Chodzimy wcześnie spać, a mimo to się nie wysypiamy. Nadmierna senność może być jedynie uciążliwym efektem krótkotrwałego zmęczenia, ale czasem kryje się za nią poważniejszy problem zdrowotny. Jakie czynniki mogą wpływać na nadmierną senność oraz kiedy należy zwrócić się do specjalisty?
Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że co piąty Polak jest zmęczony, a co dziesiąty czuje się wyczerpany.
Za dużo śpię, czyli nadmierna senność
Hipersomnia, inaczej nazywana nadmierną sennością, to zaburzenie snu charakteryzujące się nieprawidłowym i niezwykle silnym uczuciem senności w ciągu dnia. Osoby cierpiące na hipersomnię odczuwają nie tylko trudności w utrzymaniu stanu czuwania i skupienia. Ale także mają trudności w wydajnym wykonywaniu codziennych aktywności z powodu nadmiernego zmęczenia.
Do diagnozowania i oceny nasilenia nadmiernego odczuwania senności wykorzystuje się narzędzia, takie jak „skala senności Epworth”. Jest to popularny test, który pozwala pacjentowi określić stopień prawdopodobieństwa zaśnięcia w różnych sytuacjach życia codziennego. Skala Epworth polega na przydzielaniu przez pacjenta odpowiedniej liczby punktów (w skali 0-3) w zależności od tego, jak prawdopodobne jest, że osoba zasnęłaby w danym momencie. Wyższy wynik na skali wskazuje na większe nasilenie senności w ciągu dnia.
Przykłady sytuacji zastosowania skali Epworth to m.in.:
- Czytania książki lub oglądania telewizji w spokojnym otoczeniu.
- Siedzenia w miejscu publicznym, takim jak kino, zebranie czy narada.
- Pasażerowania przez godzinę w pojeździe, podczas nieprzerwanej jazdy.
- Leżenia i odpoczywania popołudniu w ciszy i spokoju.
- Siedzenia w spokoju po posiłku.
- Kilku-minutowego postoju w korku, na światłach lub innych sytuacjach wymagających bezruchu.
Warto jednak podkreślić, że wynik na skali Epworth może sugerować obecność nadmiernego odczuwania senności. Nie jest to jednak jedyny czynnik brany pod uwagę w diagnozie. Lekarz musi przeprowadzić dokładny wywiad medyczny, zidentyfikować potencjalne przyczyny, wykluczyć inne zaburzenia snu i ocenić ogólny stan zdrowia pacjenta.
Jakie są objawy ciągłego zmęczenia?
Przemęczenie jest powszechnym problemem, który ma poważne konsekwencje dla zdrowia fizycznego i psychicznego. Kiedy jesteśmy przemęczeni, nasza odporność psychiczna na różne sytuacje stresowe spada, co dodatkowo nas osłabia i pogłębia uczucie zmęczenia. Często odczuwamy przewlekłe bóle głowy i mięśni, w tym także bóle karku czy kręgosłupa. Nieprawidłowe funkcjonowanie układu trawiennego, manifestujące się chronicznymi bólami brzucha i biegunkami, jest kolejnym częstym objawem przemęczenia.
Bezsenność towarzysząca przemęczeniu utrudnia nam regenerację w nocy i zakłóca naturalny rytmem dobowy. Co powoduje senność i apatię w ciągu dnia, a także obniża wydajność pracy. Często przewlekłe zmęczenie prowadzi do problemów z cerą, wypadaniem włosów i nadwagą. A u kobiet może powodować zaburzenia cyklu menstruacyjnego i utrudniać zajście w ciążę.
Czytaj też: Warto wiedzieć z Ann: Ortoreksja zaczyna się niewinnie. Skutki fiksacji na punkcie jedzenia
Za dużo śpię: kiedy może być objawem przewlekłej choroby?
Nadmierna senność może stanowić objaw różnych przewlekłych chorób i stanów zdrowotnych. Zaburzenia snu, takie jak bezdech senny, narkolepsja i zespół niespokojnych nóg, mogą powodować trudności w zasypianiu, niespokojny sen i częste budzenie się w nocy, co prowadzi do senności w ciągu dnia. Choroby neurodegeneracyjne, takie jak choroba Parkinsona czy choroba Alzheimera, mogą również wpływać na jakość snu i prowadzić do nadmiernego zmęczenia.
Ponadto, zaburzenia metaboliczne, takie jak niedoczynność tarczycy czy cukrzyca, mają wpływ na regulację snu i mogą być powiązane z nadmierną sennością. Również choroby układu sercowo-naczyniowego, takie jak niewydolność serca i nadciśnienie tętnicze, mogą wpływać na jakość snu i prowadzić do ogólnego uczucia zmęczenia.
Problemy psychiczne, takie jak depresja i inne zaburzenia emocjonalne, są również często związane z zaburzeniami snu i nadmierną sennością. U osób z depresją często występuje zarówno nadmierne odczuwanie senności w ciągu dnia, jak i trudności z zasypianiem w nocy.
Dodatkowo, choroby zakaźne, takie jak przewlekłe infekcje, mogą prowadzić do osłabienia organizmu i zmęczenia, co wpływa na jakość snu i prowadzi do senności w ciągu dnia.
Za dużo śpię: diagnostyka i leczenie nadmiernej senności
Diagnostyka nadmiernej senności wymaga starannego wywiadu medycznego i dokładnej oceny objawów. Lekarz może przeprowadzić szczegółowy wywiad dotyczący snu i codziennych nawyków, aby zrozumieć, jak długo pacjent śpi, jakie są nawyki związane ze snem, czy występują trudności z zasypianiem lub utrzymaniem snu, a także jak senność wpływa na codzienne funkcjonowanie. Dodatkowo, lekarz może zbadać historię zdrowia pacjenta, w tym przewlekłe choroby, używanie leków, a także obecność innych objawów, które mogą pomóc w identyfikacji przyczyny nadmiernej senności.
W przypadku podejrzenia konkretnych zaburzeń snu, lekarz może zalecić pacjentowi przeprowadzenie badania polisomnograficznego (PSG). Jest to badanie, które odbywa się w specjalistycznym laboratorium snu i monitoruje różne parametry podczas snu. M.in. takie jak aktywność mózgu, aktywność mięśni, ruchy oczu, tętno i oddychanie.
Leczenie hipersomnii, objawiającej się ciągłą sennością i zmęczeniem, polega przede wszystkim na stosowaniu metod behawioralnych. Polegają one na wydłużeniu czasu spędzanego w łóżku nocą, do co najmniej ośmiu godzin oraz na planowaniu krótkich – nie dłuższych niż trzydzieści-czterdzieści minut – drzemek w ciągu dnia.
Autorka: Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.