Brak apetytu u seniora jest naturalnym i dość często spotykanym zjawiskiem. Może ono prowadzić do poważnego w skutkach niedożywienia oraz niedowagi. Odpowiednio zbilansowana dieta dla osób starszych jest niezbędna dla zachowania sprawności, zdrowia, a także dobrego samopoczucia. Ann podpowiada co dobre na apetyt dla seniora.
Wyniki badań pokazuję, że wśród pacjentów przebywających w szpitalach oraz w domach pomocy społecznej niedożywienie może sięgać aż 60%. Ilość niedożywionych pacjentów jest uzależniona od oddziału szpitalnego. Na oddziałach geriatrycznych sięga ona około 43 procent, zaś na ortopedycznych – 39%.
Zdrowe odżywianie osób starszych
Wraz ze starzeniem się w organizmie następują zmiany, które mają wpływ na zapotrzebowanie na energię i składniki odżywcze, oraz z reguły sposób żywienia. U osób w wieku podeszłym z reguły zmniejsza się zapotrzebowanie kaloryczne w porównaniu do młodszych grup wiekowych. Jednocześnie zapotrzebowanie na niektóre składniki odżywcze rośnie. Pogorszenie funkcjonowania narządów i układów w organizmie osoby w wieku podeszłym wymaga uwzględnienia stopnia zmian, jak również ich nasilenia w planowaniu żywienia takiej osoby. Zdrowe nawyki żywieniowe seniora sprowadzają się do ogólnych zasad prawidłowego odżywiania.
– Sposób żywienia osób w wieku podeszłym powinien być zgodny z zasadami prawidłowego żywienia dla dorosłej populacji ogólnej.Codzienna dieta osoby w wieku podeszłym powinna być urozmaicona, a posiłki regularne. W codziennym jadłospisie powinny się znaleźć warzywa i owoce. Powinny one być jedzone jak najczęściej i stanowić co najmniej połowę tego, co jest zjadane. Polecane produkty zbożowe to produkty pełnoziarniste, jeśli są dobrze tolerowane, o niższym indeksie glikemicznym.
Zaleca się, by osoby w wieku podeszłym codziennie spożywały produkty mleczne, głównie fermentowane typu jogurty, kefiry, maślanki w ilości co najmniej 3 szklanek. W codziennej diecie seniora należy też uwzględniać inne poza mlecznymi, produkty będące źródłem białka. M.in. takie jak ryby, jaja, chude mięso i nasiona roślin strączkowych. Warto by ryby pojawiały się w jadłospisie dwa razy w tygodniu. Przy czym przynajmniej raz tłuste ryby morskie jako dobre źródło cennych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3. Należy jednak unikać ich smażenia na rzecz innych technik obróbki kulinarnej – mówi mgr inż. Anna Taraszewska, pracownik NIZP-PZH oraz członek Polskiego Towarzystwa Dietetyki.
Co na apetyt dla seniora: anoreksja wieku podeszłego
Brak apetytu u seniora to częsty problem. Naturalne jest to, że z wiekiem pojawia się lekkie zaburzenie łaknienia. Jednakże długotrwały brak apetytu nie tylko pogarsza samopoczucie, ale również może powodować niedobory witamin i minerałów u seniora. Również może on się łączyć ze znacznym spadkiem masy ciała. W takiej sytuacji mówimy o anoreksji wieku starczego. Uważa się, że boryka się z nią nawet 20-25% dorosłych Europejczyków.
Co na apetyt dla seniora: przyczyny braku apetytu
Za brakiem apetytu może stać wiele przyczyn, nierzadko gromadzą się one latami. Utrata apetytu u osób w podeszłym wieku może wynikać z przyczyn fizjologicznych i występowania chorób przewlekłych. A także złej sytuacji finansowej oraz izolacji społecznej. Niechęć do przyjmowania pokarmu może wynikać również z pogorszenia funkcji narządów zmysłów. U osób starszych obserwuje się pogorszenie węchu i smaku. Ponadto leki zażywane przez osoby starsze nie pozostają obojętne. Warto zaznaczyć, że niedożywienie występuje częściej u osób przyjmujących wiele leków.
– Na brak apetytu wpływają różne czynniki. Może być to skutek choroby czy przyjmowanych leków – wówczas konieczna jest konsultacja lekarska. Warto także skonsultować się z dietetykiem.Oprócz tego brak apetytu u starszej osoby może mieć podłoże środowiskowe i być wywołany samotnością, niepełnosprawnością, niskim wykształceniem czy odczuwanym stresem – wyjaśnia mgr inż. Anna Taraszewska.
Jak pobudzić apetyt?
Nie ma jednej skutecznej metody, która sprawiłaby, że senior zacznie chętniej spożywać posiłki. Żeby móc rozwiązać problem braku apetytu, musimy najpierw zacząć od rozpoznania, z jakiego powodu utrzymuje się taki stan rzeczy. Następnie zaś w zależności od danej przyczyny podjąć określone kroki.
– Wskazane może być np. spożywanie mniejszych objętościowo posiłków ale częściej. Pomocne może być większe urozmaicenie diety, gdy jest ona zbyt monotonna lub zmiana konsystencji niektórych potraw tak, by były łatwiejsze do konsumpcji, ale jednocześnie odżywcze. Np. spożywanie warzyw i owoców w formie koktajli. Koktajle wzbogacone w płatki zbożowe, dodatek zmielonych orzechów czy nasion mogą stanowić smaczny i wartościowy posiłek czy przekąskę. Atrakcyjnie podane, kolorowe dania bardziej zachęcają do jedzenia co może wpłynąć na poprawę apetytu – mówi dietetyk i dodaje – Należy pamiętać o ziołach i przyprawach, które nie tylko mogą wspomagać procesy trawienia, ale także zwiększyć smakowitość posiłku i pozytywnie wpłynąć na apetyt. Gotowanie i jedzenie posiłku w towarzystwie, w miłej atmosferze sprawia więcej przyjemności, a to też może przełożyć się na większą chęć zjedzenia przygotowanych potraw.
Należy też zadbać o higienę posiłków. Powinny one być spożywane na spokojnie i we względnej ciszy, bez patrzenia w telewizor. Zwiększenie apetytu osoby starszej można uzyskać poprzez codzienną aktywność fizyczną np. spacery, które jednocześnie dobrze wpływają na samopoczucie człowieka.
– Stymulująco na apetyt może wpływać regularna aktywność ruchowa. Ważne by była ona dobrana do możliwości osoby w wieku podeszłym. Trzeba pamiętać, że część przypadków zaburzenia apetytu, w zależności od przyczyny, może wymagać kompleksowego podejścia obejmującego postępowanie żywieniowe, medyczne i psychologiczne – podkreśla dietetyk Anna Taraszewska.
Warto podkreślić, jeżeli mimo różnych prób brak apetytu u seniora występuje cały czas lub pojawiają się objawy niedożywienia, konieczna jest pomoc lekarza.
Autor: Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia