Hashimoto to przewlekłe zapalenie tarczycy, które dotyka zarówno kobiety, jak i mężczyzn. To choroba, której nie da się wyleczyć, ale można zahamować jej objawy. W tym główną rolę odgrywa odpowiednia dieta. Przypominamy wywiad Ann, z którego dowiesz się, jakie produkty spowalniają proces zapalny, a których produktów trzeba unikać przy chorobie Hashimoto. To wszystko w rozmowie z dr Angeliką Śmidowicz z gabinetu Świadome Żywienie.
Choroba Hashimoto to schorzenie, w którym organizm dopuszcza się autoagresji (tworzy stan zapalny) w stosunku do własnej tarczycy. Przewlekłe zapalenie może prowadzić do powolnego niszczenia/zwłóknienia tarczycy i w końcowych stadiach do rozwoju objawów jej niedoczynności, a w konsekwencji mniejszej produkcji hormonów.
Dieta ma ogromne znaczenie w przebiegu choroby Hashimoto, ponieważ pewne produkty działają prozapalnie i będą potęgować objawy. Odpowiednie odżywianie może spowolnić proces zapalny i w konsekwencji wpłynąć na jakość życia chorego
— dr Angelika Śmidowicz.
Jaka dieta przy Hashimoto?
Karolina Bielawska, Ann Asystent Zdrowia: Hashimoto to choroba rozpoznawana coraz częściej. Jakie są jej główne przyczyny? Czy ma podłoże genetyczne?
Dr Angelika Śmidowicz, Świadome Żywienie: Warto zwrócić uwagę na to, że jest to choroba o podłożu genetycznym. Jeśli krewni chorują na Hashimoto, to inni członkowie rodziny (rodzice, rodzeństwo, dzieci) są również obciążone jej wystąpieniem. Ponadto w rodzinach, w których występują inne choroby autoimmunologiczne (z autoagresji, przyp. redakcja), takie jak celiakia czy reumatoidalne zapalenie stawów, istnieje ryzyko, że rozwinie się u nich również choroba Hashimoto.
Jak wygląda dieta przy Hashimoto?
Dieta ma ogromne znaczenie w przebiegu choroby Hashimoto, ponieważ pewne produkty działają prozapalnie i będą potęgować objawy. Odpowiednie odżywianie może spowolnić proces zapalny i w konsekwencji wpłynąć na jakość życia chorego. Należy pamiętać, że nie wszyscy pacjenci będą stosować się do identycznych zaleceń żywieniowych. W tym przypadku jest to kwestia indywidualna i zależy od tego, czy pacjent cierpi na inne jednostki chorobowe.
Czy u każdego pacjenta z chorobą Hashimoto rozwija się niedoczynność tarczycy?
Nie jest to reguła. Jeśli chorzy mają podwyższone przeciwciała anty-TPO (przeciwciała przeciw peroksydazie tarczycowej), ale nie rozwija się u nich niedoczynność tarczycy – wówczas nie musimy leczyć się farmakologicznie. Eutyreoza wskazuje na prawidłową czynność gruczołu tarczycy i leki nie są konieczne. Nie leczymy przeciwciał anty-TPO, leczymy zaburzenia hormonalne które mogą powstać w przebiegu tej choroby.
Najczęściej choroba Hashimoto prowadzi do niedoczynności, ale zdarza się także nadczynność. W obu przypadkach tylko leczenie farmakologiczne w połączeniu z odpowiednio dobraną dietą jest skuteczne.
Dieta przy Hashimoto a stan zapalny
Czy zdrowe odżywianie może zahamować stan zapalny odpowiedzialny za nasilenie objawów?
Najczęściej w przebiegu choroby Hashimoto na początku przeciwciała intensywnie rosną, a w końcowym stadium choroby spadają. Nie oznacza to, że choroba się cofnęła, a to, że tarczyca uległa znacznemu pomniejszeniu, a proces zapalny wygasa. Jeśli tarczyca nie pracuje prawidłowo, nie unikniemy farmakoterapii. Dieta ma na celu jedynie zahamowanie procesu zapalnego, usprawnienie stosowanej farmakoterapii, zmniejszenie ryzyka chorób dietozależnych w przebiegu niedoczynności tarczycy oraz poprawę samopoczucia chorego.
Ciąża i poród są związane z ogromnymi zmianami hormonalnymi. Czy kobiety są wtedy bardziej narażone na chorobę Hashimoto?
Tak, zmiany hormonalne, które zachodzą w trakcie ciąży, stanowią jeden z czynników ryzyka. Badania pokazują jednoznacznie, że na tę chorobę częściej zapadają kobiety. Generalnie ciąża zwiększa prawdopodobieństwo ujawnienia się jakiejś choroby tarczycy. Niedoczynność może pojawić się wyłącznie w przebiegu ciąży, po urodzeniu może ujawnić się poporodowe zapalenie tarczycy lub może dojść do tak zwanej przetrwałej niedoczynności tarczycy.
Wiele mówi się o eliminacji glutenu i laktozy z diety podczas przebiegu choroby Hashimoto. Czy pozbycie się tych składników jest w stanie zahamować stan zapalny?
Wśród osób, które zmagają się z jakąkolwiek chorobą autoimmunologiczną (w tym Hashimoto), zwiększa się również ryzyko zapadalności na inne choroby z autoagresji. Dlatego warto sprawdzić, czy dana osoba nie cierpi na celiakię. W takiej sytuacji wykluczenie glutenu jest konieczne i może przynieść pożądane efekty. Nigdy profilaktycznie nie rezygnujemy z poszczególnych składników pokarmowych. Analiza naukowa nie wykazała jakichkolwiek korzyści z takiego postępowania. Działamy tylko w przypadku, kiedy została potwierdzona jednostka chorobowa.
Niektórzy twierdzą, że trzeba wykluczyć wszelkie produkty mleczne. Jednakże nie ma obecnie dostatecznych dowodów naukowych, uzasadniających rutynowe stosowanie diety bezmlecznej u pacjentów z Hashimoto. Tylko w przypadku nietolerancji laktozy jest to w pełni uzasadnione. Okazuje się bowiem, że zastosowanie diety niskolaktozowej u pacjentów z Hahimoto i nietolerancją cukru mlecznego wpływa korzystnie na proces leczenia.
Jaka dieta przy Hashimoto?
Kuchnia polska, angielska, a może śródziemnomorska? Która z nich ma potencjał przeciwzapalny?
Oczywiście dieta śródziemnomorska, która obfituje w warzywa, owoce, orzechy, owoce morza, oliwę z oliwek. Spożywa się też ograniczoną ilość mięsa. Trzeba również uwzględnić masę ciała pacjenta. Czasami konieczna jest jej redukcja. W takim przypadku istotna jest wartość energetyczna diety oraz wzrost podaży białka pełnowartościowego, a także liczba posiłków. Najlepszym rozwiązaniem będą małe porcje, spożywane co 2-3 h.
Nie powinniśmy też zapominać o podaży produktów, które są źródłem składników odżywczych niezbędnych do pracy tarczycy. Warto uzupełnić dietę w pokarmowe źródła jodu – ryby i owoce morza. Kontrowersje budzą algi, gdyż niektóre z nich zawierają bardzo wysokie, wręcz toksyczne stężenie jodu. Nadmiar jodu może z kolei nasilić niedoczynność tarczycy.
Kluczową rolę odgrywa również selen obecny w orzechach brazylijskich. Niestety na naszym rynku niekoniecznie pochodzą one z Brazylii i nie zawierają tak dużej ilości selenu. Nadal trwają spory naukowe dotyczące suplementacji tego pierwiastka, ponieważ bardzo łatwo przekroczyć dawkę bezpieczną, a w nadmiarze selen jest bardzo toksyczny.
Nie możemy pominąć żelaza. Najlepiej przyswajalne jest żelazo hemowe pochodzenia zwierzęcego, którego źródłem jest mięso. Niemniej należy wybierać chude gatunki mięs, pozbawione widocznego tłuszczu.
Dieta w Hashimoto – czego nie wolno jeść?
Jakich substancji powinny bezsprzecznie unikać osoby, u których zdiagnozowano chorobę Hashimoto?
Pacjenci powinni ograniczyć podaż substancji zawierających goitrogeny, które mają właściwości wolotwórcze. W uproszczeniu związki te utrudniają produkcję hormonów tarczycy, a ich źródłem jest przede wszystkim soja, kapusta, kalafior, brokuły, w mniejszych ilościach występują w kaszy jaglanej, czy truskawkach. Jednak nie musimy całkowicie ich wykluczać z diety. Wystarczy zmienić sposób przygotowywania z nich potraw. Obróbka termiczna znacznie zmniejsza ilość tych składników antyodżywczych. Natomiast nie zaleca się spożywania soi, która dodatkowo utrudnia przyswajanie leków stosowanych w niedoczynności tarczycy.
Autorka: Karolina Bielawska, Ann Asystent Zdrowia
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.
Więcej ciekawych materiałów w Ann: