Na temat depresji nadal pokutuje wiele mitów. Choroba najczęściej charakteryzuje się obniżonym nastrojem, często możemy usłyszeć fałszywą opinię, że depresja dotyka tylko ludzi słabych, którzy nie potrafią poradzić sobie z emocjami. Nie jest to prawda. Depresja jest poważną chorobą, która może dotknąć każdego. Chorują nawet dzieci. Na kliniczną depresję cierpi 1% dzieci przedszkolnych. Z wiekiem ilość dzieci z depresją wzrasta i wynosi aż 20% w grupie młodzieńczej.
Według statystyk depresja w Polsce dotyka półtora miliona osób. Niestety liczby te mogą nie odzwierciedlać rzeczywistości.
Depresja jest poważną chorobą psychiczną
Mit: Depresja nie jest chorobą. Jest to tylko chwilowe obniżenie nastroju.
Fakt: Depresja to najczęściej występująca choroba psychiczna. Jest ona klasyfikowana w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD 10 jako zaburzenie afektywne (nastroju). Do typowych objawów depresji zaliczamy obniżony nastrój, niezdolność odczuwania przyjemności, a także brak energii oraz zwiększoną męczliwość. Często chorobie mogą towarzyszyć także dodatkowe objawy. M.in. poczucie winy, obniżenie poczucia własnej wartości, pogorszenie pamięci i koncentracji. Warto zaznaczyć, że o występowaniu depresji mówimy, kiedy występują co najmniej 2 objawy podstawowe i 2 objawy dodatkowe i trwają one przynajmniej 2 tygodnie.
Mit: Łatwo możemy rozpoznać osobę zmagającą się z depresją.
Fakt: Niestety depresja ma wiele twarzy. Bardzo łatwo jest ją przeoczyć. Osoby zmagające się z depresją bardzo często skutecznie ukrywają przed światem swoją chorobę. Dlatego tak ważna jest uważność ze strony najbliższego otoczenia. Warto do najmłodszych lat uczyć opisywania swoich emocji, panowania nad nimi, rozmawiać o uczuciach i nie wstydzić się stanów pogorszenia nastroju
– Różnorodny przebieg choroby, zmieniający się obraz kliniczny też nie pomagają w zauważeniu depresji. Na pewno na naszą uwagę zasługują oczywiste zmiany zachowania, które trwają przez określony czas i nie mijają. Szczególnie musimy być uważni, gdy w życiu naszych najbliższych zachodzą negatywne zmiany. Może to być utrata pracy, rozstanie się, śmierć bliskiej osoby czy też poważna choroba somatyczna. Jednymi z najłatwiejszych do zauważenia objawów są pogorszenia jakości snu oraz spadek libido. Na pewno warto rozmawiać z naszymi bliskimi o ich uczuciach. Budować więzi emocjonalne i zaufanie – mówi w rozmowie z Ann Emil Strzelec, lekarz psychiatra z Centrum Terapii Dialog.
Depresja: możemy ją dziedziczyć?
Mit: Jeśli rodzice zmagali się z depresją – też na pewno zachorujesz.
Fakt: W przypadku, gdy członkowie naszej najbliższej rodziny cierpieli na depresję, istnieje szansa że z nami będzie podobnie. Jednakże nie zawsze musi tak być. Jeśli wiemy o występowaniu choroby w naszej rodzinie, możemy spróbować zmniejszyć ryzyko depresji. Pomocna będzie dieta, aktywność fizyczna, jak również unikanie używek i odpowiednie leczenie już innych istniejących chorób. Ważnym również elementem jest rozmawianie o uczuciach czy emocjach z bliską zaufaną osobą.
Zachorować na depresję może każdy!
Mit: Tylko osoby dorosłe chorują na depresję. Dzieci czy osoby starsze nie są narażone.
Fakt: Depresja może dotknąć każdego – bez względu na płeć czy wiek. Statystyki pokazują, że na kliniczną depresję cierpi 1% dzieci przedszkolnych powyżej 2-, 3-go roku życia. Z wiekiem ilość dzieci z depresją wzrasta i wynosi aż 20% w grupie młodzieńczej. Choroba dość często pojawia się też u osób w starszym wieku. Z badań prowadzonych w Krakowie przez Tomasza Knurowskiego z Uniwersytetu Jagiellońskiego wynika, że aż 15 proc. seniorów ma symptomy ciężkiej depresji, a tyle samo – łagodniejszej postaci choroby.
– Depresja może zdarzyć się nawet w wieku 8 lat. Najczęściej jest to depresja reaktywna, np. po śmierci rodzica lub innym traumatycznym doświadczeniu. Chorują też kilkulatki – w przedszkolu jeden procent dzieci ma depresję. W starszym wieku depresja może nakładać się na zaburzenie, np. na ADHD – podkreśla w Klubie Dyskusyjnym Ann psycholożka dr Beata Rajba.
Mit: Mężczyźni nie mogą mieć depresji!
Fakt: Mężczyźni też zmagają się z depresją, chociaż dwa razy rzadziej niż kobiety. Jednak mogą to być dane zaniżone, ponieważ mężczyźni rzadziej od kobiet mówią o swoich uczuciach.
– Niestety, nadal pokutuje, choć mam poczucie, że w nieco mniejszym stopniu niż kiedyś, przekonanie, że leczenie się u psychiatry to coś wstydliwego i jest przejawem własnej słabości. Mężczyźni znacznie rzadziej decydują się na wizytę u psychiatry, nie chcą opowiadać o swoim życiu wewnętrznym podczas sesji terapeutycznych, unikają również konfrontacji z bliskimi. Depresja nadal jest postrzegana jako choroba osób słabych i niezaradnych, a mężczyzna to przecież głowa rodziny, który musi być silny i sam sobie ze wszystkim radzić. Jednakże prawdą jest to, że w praktyce lekarskiej zauważamy, iż na depresję często zapadają osoby, które moglibyśmy określić jako „człowiek sukcesu” – podkreśla Emil Strzelec, lekarz psychiatra.
Wyleczenie choroby jest możliwe?
Mit: Depresję ma się przez całe życie. Nie da się jej wyleczyć.
Fakt: Depresję można wyleczyć. Należy jednak pamiętać, że wczesna diagnoza zwiększa szansę na wyleczenie. W przypadku depresji o łagodnym nasileniu często wystarcza psychoterapia. W niektórych przypadkach niezbędna jest również farmakoterapia. Terapia powinna być dobrana przez specjalistę i dostosowana do indywidualnej sytuacji pacjenta. Najważniejsze, aby nie zwlekać i poprosić o pomoc jak najszybciej. Depresja jest chorobą podstępną o wielu twarzach. Osoby zmagające się z depresją potrzebują wsparcia i wiele zrozumienia ze strony bliskich. Warto więc aby również osoby bliskie poszukały wsparcia zarówno dla siebie jak i pomocy osobie chorej.
Warto szukać pomocy
Pamiętaj, że depresji nie wolno lekceważyć. Jest to choroba bardzo niebezpieczna, która może dotknąć każdego z nas. Jeśli zaobserwowałeś objawy depresji u siebie lub u kogoś bliskiego – zgłoś się do specjalisty. Na stronie Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia można znaleźć dodatkowe informacje.
Gdzie szukać pomocy
116 123
Bezpłatny kryzysowy telefon zaufania dla dorosłych w kryzysie emocjonalnym, czynny przez 7 dni w tygodniu w godz. 14.00–22.00
116 111
Bezpłatny telefon zaufania dla dzieci i młodzieży, czynny całą dobę przez 7 dni w tygodniu
800 108 108
Bezpłatny telefon wsparcia, czynny od poniedziałku do niedzieli (z wyjątkiem dni świątecznych) w godz. 14.00–20.00
121 212
Bezpłatny telefon zaufania dla dzieci i młodzieży Rzecznika Praw Dziecka, czynny całą dobę przez 7 dni w tygodniu
22 635 09 54
Telefon zaufania dla osób starszych, czynny w poniedziałek, środę, czwartek w godz. 17.00–20.00
Autor: Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia