„Oczyszczanie z toksyn”, „Przyspiesz swój metabolizm!” – kuszą hasła reklamowe zachęcając do zakupu tak zwanej diety sokowej. Efektem ma być pozbycie się toksyn z organizmu i pozbycie się kilu kilogramów. Ale czy taki detoks sokowy jest zdrowy i rzeczywiście powinniśmy go stosować? – Zamiast magicznych diet-cud na detoks, sugeruję zadbać o wzmocnienie organizmu i usprawnienie naturalnych mechanizmów oczyszczających – mówi dietetyczka Daria Łukowska. Specjalistka mówi o wadach i zaletach diet sokowych oraz o oczyszczaniu organizmu z toksyn.
Detoks sokowy. Oczyszczanie organizmu z toksyn
Coraz popularniejsze -zwłaszcza w Internecie – są sokoterapie i detoksy sokowe. Na czym polega takie oczyszczanie organizmu z toksyn?
Daria Łukowska – dietetyczka, popularyzatorka wiedzy o zdrowiu: Diety sokowe polegają na piciu przez kilka dni różnego rodzaju świeżych soków przy jednoczesnej rezygnacji z posiłków stałych. Z tego, co wiem, firmy oferujące takie zestawy sokowe, sugerują, aby czas trwania „diety” wynosił od 1-3 dni do 7. Jednocześnie oferty sprzedaży takich sokowych diet podpierane są zazwyczaj hasłami typu „oczyszczanie z toksyn”, „przyspieszanie metabolizmu”. Często też gruntowną odbudową organizmu i zdrowia. Niestety jest bardzo dużym nadużyciem i pustą obietnicą bez poparcia naukowego.
Naprawdę? Nie warto stosować takiego oczyszczania?
Sugeruję omijać z daleka oferty, które określają picie soków „detoksem” organizmu. Nie ma takiego procesu, jak „wypłukiwanie toksyn z organizmu”. Możemy zadać tutaj sobie pytanie: jakich toksyn i w jaki sposób miałyby się one tymi sokami „wypłukać”?
Oczyszczanie organizmu z toksyn a odchudzanie…
A jeśli połączymy taki detoks sokowy z odchudzaniem?
Spożywanie przez kilka dni soków faktycznie spowoduje, że będziemy kilka kg lżejsi, ale to efekt na chwilę. Nie wynika z „pozbycia się z organizmu toksyn” czy pozbycia się nadmiernej tkanki tłuszczowej. Jest to skutek pozbycia się treści jelitowej i niedostarczania posiłków stałych. Jest to też ubytek wody podskórnej – mała ilość spożytych węglowodanów będzie skutkować zmniejszeniem glikogenu mięśniowego (cukru zapasowego w mięśniach).
Rozumiem, że nie jest to skuteczny sposób na pozbycie się nadmiaru kilogramów?
Dokładnie tak. Często szukamy rozwiązania naszych wszystkich problemów zdrowotnych (i nie tylko…) w dietach cud. Zapominamy, jak ważne są pozostałe elementy stylu życia i nasze codzienne wybory. Gdy jemy 3 posiłki, zawierające dużo warzyw, zdrowych tłuszczów i białko i nie stosujemy drastycznego obniżania kalorii, wtedy nie mamy potrzeby objadania się na noc. Wtedy nasz własny oczyszczający mechanizm komórkowy zwany autofagią może działać prawidłowo.
Ponadto, gdy śpimy dobrej jakości snem i dbamy o higienę snu wieczorem – to w nocy oczyszcza się nasz mózg! Istnieje bowiem tak zwany układ glimfatyczny, który odpowiedzialny jest za oczyszczanie mózgu z toksyn metabolicznych wytworzonych za dnia. Jest on jednak najbardziej aktywny w nocy. Co nam po detoksie sokowym, jak jednocześnie nie zadbamy o sen?
Wracając do odchudzania. Wraz z powrotem do jedzenia posiłków stałych – powrócą i utracone kilogramy. Powrót po detoksie sokowym do tradycyjnej diety to niestety powrót tych kilogramów. Poza tym kilka dni diety sokowej może skutkować objadaniem się, po powrocie do tradycyjnej diety. Wówczas organizm będzie chciał nadrobić niedobór kalorii, a nasza ochota na słodycze może powrócić ze zdwojoną siłą.
Czy detoks sokowy ma zalety?
Czy są zatem jakieś zalety detoksu sokowego czy tylko wady?
Oczywiście, pozbywanie się codziennych toksyn metabolicznych z naszego organizmu jest bardzo ważne. I tak się składa, że mamy od tego pomocników. Bieżącymi porządkami w naszym organizmie zajmują się wątroba, nerki, jelita oraz recykling komórkowy, czyli tak zwana autofagia. Nie jest więc tak, że wszystko to, co dostaje się do naszego organizmu, a jest zbędne zostaje tam na zawsze i tylko specjalne oczyszczanie załatwi tutaj sprawę.
Oczywiście, może być tak, że te nasze wewnętrzne mechanizmy będą nieco zawodzić. Dzieje się tak, gdy na co dzień nie prowadzimy szczególnie zdrowego trybu życia. Pogorszona praca wątroby, nerek czy jelit w wyniku różnego rodzaju zaburzeń zdrowotnych będzie sprzyjać pogorszeniu naturalnego detoksu. Jednak nie mniejszy wpływ na takie pogorszenie może mieć tutaj nieprawidłowa dieta. Również jedzenie zbyt późno, brak odpowiedniej ilości snu czy ruchu.
Sugeruję więc, zamiast próbować magicznych diet-cud na detoks – zadbać o wzmocnienie organizmu i usprawnienie swoich naturalnych mechanizmów oczyszczających.
Oczyszczanie organizmu z toksyn – czy jest konieczne?
Czy w takim razie soki powinny być elementem zdrowej diety?
Soki świeżo wyciskane mogą dostarczać nam dużo witamin i minerałów. Jednocześnie, jeśli są tylko z owoców – będą dostarczać sporo cukru. Nie jest to rozwiązaniem korzystnym w przypadku zaburzeń glikemii, w tym popularnej w ostatnich latach insulinooporności. Dlatego też, jeśli lubimy soki, to sugeruję, aby był to miks soku owocowo-warzywnego. Sok, może być też spożyty do posiłku stałego, zawierającego tłuszcze i białko, dzięki czemu unikniemy gwałtownych skoków cukru we krwi.
Osobiście bardziej niż soki sugeruję podopiecznym korzystanie w diecie z koktajlów. Koktajle dpowiednio przygotowane (czyli zawierające poza owocami dodatek tłuszczów i białek) będą miały niższy ładunek glikemiczny niż soki. Jednocześnie zapewnią większą sytość, niż soki. Koktajl jest dobrym rozwiązanie w momencie, gdy nie mamy czasu na posiłek „stały” lub, gdy potrzebujemy zabrać jedzenie ze sobą. Wtedy taki płynny posiłek może się u niektórych sprawdzić. Sam sok to w diecie produkt bardziej rekreacyjny niż niezbędny dla zdrowia.
Owocowo-warzywne oczyszczanie organizmu
Jeśli ktoś się decyduje na takie owocowo-warzywne oczyszczanie, to jak powinien się przygotować? I kiedy to oczyszczanie przeprowadzić, czy pora roku ma znaczenie?
Zazwyczaj zimą organizm odczuwa potrzebę większej ilości posiłków tłustych i bardziej kalorycznych, więc unikałabym drastycznych zmian kalorii w tym okresie. Ponadto w okresie zimowym i wczesnowiosennym nie mamy zbyt wielu sezonowych warzyw i owoców, aby takie soki sobie robić. Osobiście zamiast diety sokowej wybrałabym post 24h raz lub dwa razy w miesiącu, lub wersję postu warzywnego z dodatkiem tłuszczów.
Badania na temat postów warzywnych przeprowadzał Walter Longo, profesor gerontologii i nauk biologicznych. Poszukiwał on optymalnego rozwiązania w kontekście diety długowieczności i pomocy osobom z poważnymi zaburzeniami metaboliczne.
Wplatanie mądrych postów ma sens, tylko wtedy, gdy nie mamy przeciwwskazań zdrowotnych oraz o ile mamy zbudowane podstawy: nawyki żywieniowe, dobry sen, aktywność fizyczną. Wtedy dobry specjalista może pomóc dopasować krótkookresowe posty, które będą jedynie narzędziem wspierającym organizm. Jednak stosowania postów na własną rękę zdecydowanie odradzam, zwłaszcza w postaci diet sokowych czy kilkudniowych głodówek. Często można tym niepotrzebnie obciążyć organizm, co spowodować może osłabienie odporności i zwiększyć ryzyko infekcji, a także pogorszyć pracę tarczycy.
Zamiast szukać cudów, zawsze polecam zacząć od podstaw. Zacznij od wprowadzenia zdrowych posiłków i wprowadzenia 14-godzinnej przerwy nocnej od ostatniego do pierwszego posiłku. Już sama ta zmiana długoterminowo może przynieść odczuwalne efekty – poprawić jakość snu, stan skóry i stan zdrowia metabolicznego.
Czy przed dietą sokową, czy jakimkolwiek innym tzw. oczyszczaniem organizmu z toksyn, warto skonsultować się z dietetykiem albo z lekarzem?
Warto zwrócić się do specjalisty, jeśli planujemy wprowadzać zmiany w diecie, które znacznie różnią się od tego, co robiliśmy dotychczas. Dobry dietetyk zasugeruje kontakt z lekarzem. Zaleci też wykonanie rozszerzonego panelu badań krwi i moczu, aby mieć pewność, z jakimi problemami metabolicznymi zmaga się podopieczny. Podpowie też jak stylem życia i żywieniem możemy wspierać organizm. Z doświadczenia wiem, że stylem życia możemy naprawić naprawdę wiele. Z tym, że zdrowego stylu życia i zdrowych nawyków żywieniowych nie zbudujemy przez tydzień, a takimi detoksami tylko opóźnimy o tydzień ich budowanie.
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.
Więcej ciekawych artykułów w Ann: