krzywizna korzenia, w jakiej odległości jest kanał żuchwy, w którym biegnie tętnica i nerw zębodołowy dolny. To bardzo istotne przy usuwaniu ósemki, żeby wiedzieć, jak ułożyć siłę – delikatną siłę, do usunięcia zęba. Ta ósemka sama ma nam powiedzieć, w którą stronę chce wyjść, a my jej tylko pomożemy. Niektóre ósemki są bardzo trudne do usunięcia i trzeba znać anatomię oraz mieć diagnostykę na takim poziomie, aby nie doszło do żadnych powikłań. Inne ósemki natomiast są bardzo proste i to kwestia dobrej ręki, by sprawnie ją wyjąć.
Czy można zostawić ósemkę, która zaczyna rosnąć?
Jeżeli nie daje żadnych dolegliwości bólowych, to nie ruszamy takich ósemek. One mogą nigdy nie dać o sobie znać. Nie ma sensu robić tego na wyrost. Chyba że są wspomniane wskazania ortodontyczne.
Usuwanie ósemek – czy jest bolesne?
Jak wygląda zabieg usunięcia ósemek?
Jeżeli jest to ósemka, którą widzimy, zabieg jest prawie identyczny jak przy usuwaniu każdego zęba trzonowego. W przypadku ósemki, której nie widzimy i jest zatrzymana, wówczas zabieg jest poważniejszy. Najpierw musimy dostać się do zęba, potem odpowiednio pociąć, bo nie usuwamy ósemki w całości. Jeżeli usuniemy ją w ten sposób, to zniszczymy kość pacjenta. Dlatego każdy ząb, nie tylko ósemkę, powinno się ciąć, aby usunąć każdy korzeń osobno, nie niszcząc przegród międzykorzeniowych. Jest to wystarczający powód, by ósemkami zatrzymanymi, zajął się doświadczony chirurg.
Czy usuwanie ósemki jest bolesne?
Zabieg wykonuje się w miejscowym znieczuleniu, więc to nie ma prawa boleć. Należy tak pacjenta znieczulić, aby kompletnie nie czuł bólu. Oczywiście, po zabiegu usunięcia zatrzymanej ósemki powinniśmy użyć lasera, aby przyspieszyć gojenie. Pacjent dostaje antybiotyk, u niektórych może pojawić się opuchlizna, jednak dyskomfort utrzymuje się do tygodnia.
Po zabiegu nie jemy i nie pijemy przez około dwie godziny, a na pewno do momentu, aż minie znieczulenie. Później wszystko, co zimne, to przyjaciel, a wszystko, co ciepłe, wróg. Czyli chłodna herbata, kawa mrożona oraz lody są mile widziane. Staramy się spać w pozycji możliwie pionowej, w celu zmniejszenia ciśnienia krwi w miejscu pozabiegowym i w taki sposób, aby go nie ogrzewać poduszką czy dłonią. Po tygodniu zgłaszamy się na bezpłatną kontrolę oraz zdjęcie szwów, jeśli zostały założone.
Autorka: Aleksandra Mazur
Czytaj więcej w Ann: