Niedowidzenie to obniżenie ostrości widzenia w jednym bądź obojgu oczach. Przyczyną niedowidzenia najczęściej jest zez lub wrodzona wada refrakcji. Jakie jeszcze mogą być przyczyny? Kogo uważamy za osobę niewidomą? Dowiedz się więcej z Ann!
13 listopada obchodzimy w Polsce Międzynarodowy Dzień Niewidomych. Z danych GUS wynika, że w Polsce mieszka ponad 1,8 mln osób z dysfunkcją wzroku, w tym około 100 tys. to osoby całkowicie niewidome. Zgodnie z raportem opublikowanym przez „Lancet Global Health” do 2050 r. liczba osób niewidomych na świecie zwiększy się ponad trzykrotnie.
Niedowidzenie: co to jest?
Ostrość widzenia jest podstawą naszego funkcjonowania w życiu codziennym. Światowa Organizacja Zdrowia wyróżnia trzy kategorie ostrości wzroku: wzrok normalny, słabowzroczność oraz ślepotę. Za wzrok normalny uważa się ostrość wzroku powyżej 0,3 (zgodnie z testem ostrości przeprowadzanego przez okulistę z wykorzystaniem tablic). Ostrość wzroku na poziomie 0,3 i aż do 0,05 uważa się za słabowzrocznośc. Natomiast do osób niewidomych zaliczamy:
- osoby będące całkowicie niewidome, których ostrość wzroku wynosi 0,00;
- osoby głęboko słabowidzące lub z umiarkowaną ślepotą u których ostrość widzenia nie przekracza 0,05;
- jak również osoby, których pole widzenia ograniczone jest do 20°. Nie bierze się wtedy do uwagi ostrość widzenia, która może być wyższa niż 0,05.
Najczęściej niedowidzenie występuje tylko w jednym oku i wykryte zostaje przypadkowo. Nasilenie, czyli tzw. głębokość niedowidzenia, zależy od wieku, w którym przeszkoda dla obuocznego widzenia pojawia się. Należy podkreślić, że im młodsze dziecko, tym łatwiej powstaje u niego niedowidzenie, ale też leczenie niedowidzenia trwa krócej.
Przyczyny niedowidzenia oka
Uważa się, że najczęściej niedowidzenie jest spowodowane przez jednostronny zez, różnowzroczność, ograniczenie używania oka, a także astygmatyzm oraz nadwzroczność. Jednak naukowcy nie są w stanie dokładnie określić, co może być przyczyną niedowidzenia.
W przypadku zeza niedowidzenie oka rozwija się z powodu hamowania bodźców wzrokowych, które zlokalizowane są w korze mózgowej. Problemem natomiast różnowzroczności jest duża różnica pomiędzy jednym a drugim okiem. Ponieważ oczy odbierają świat zewnętrzny w różnej wielkości i ostrości, bodźce wzrokowe oka o wyższej wadzie zostają hamowane w korze wzrokowej. Co powoduje, że staje się ono niedowidzące.
Ograniczenie używania oka może wynikać z powodu opadania górnej powieki, zmniejszenia przejrzystości rogówki, a także zaćmy oraz długotrwałego zasłonięcia oka opatrunkiem. Warto zaznaczyć, że dość rzadko mamy do czynienia z niedowidzeniem spowodowanym nieużywaniem oka.
Bardzo niski poziom widzenia i ślepota mogą być również wynikiem mechanicznego uszkodzenia wzroku, np. podczas wypadku, niektórych chorób zakaźnych, a nawet cukrzycy.
Niedowidzenie: diagnoza i profilaktyka
Stopień niedowidzenia oraz jego przyczynę pozwala wykryć pełne badanie okulistyczne. W przypadku dzieci i młodzieży lekarz zawsze musi określić wadę refrakcji po porażeniu akomodacji, obojętnie jaka jest przyczyna niedowidzenia. W tym celu podaje się pacjentowi określone krople.
Należy podkreślić, że badania profilaktyczne małych dzieci zapobiegają powstaniu niedowidzenia. A więc rodzice muszą zadbać, by je przeprowadzić w wieku niemowlęcym – w 2.–4. i 6.–7. roku życia, jak również w sytuacji, gdy zauważają jakiekolwiek niepokojące objawy.
Autor: Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia