Węglowodany są źródłem energii dla całego organizmu. Wspierają pracę mózgu, serca, a także mięśni. Z drugiej strony ich nadmiar bywa szkodliwy. Czy jednak ograniczenie węglowodanów jest zdrowe? Na czym polega dieta niskowęglowodanowa? Jakie są przeciwskazania do stosowania diety? Między innymi o tym rozmawiamy z dietetykiem mgr inż. Radosławem Bernatem.
Zmniejszona ilość węglowodanów
Aleksandra Mazur, Ann Asystent Zdrowia: Na czym polega dieta niskowęglowodanowa i jakie są jej główne zasady?
mgr inż. Radosław Bernat: Dieta niskowęglowodanowa, jak sama nazwa wskazuje, opiera się na niskiej podaży węglowodanów na rzecz zwiększonej podaży białek i tłuszczy. Kiedyś przyjmowano, że dopuszczalna maksymalna ilość węglowodanów powinna wynosić 72 gramów dziennie, czyli 6 jednostek chlebowych. Natomiast obecnie nie ma sztywnie określonych ilości węglowodanów, które można przyjmować. Wahają się one w zależności od tego, jak bardzo restrykcyjną dietę chcemy mieć, od naszego zapotrzebowania kalorycznego, aktywności fizycznej, własnych preferencji. Przyjmuje się natomiast wartości procentowe. Według nich węglowodany powinny stanowić około 10-15 procent dziennego zapotrzebowania na energię, tłuszcze około 60-70 procent, a białka 20-30 procent.
Zobacz też: Dietetyk radzi w Ann: Dieta dziecka – jak zadbać o prawidłową dietę nie tylko w wakacje? [ROZMOWA WIDEO]
Podstawową zasadą jest unikanie nadmiernej ilości węglowodanów, natomiast dodatkowe zasady ustalane są indywidualnie w zależności od potrzeb i preferencji pacjentów, a także od podejścia dietetyka. Osobiście, szczególnie jeśli chodzi o dietę odchudzającą, jestem zwolennikiem większej ilości posiłków w ciągu dnia i mniejszych porcji. Zalecam również, aby produkty węglowodanowe pojawiały się bardziej w pierwszej połowie dnia aniżeli na wieczór czy na noc. Należy jednak podkreślić, że są różne podejścia, które również mogą przynieść dobre efekty.
Dieta niskowęglowodanowa – co jeść?
Jakie przykładowe produkty węglowodanowe mieszczą się w dziennym limicie?
Na początku warto wyjaśnić, czym dokładnie są węglowodany. Zaczynając od śniadania, do węglowodanów zaliczamy pieczywo, wszelkiego rodzaju płatki, owoce. Jeśli chodzi o obiad, węglowodanami są dodatki skrobiowe takie jak ziemniaki, ryże, kasze, makarony i inne produkty mączne typu pierogi, kluski itd.
Tak jak wspomniałem, jeden wymiennik węglowodanowy wynosi około 12 gramów węglowodanów i np. 8 gramów znajduje się w jednej kromce chleba, połowie jabłka czy w łyżce cukru. Jeżeli chcielibyśmy trzymać się 72 gramów węglowodanów w ciągu dnia, to jest to około 6 jednostek chlebowych, czyli 6 kromek chleba albo 6 łyżek cukru. Jeśli jemy dużo pieczywa albo dużo słodzimy, to już samymi tymi produktami możemy wyczerpać limit węglowodanów. Natomiast możemy te 72 gramy rozłożyć np. na pół szklanki płatków owsianych, 2 kromki chleba, łyżkę cukru i jeden owoc.
Dieta niskowęglowodanowa a rak jelita grubego
Czy dieta niskowęglowodanowa jest zdrowa? Czy na diecie jesteśmy w stanie zapewnić sobie wszystkie składniki odżywcze?
Przy zwiększonej ilości produktów białkowych takich jak mięsa, ryby, jesteśmy w stanie dostarczyć organizmowi wszystkie najważniejsze witaminy i minerały. W diecie zmniejsza się tylko podaż węglowodanów i ewentualnie błonnika. Dieta niskowęglowodanowa jest uznawana za zdrową dietę, bo jest stosunkowo zbliżona do normalnego stylu żywieniowego, w przeciwieństwie do diety ketogenicznej czy innych monodiet. Z diety niskowęglowodanowej łatwiej jest przejść do normalnej diety, ponieważ wystarczy tylko zwiększyć ilość węglowodanów kosztem zmniejszenia białka czy tłuszczów.
Należy jednak pamiętać, że diety nie można stosować przez długi czas. Prowadzono badania, w których udowodniono, że stosowanie diety przez ponad 2 lata, i to w formie bardzo restrykcyjnej, może prowadzić do większego ryzyka zachorowania na raka jelita grubego. Natomiast większość badań wskazuje na bardzo dobre efekty diety niskowęglowowdanowej. Zarówno pod kątem zrzucenia wagi, jak i poprawy wyników badań i w profilaktyce niektórych chorób.
Nie dla kobiet w ciąży i sportowców
W przypadku jakich chorób sprawdzi się dieta niskowęglowodanowa?
Dietę szczególnie zaleca się osobom, które borykają się z problemami z cukrem. Dzięki diecie możemy zmniejszyć ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 i poprawić lipidogram. Dietę zaleca się również osobom zmagającym się z nowotworami, dzieciom ze spektrum autyzmu, a nawet chorym na padaczkę. Dieta niskowęglowodanowa może też przynieść korzyści osobom, które zmagająca się ze wzdęciami czy gazami.
Czy istnieją przeciwskazania do stosowania diety?
Dietę niskowęglowowadanową odradza się przy niektórych schorzeniach układu pokarmowego takich jak np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego. W takim przypadku powinno się stosować dietę bardzo lekkostrawną, opierającą się przede wszystkim na produktach, które mają dużo węglowodanów i cukrów prostych takich jak pieczywo pszenne, gotowany ryż, gotowana marchewka. Dieta niskowęglowodanowa jest również przeciwwskazana osobom zmagającym się z kwasicą, czyli chorobą, w której organizm nie radzi sobie z gospodarką kwasową w organizmie. Diety nie zaleca się też osobom z niewydolnością nerek, a także ze schorzeniami wątroby. Restrykcyjna forma diety nieskowęglowodanowej może być niewskazana dla sportowców czy osób bardzo aktywnych fizycznych. Kobiety w ciąży czy karmiące piersią, a także dzieci i młodzież w okresie rozwoju, również nie powinny stosować diety niskowęglowodanowej.
Autorka: Aleksandra Mazur, Ann Asystent Zdrowia
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.
Więcej ciekawych materiałów w Ann: