Coraz częściej jemy w pośpiechu, na mieście lub w drodze do pracy. W natłoku obowiązków i różnych spraw do załatwienia zapominamy o tradycji jedzenia posiłków przy jednym stole z rodziną. Nie mamy czasu na gotowanie w domu, nakrywanie do stołu i poświęcenie cennych kilkunastu minut na zjedzenie posiłku z domownikami. Tymczasem rodzinne posiłki mogą mieć wpływ na relacje i być środkiem zapobiegawczym dla chorób czy uzależnień. O korzyściach płynących ze wspólnego zasiadania do stołu mówią specjalistki: psycholożki Agata Goźlińska i Karolina Piaskowska, prowadzące profil Psycholog w szkole oraz dietetyczka Jacqueline Rowiecka z Dziecięcej Akademii Dietetycznej.
Na co wpływają rodzinne posiłki?
Okazuje się, że jedzenie razem z rodziną może mieć duży wpływ nie tylko na budowanie więzi. Wspólne posiłki mają znaczenie także dla zdrowia psychicznego i odżywiania się członków rodziny. Mogą pomóc radzić sobie ze stresem, a nawet wpływać na ryzyko uzależnień. Na czym polega fenomen wspólnych posiłków?
Budowanie relacji
Wspólne zasiadanie do stołu jest okazją dla członków rodziny do spędzenia czasu razem. Taki zwyczaj może dawać poczucie wspólnoty i bezpieczeństwa, co jest podstawą budowania więzi.
Wiele badań jasno nam mówi, że wspólne spożywanie posiłków sprzyja budowaniu relacji. Odpowiednio zbudowany system rodzinny jest czynnikiem chroniącym i przekłada się na zdrowie psychiczne człowieka. Wspólne spędzanie czasu podczas jedzenia umożliwia wymianę informacji, dzielenie się swoimi codziennymi przeżyciami i trudnościami. Daje możliwość, by dostrzec siebie nawzajem. Każda rozmowa poświęcona w 100 % drugiej osobie, która może odbyć się przy wspólnym stole, daje poczucie zrozumienia i pozwala na odreagowanie emocji. Posiłek to bycie tu i teraz, zatrzymanie w codziennym pędzie. Czasami to jedyny moment na spokojną rozmowę – wyjaśniają psycholożki, Agata Goźlińska i Karolina Piaskowska.
Lepsze wybory żywieniowe
Wspólne posiłki to doskonała okazja do budowania zdrowych zwyczajów. Dom jest miejscem, gdzie dzieci uczą się podejmowania pierwszych wyborów żywieniowych. Żeby były one prawidłowe, ważne jest dawanie dobrego przykładu. Dzieci, szczególnie w pierwszych latach życia, naśladują rodziców. Dlatego, jeśli mama i tata będą jeść chętnie różnorodne produkty, w tym warzywa i owoce, zwiększa się szansa na to, że również dziecko po nie sięgnie. Regularne posiłki z rodziną sprawiają, że młodzi ludzie odżywiają się zdrowiej. W ich jadłospisie częściej pojawiają się warzywa i owoce. Natomiast rzadziej jedzą tłuste, smażone potrawy i piją mniej napojów gazowanych.
Wskazując na wyniki przeprowadzonych badań, należy podkreślić, iż w rodzinach wspólnie spożywających więcej niż 5 posiłków tygodniowo, występuje mniejsze prawdopodobieństwo problemów zdrowotnych związanych z odżywianiem u dzieci. Dzieci i młodzież spożywająca co najmniej 3 rodzinne posiłki tygodniowo, ma mniejsze prawdopodobieństwo nadwagi, spożywania niezdrowej żywności oraz rozwoju zaburzeń odżywiania. Jednocześnie wzrasta u nich szansa na spożywanie zdrowej żywności – podkreśla dietetyczka Jacqueline Rowiecka.
Mniejsze ryzyko otyłości
Wspólne posiłki sprzyjają lepszym wyborom żywieniowym. To wpływa także na mniejsze ryzyko rozwoju otyłości. Dlatego jedzenie wspólnych posiłków może odgrywać rolę w zapobieganiu rozwojowi nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży.
Wskazuje się, iż problem nadmiernej masy ciała występuje wśród dzieci już od najmłodszych lat. Uznaje się, na co wskazują prognozy WHO, iż do 2025 roku na świecie będzie ok. 70 mln dzieci do 5 roku życia z nadmierną masą ciała, jeżeli trend ten nie będzie się zmieniał (w 2020 roku liczba ta wyniosła 39 milionów) – alarmuje dietetyczka.
Rodzice odgrywają bardzo istotną rolę w budowaniu świadomości żywieniowej dziecka. To oznacza, że w sytuacji, gdy sami spożywają duże porcje produktów wysokoprzetworzonych (takich jak gotowe dania do podgrzania, pizza, hamburgery), dziecko postrzega to jako normalność i naśladuje ich zachowania. Dziecko obserwuje również w jakiej formie, kiedy i jak rodzice spożywają posiłki. Zatem gdy mama je rano kanapkę, biegając po domu w poszukiwaniu dokumentów, a wieczorem je obiad, trzymając telefon w dłoni, dziecko myśli, że takie zachowania są prawidłowe. W odwrotnej perspektywie, gdy rodzice dbają o różnorodność posiłków oraz dużą ilość owoców i warzyw w diecie, dzieci również podążają za wzorcami, jakie rodzice im przedstawiają.
Nadmierna masa ciała oraz otyłość u dzieci i nastolatków niesie ze sobą szereg konsekwencji. Należy tutaj powiedzieć o problemach zdrowotnych, społecznych, jak również emocjonalnych. Dzieci z nadmierną masą ciała postrzegają siebie, jako mniej wartościowe i gorsze od rówieśników. Wspólne spożywanie posiłków może być pierwszym krokiem, aby zadbać o zdrowszą przyszłość dziecka – podpowiada Jacqueline Rowiecka z Dziecięcej Akademii Dietetycznej.
Mniej stresu
Rodzinne posiłki dają przestrzeń do rozmowy między jej członkami. Dyskutujemy przy obiedzie o wrażeniach po dniu pracy i nauki, wymieniamy się swoimi planami i spostrzeżeniami. Taka przyjazna atmosfera sprzyja otwartości. Wspólne ucztowanie może zmniejszać poziom stresu, pomagać w radzeniu sobie z emocjami i budować zaufanie w stosunku do bliskich. Te efekty dotyczą nie tylko dzieci i nastolatków, ale również dorosłych. Rodzinne posiłki mogą pomóc obniżyć poziom stresu także u rodziców.
Mniejsza skłonność do uzależnień
Wspólne posiłki mogą zmniejszać ryzyko sięgnięcia po substancje psychoaktywne przez nastolatków. Według obserwacji naukowych, młodzież, która rzadko je z rodziną, sięga częściej po alkohol, papierosy czy nawet narkotyki. Może to wynikać z tego, że wspólne posiłki zbliżają do siebie członków rodziny. W atmosferze bliskości i zainteresowania sobą nawzajem, łatwiej jest podzielić się swoimi problemami. To sprawia, że zmniejsza się prawdopodobieństwo sięgnięcia po używkę jako środka, który miałby pomóc uporać się z trudnościami.
Jak zadbać o dobrą atmosferę podczas rodzinnego posiłku?
Żeby te wszystkie korzyści ze spotkania przy stole miały szansę zrealizować się w naszej rodzinie, konieczne jest zadbanie o odpowiednią atmosferę. Jeśli wspólne jedzenie będzie się nam kojarzyło z kłótniami, wmuszaniem dokładki czy pouczaniem, nie będziemy chętnie zasiadać razem do stołu.
Zadbajmy o swój wzajemny komfort. Wspólny posiłek to czas na podzielenie się swoimi refleksjami z danego dnia, zapytanie o samopoczucie domowników czy też zaplanowanie aktywności dla całej rodziny. Pamiętajmy o tym, że dzieci uczą się poprzez obserwację i doświadczanie. Opowiadanie o swoim dniu przez rodzica może spowodować, że dziecko samo chętnie będzie dzieliło się swoimi przeżyciami. To wyjątkowy moment, kiedy wszyscy zatrzymują się przy jednym stole. Nie tylko, aby zaspokoić potrzebę jedzenia, ale również potrzebę bliskości, zrozumienia, przynależności. Wystarczy zastosować trzy zasady: 1. zwolnijmy, 2. oderwijmy się od elektroniki, 3. skupmy swoją uwagę na ludziach przy stole. Tylko tyle i aż tyle – radzą psycholożki prowadzące profil Psycholog w szkole.
Autorka: Sara Gawrońska, Ann Asystent Zdrowia
Więcej artykułów na temat zdrowia w Ann: