Najczęściej opuchlizna na powiece kojarzona jest z jęczmieniem, jednak to nie jedyna przyczyna dolegliwości. Co ważne, obrzęk powiek wcale nie musi nie musi związany z narządem wzroku. Jakie jeszcze są przyczyny opuchlizny? Kiedy udać się do lekarza? Jakie objawy towarzyszą dolegliwości? Między innymi o tym rozmawiamy z dr n. med. Anną Karasińską-Kłodowską, okulistą i chirurgiem z Wrocławskiego Centrum Okulistycznego.
Aleksandra Mazur, Ann Asystent Zdrowia: Czym jest obrzęk powiek?
dr n.med. Anna Karasińska-Kłodowska: O obrzęku mówimy wtedy, kiedy płyn, który jest zawarty w krwi i w chłonce, w nadmiarze wycieka z naczynia i gromadzi się między komórkami. W zależności od tego, jaki jest skład płynu, mówimy o płynie przesiękłym albo wysiękłym. Prawidłowe naczynie włosowate ma ścianę przypominającą sito i w ten sposób przepuszcza płyn w dwie strony. Dzięki temu w warunkach prawidłowych tlen lub inne substancje odżywcze są rozprowadzone do komórek i z powrotem. Przepływ ten pozostaje w równowadze – tyle samo płynu przesiąka do naczynia, co z niego wychodzi. Obrzęk występuję wtedy, kiedy ta homeostaza jest zaburzona.
Obrzęk powiek – przyczyny
Jakie są najczęstsze przyczyny obrzęku?
Obrzęk najczęściej występuje w stanach zapalanych, infekcjach bakteryjnych, wirusowych albo w alergii. Niektóre stany zapalne nie są związane z powiekami i dotyczą np. oczodołu. Jednostronny, bolesny i zaczerwieniony obrzęk powiek może świadczyć o przedprzegrodowym zapaleniu oczodołu. Zdarza się że przedprzegrodowe zapalenie oczodołu występuje w przebiegu rozprzestrzenienia się infekcji z górnych dróg oddechowych, ucha środkowego (najczęściej u dzieci), w wyniku urazu skóry powiek lub rozprzestrzenienia się lokalnego stanu zapalnego np. jęczmienia.
Czytaj też: Poradnik Ann: Choroby, które ujawniają się w oczach [AUDIO]
Uszkodzenie naczyń i zaburzenie pracy sita pojawia się też na skutek wzrostu ciśniena w naczyniach – w zakrzepicy, podczas długotrwałych ucisków z zewnątrz. Bardzo często pacjenci zmagający się z niewydolnością serca albo niewydolnością żylną mają obrzęki zlokalizowane na całym ciele, w tym obrzęki powiek. Obrzęki pojawiają się także w nefropatiach, czyli chorobach związanych z nerkami, w chorobach wątroby, a czasami także w niedożywieniu.
Obrzęk powiek pojawia się również w przebiegu jęczmienia. Pacjenci bardzo często mylą jęczmień z gradówką, która jest następstwem jęczmienia i wymaga leczenia chirurgicznego.
Ciało obce w rogówce
Czy przyczyną obrzęku może być również przedostanie się ciała obcego do oka?
Kiedy ciało obce przedostaje się do oka, to najczęściej przedostaje się do rogówki, czyli najbardziej zewnętrznej części odcinka przedniego gałki ocznej. Wówczas robi się stan zapalny i tzw. erozja rogówki, kiedy nabłonek rogówki zostaje uszkodzony. Rogówka jest najbardziej unerwionym narządem w organizmie człowieka, więc pacjenci cały czas czują obecność ciała obcego i pocierają oko. Pojawia się światłowstręt, ból, oczy zaczynają intensywnie łzawić oraz obrzęk najczęściej powieki górnej. Ciało obce może wypłynąć ze łzami, ale nie musi. Może przedostać się np. pod powiekę górną, skąd trudno ją samodzielnie wyciągnąć. Dodatkowo warto pamiętać, że każde ciało obce, jakie przedostaje się do oka, jest brudne.
Kiedy powinniśmy udać się do lekarza?
Najlepiej od razu, kiedy pojawi się obrzęk. Dodatkowo każde zaburzenie widzenia, ból, jakikolwiek objaw, który nas zaniepokoi, powinien skłonić nas do wizyty u okulisty. Niedawno pacjent przyszedł po tygodniu z obrzękniętą powieką, z wyczuwalną pulsacyjną zmianą, czyli pojawiła się gradówka. Gdyby pacjent przyszedł od razu, być może uniknąłby leczenia zabiegowego, jednak przyszedł w momencie, kiedy zmiana się otorbiła i niezbędna była interwencja chirurgiczna. Im szybciej przyjdziemy do okulisty zweryfikować, jak poważny jest stan oka, tym lepiej.
Czy trudno jest zdiagnozować przyczynę obrzęku?
Niestety tak. Czasami zdarza się, że dziecko ma infekcję górnych dróg oddechowych albo zapalenie ucha, jest w trakcie leczenia i dodatkowo pojawią się obrzęk na powiekach i ból podczas ruchu gałki ocznej. Może to być zwykłe zapalenie spojówek, ale może być też przedprzegrodowe zapalenie oczodołu, które wymaga antybiotykoterapii, a nawet hospitalizacji.
Obrzęk powiek – leczenie
W jaki sposób leczy się obrzęk? Czy istnieją domowe sposoby na złagodzenie obrzęku?
Leczenie dobiera się w zależności od przyczyny dolegliwości. Jęczmień leczymy farmakologią, ale też tradycyjnymi sposobami takimi jak rozgrzewanie i masowanie. Sprawiamy, że miejsce jest rozgrzane, dzięki czemu substancje zawarte w lekach lepiej penetrują. W przypadku jęczmienia sprawdza się również pocieranie złotem, które ma działanie antyseptyczne. Należy jednak pamiętać, aby mieć czyste ręce i dodatkowo umyć obrączkę lub pierścionek pod zlewem mydłem lub detergentem, a także dodatkowo sparzyć.
Dobrym sposobem, z którego korzystają pacjenci, i który ja również polecam, jest gotowanie jajka na twardo. Jajko ma obły kształt, dopasowuje się do oka i spełnia dwie funkcje: jednocześnie ogrzewa i masuje. Jajka nie odbieramy ze skorupki – jest ona izolatorem. Jajko nie może być gorąco, tylko ciepłe. Ten sam mechanizm sprawdzi się również w przypadku szklanej butelki. Przed przyłożeniem jej do oka należy ją dokładnie umyć, sparzyć i wypełnić ciepłą wodą. Można także zakupić w aptece okulary żelowe, które zarówno ogrzewają, jak i chłodzą. Wspomniane sposoby dotyczą tylko jęczmienia. W pozostałych dolegliwościach pozostaje leczenie farmakologiczne lub – niekiedy – chirurgiczne.
Autorka: Aleksandra Mazur, Ann Asystent Zdrowia
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.
Więcej ciekawych materiałów w Ann: