Wątroba jest jednym z najważniejszych narządów, dbających o równowagę naszego organizmu. Zdrowa wątroba to sprawne trawienie i dobre samopoczucie. Warto poznać codzienne zdrowe nawyki oraz wskazówki dietetyczne, które służą wątrobie. Dowiedz się, co zdrowe na wątrobę, aby wspierać jej funkcjonowanie.
Jak działa wątroba?
Wątroba to prawdziwe „centrum zarządzania” w naszym organizmie. Wątroba bierze udział w większości procesów metabolicznych. Nieustannie przekształca, magazynuje i detoksykuje różne związki. Wątroba reguluje poziom cukru we krwi, produkuje żółć, magazynuje żelazo, neutralizuje alkohol, a do tego działa 24 godziny na dobę. Nic zatem dziwnego, że to, co zdrowe na wątrobę, wspiera zdrowie całego organizmu.
Wątroba stanowi także rodzaj filtra. Wraz z krwią, przez wątrobę przepływa większość substancji, które trafiają do naszego przewodu pokarmowego. Wątroba „decyduje”, co należy z nimi zrobić – wykorzystać, unieszkodliwić, czy może zmagazynować na później. Wątroba jest również znana z niesamowitych zdolności regeneracyjnych. Warto zatem pamiętać, że nigdy nie jest za późno, aby zadbać o swoją wątrobę.
Dieta – co zdrowe na wątrobę?
Podstawowym sposobem dbania o zdrowie wątroby jest dieta. Dieta zdrowa dla wątroby powinna być lekkostrawna. Aby uniknąć nadmiernego obciążania wątroby, warto zmniejszyć ilość spożywanych tłuszczów. Dodatkowo, tłuszcze pochodzenia zwierzęcego (masło, smalec, tłuste mięso) dobrze jest zastąpić roślinnymi (oliwa z oliwek, orzechy, oleje roślinne). Zamiast smażonych posiłków, postawmy raczej na gotowanie lub duszenie. Dodatkową korzyścią ze stosowania diety o obniżonej zawartości tłuszczów jest zmniejszenie ryzyka powstawania kamieni żółciowych.
Odżywianie zdrowe dla wątroby powinno nieco odciążyć ją w pełnieniu funkcji trawiennych. W przypadku problemów z wątrobą, wskazane jest ograniczenie produktów ciężkostrawnych i wzdymających. Niektóre warzywa, takie jak kapusta, fasola czy cebula, mogą nadmiernie obciążać wątrobę. Warto również zrezygnować z ostrych przypraw. Produkty o wysokiej zawartości błonnika (płatki owsiane, pełnoziarniste mąki, kasze) lepiej zastąpić lżejszymi odpowiednikami (jasne pieczywo, biały ryż).
Wątroba a alkohol
Alkohol jest składnikiem diety, który bez wątpienia wywiera najgorszy wpływ na wątrobę. Wiele chorób wątroby jest bezpośrednio związanych z konsumpcją alkoholu. Nadmiar alkoholu może powodować alkoholowe stłuszczenie i zapalenie wątroby, marskość wątroby, a także raka wątrobowokomórkowego. Wątroba odpowiada za metabolizm 90% alkoholu w naszym organizmie. Większość substancji powstających z rozkładu alkoholu działa toksycznie na komórki wątroby.
Chcąc zadbać o swoją wątrobę, warto przyjrzeć się ilości spożywanego alkoholu. Badania naukowe wskazują, że już 30 g alkoholu etylowego dziennie zwiększa ryzyko chorób wątroby. Ta ilość odpowiada 750 ml piwa, 300 ml wina lub 90 ml wódki. Udowodniono również, że ryzyko uszkodzenia wątroby rośnie wraz ze wzrostem dziennej konsumpcji. Z punktu widzenia zdrowia wątroby, najzdrowszym wyborem jest całkowita abstynencja.
Co zdrowe na wątrobę – choroby zakaźne
W kontekście zdrowia wątroby warto pamiętać o profilaktyce zakażeń. Wirusy zapalenia wątroby typu B i C to przykłady patogenów, które zakażają komórki wątroby. Wywołane nimi infekcje mogą prowadzić do poważnych powikłań. Nieleczone wirusowe zapalenie wątroby (tzw. żółtaczka zakaźna) może prowadzić do marskości wątroby, a także jej nowotworu. Bardzo ważnym aspektem profilaktyki zakażeń wirusami HBV i HCV jest edukacja na temat sposobów przenoszenia tych wirusów.
W przypadku podejrzenia infekcji wirusami zapalenia wątroby, konieczne jest wykonanie badań w kierunku ich nosicielstwa. Wczesne wykrycie zakażenia daje duże szanse na pełny powrót do zdrowia. Warto również pamiętać, że zakażenia wirusem HBV możemy uniknąć poprzez szczepienie ochronne. W Polsce szczepienie przeciwko WZW typu B jest obowiązkowe dla wszystkich noworodków urodzonych po 1994 roku.
Suplementy diety na wątrobę
Szukając sposobów na wsparcie wątroby, wiele osób decyduje się na skorzystanie z suplementów diety. W składzie preparatów korzystnie działających na wątrobę możemy spotkać wiele substancji. Fosfolipidy, wyciąg z karczocha, L-ornityna, cholina, witaminy czy wyciąg z ostropestu to tylko niektóre możliwości. Niektóre z nich wspierają regenerację komórek wątroby, inne ułatwiają trawienie lub działają przeciwutleniająco. Czym kierować się przy wyborze takich środków?
Po pierwsze, warto zauważyć, że w aptekach możemy spotkać zarówno leki, jak i suplementy diety na wątrobę. Wszystkie leki muszą mieć ściśle określony skład, zawierać substancje o udowodnionym działaniu oraz być przebadane pod względem bezpieczeństwa. Te zasady nie obowiązują w przypadku suplementów diety. Wybierając preparat wspierający wątrobę, warto zapytać farmaceuty o kategorię interesującego nas środka.
Leki a uszkodzenie wątroby
Oprócz metabolizowania alkoholu, wątroba bierze udział w przekształcaniu wielu leków. Część z nich może działać toksycznie na komórki wątroby. W przypadku problemów z wątrobą, warto przyjrzeć się liście zażywanych leków. Niekorzystny wpływ na wątrobę mogą wywierać niektóre antybiotyki, część leków na serce, a także leki przeciwgrzybicze.
Warto pamiętać, że jednym z najbardziej toksycznych dla wątroby leków, jest dostępny bez recepty paracetamol. Nadmierne spożycie paracetamolu jest najczęstszą przyczyną ostrej niewydolności wątroby! Pamiętajmy, aby ten lek zawsze stosować z rozsądkiem i nie przekraczać dziennej dopuszczalnej dawki. Dla osób dorosłych maksymalna dobowa dawka wynosi 4 g paracetamolu.
