Krwawienie z odbytu, krew w stolcu, naprzemienne biegunki i zaparcia. To mogą być objawy raka jelita grubego. Diagnoza zazwyczaj następuje w późnym stadium choroby, co obniża szanse leczenia. Co wskazuje na nowotwór jelita grubego? Jakie są pierwsze objawy? Czy raka jelit można wyleczyć? Jakie są szanse na przeżycie? Odpowiedzi znajdziesz w Ann.
Objawy raka jelita grubego
Rak jelita grubego nie zawsze wywołuje ból. Być może właśnie dlatego pacjenci zwlekają z wizytą u lekarza, mimo innych objawów. Typowe symptomy nowotworu jelita grubego to:
- krwawienie z odbytu
- krew w stolcu
- niedokrwistość
- naprzemienne biegunki i zaparcia
- zmiana kształtu i rozmiaru stolca (występują tzw. stolce ołówkowate)
- utrata masy ciała
- osłabienie
- brak apetytu.
Rodzaj i nasilenie objawów zależy od wielu czynników, m.in. stadium choroby i umiejscowienia guza. Wystąpienie któregokolwiek z objawów powinno skłonić nas do wizyty u lekarza.
Jeśli proces nowotworowy występuje w lewej części okrężnicy (okrężnica zstępująca, esica i odbytnica) to najczęściej pierwszymi objawami są jawne krwawienie z odbytnicy oraz zmiana rytmu wypróżnień czyli pojawienie się biegunki lub zaparcia.
Jeśli guz umiejscowiony jest w prawej połowie jelita grubego (kątnica i okrężnica wstępująca) to najczęściej pierwszymi objawami są niedokrwistość i ból brzucha – o pierwszych objawach raka jelita grubego mówi lek. Marta Dobras, specjalistka gastroenterologii i chorób wewnętrznych.
Przyczyny zachorowania na raka jelita grubego
Dlaczego niektórzy chorują, a inni nie? Największą rolę odgrywają czynniki środowiskowe i genetyczne. Genetyka odpowiada za 15-30% przypadków. Pozostałe wynikają ze stylu życia i wieku. Ryzyko zachorowania jest najwyższe wu osób po 50. roku życia. Inne czynniki, które zwiększają szansę na zachorowanie to: otyłość, niska aktywność fizyczna, palenie tytoniu, dieta uboga w warzywa i owoce, jedzenie tłustych i wysokokalorycznych potraw, a także nadużywanie alkoholu.
Diagnostyka choroby
Wystąpienie objawów charakterystycznych dla raka jelita grubego jest wskazaniem do przeprowadzenia odpowiedniej diagnostyki. Lekarz zaczyna ją od przeprowadzenia wywiadu, następnie może przeprowadzić badanie palpacyjne brzucha (badanie dłońmi) oraz badanie przez odbyt za pomocą palca dłoni lekarza.
Złotym standardem diagnostyki nowotworu jelita grubego jest kolonoskopia z pobraniem wycinków. Badanie odbywa się za pomocą endoskopu, czyli cienkiej rurki z źródłem światła i kamerką. Przyrząd wprowadzany jest do jelita przez odbyt. Umożliwia on obserwację wnętrza jelita. Pobrane w trakcie kolonoskopii wycinki trafiają do oceny histopatologicznej. Dzięki temu możliwe jest potwierdzenie diagnozy oraz scharakteryzowanie zmian nowotworowych.
Pomocne w diagnozie może być także wykonanie morfologii krwi i badań pod kątem niedokrwistości . Dodatkowo wykonuje się badanie na obecność krwi utajonej w kale.
Badania takie jak USG jamy brzusznej, tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny, wykonywane są w przypadku podejrzenia przerzutów do wątroby, otrzewnej, węzłów chłonnych.
Leczenie nowotworu jelit
Diagnoza została postawiona – to rak jelita grubego. Co dalej? Leczeniem nowotworu kieruje lekarz specjalista. Rodzaj metody terapii zależy głównie od stadium choroby.
Podstawową metodą leczenia nowotworów jelita grubego jest operacja. Jeśli nowotwór jelita grubego jest niewielki, możliwe jest miejscowe wycięcie samego guza bez wycinania fragmentu jelita. Jednak u większości pacjentów jest wycięcie guza wraz z fragmentem jelita grubego. Zdarzają się też przypadki, w których konieczne jest usunięcie innych narządów, które objął nowotwór.
U części pacjentów w trakcie operacji jelita grubego konieczne jest założenie stomii. Jest to otwór umiejscowiony na brzuchu, do którego doprowadzony jest końcowy odcinek jelita. Przez stomię stolec przedostaje się na zewnątrz, do umieszczonego nad otworem plastikowego worka stomijnego.
Chemioterapię wykorzystuje się w leczeniu zarówno przed operacją, jak i po niej. Przed operacją chemioterapia może powodować zmniejszenie masy guza i przez to ułatwiać pracę chirurga. Z kolei po zabiegu operacyjnym ma na celu zniszczenie krążących w organizmie komórek nowotworowych.
Z kolei radioterapię wykorzystuje się najczęściej, kiedy rak obejmuje odbytnicę. Przed operacją, tak jak chemioterapia, ma doprowadzić ona do zmniejszenia guza, natomiast po operacji ma za zadanie zniszczyć ewentualne pozostałości nowotworu.
Rak jelita grubego – rokowania
Prawie 80% nowotworów jelita grubego diagnozowanych jest w późnych stadiach. Natomiast jeśli choroba zostanie wykryta na wczesnym etapie, rokowanie jest dużo lepsze.
Rokowanie w raku jelita grubego zależy przede wszystkim od stopnia rozprzestrzenienia nowotworu w momencie rozpoznania. Ważna jest ocena miejscowa guza oraz naciekanie nowotworu na okoliczne tkanki i narządy, przerzuty do węzłów chłonnych oraz przerzuty odległe np. do wątroby albo płuc. Im bardziej zaawansowany proces tym rokowanie, niestety jest gorsze a długość życia krótsza.
Dodatkowo na długość życia po diagnozie i leczeniu raka jelita grubego wpływają wiek rozpoznania, choroby przewlekłe, narażenie na czynniki ryzyka np. palenie papierosów oraz nawyki żywieniowe i ogólna kondycja organizmu – komentuje gastroenterolog, lek. Marta Dobras.
Jak zapobiec chorobie?
Profilaktyka raka jelita grubego obejmuje zdrowy styl życia i regularne badania. Warto zadbać o różnorodną, odżywczą dietę i regularną aktywność fizyczną. Co więcej, pożądane byłoby zrezygnowanie z palenia tytoniu i nadużywania alkoholu. Pamiętajmy też o regularnych badaniach. Jeśli cokolwiek nas niepokoi, zasięgnijmy jak najszybciej porady specjalisty.
W Polsce od wielu lat kolonoskopia jest wykonywana w ramach Programu Badań Przesiewowych Raka Jelita Grubego. Do badania kwalifikują się osoby, które ukończyły 50 lat. Drugą grupą badanych są osoby, które ukończyły 40 lat a u ich najbliższych (rodziców, rodzeństwa) zdiagnozowano raka jelita grubego.
Termin kolejnych kolonoskopii jest wyznaczony na podstawie wyników oceny histopatologicznej usuniętych polipów. Jeśli w trakcie pierwszej kolonoskopii nie wykryto żadnych zmian, kontrolne badanie odbywa się zazwyczaj po 10 latach – o regularnych badaniach przypomina gastroenterolog Marta Dobras.
Autorka: Sara Gawrońska, Ann Asystent Zdrowia
Zainteresował Cię artykuł? Sprawdź więcej w Ann: