W krajach europejskich bliźnięta rodzą się ze średnią częstotliwością 1 na 100 porodów. Ciąża bliźniacza różni się od pojedynczej pod wieloma względami. Jest ona uważana za ciążę podwyższonego ryzyka. Kobieta w ciąży bliźniaczej powinna być objęta kompleksową opieką medyczną. Dowiedz się, jakie są rodzaje ciąży bliźniaczej oraz czym taka ciąża różni się od pojedynczej. Ciąża bliźniacza – co warto o niej wiedzieć?
Ciąża bliźniacza – bliźnięta jedno- i dwujajowe.
Istnieje kilka wariantów ciąży bliźniaczej, które różnią się sposobem powstania. Jak powszechnie wiadomo, bliźnięta mogą być jedno- lub dwujajowe. Bliźnięta jednojajowe powstają z jednej komórki jajowej zapłodnionej przez jeden plemnik. Takie bliźnięta mają wspólny materiał genetyczny, dlatego rodzą się identyczne pod względem płci i wyglądu.
Inaczej ma się sprawa w przypadku bliźniąt dwujajowych. Takie bliźnięta powstają przez zapłodnienie dwóch różnych komórek jajowych przez dwa różne plemniki. Bliźnięta dwujajowe mają odmienny materiał genetyczny. Mogą być do siebie podobne, lecz nigdy nie są identyczne. Bliźnięta dwujajowe mogą również mieć różną płeć.
Ciąża bliźniacza – kiedy jest niebezpieczna?
Oprócz różnic pomiędzy bliźniętami, w ciąży bliźniaczej jedno- i dwujajowej występuje różne ryzyko komplikacji. Ciąża bliźniacza dwujajowa jest stosunkowo bezpieczniejsza. Bliźnięta w takiej ciąży od początku rozwijają się oddzielnie, a każde z nich ma zapewnione odpowiednie warunki w brzuchu mamy. W przypadku ciąży jednojajowej, sytuacja między bliźniętami jest bardziej złożona.
W zależności od tego, jak szybko po zapłodnieniu dojdzie do rozdziału komórek, bliźnięta jednojajowe będą rozwijać się razem lub oddzielnie. Gdy komórki podzielą się wcześnie, każde z bliźniąt będzie miało swój worek owodniowy oraz swoje łożysko. Im później po zapłodnieniu dojdzie do podziału, tym większa szansa na ciążę jednokosmówkową i jednoowodniową. Bliźnięta rozwijają się wówczas we wspólnym worku owodniowym i są odżywiane za pomocą jednego łożyska.
Ciąża bliźniacza jednokosmówkowa i jednoowodniowa uchodzi za ciążę wysokiego ryzyka. Bliźnięta czerpią zasoby z jednego łożyska, przez co mogą być nierównomiernie odżywiane. Takie powikłanie nazywane jest „płodowym zespołem podkradania”. W ciąży tego typu częściej dochodzi również do zapętlenia pępowin obu bliźniąt.
Bliźnięta syjamskie – jak powstają?
Ciąża bliźniacza syjamska jest jednym z wariantów ciąży bliźniaczej jednojajowej. Powstaje w sytuacji, gdy podział zapłodnionego jajeczka dokona się zbyt późno – powyżej dwóch tygodni od poczęcia. Wówczas zarodki bliźniąt nie są w stanie rozdzielić się całkowicie. Rozwijające się bliźnięta mogą być połączone różnymi częściami ciała. Im więcej mają wspólnych organów, tym mniejsza szansa na ich przeżycie. Wiele przypadków ciąży bliźniaczej syjamskiej kończy się poronieniem. Jeżeli ciążę uda się donosić, zazwyczaj konieczne są skomplikowane operacje rozdzielenia bliźniąt.
Ciąża wielopłodowa – czynniki sprzyjające.
Skąd w ogóle bierze się ciąża bliźniacza? To zależy od rodzaju ciąży. W przypadku bliźniąt jednojajowych, podział zapłodnionej komórki jest wyłącznie dziełem przypadku. Nie są znane czynniki, które mogłyby mieć wpływ na powstanie takiej ciąży. Inaczej jest w przypadku ciąży dwujajowej. Do jej powstania konieczne jest uwolnienie dwóch komórek jajowych podczas jednej owulacji. Poznano wiele okoliczności, które zwiększają szansę takiego zdarzenia. Pewną rolę odgrywają tu czynniki genetyczne – jeśli w rodzinie kobiety występowały bliźnięta, może to zwiększać szansę ciąży bliźniaczej. Ponadto, zwiększoną częstotliwość takich ciąż obserwuje się u kobiet rasy czarnej, kobiet powyżej 35 roku życia, a także tych, które mają za sobą więcej niż 3 porody. Większe szanse na ciążę bliźniaczą mają również pacjentki, które leczyły się z powodu niepłodności. Procedury takie jak stymulacja owulacji lub zapłodnienie in vitro zwiększają szansę jednoczesnego powstania dwóch zarodków.
Ciąża bliźniacza – opieka nad kobietą ciężarną
Ciąża bliźniacza wymaga bardziej uważnego monitorowania niż ciąża pojedyncza. Kontrole lekarskie w takiej ciąży powinny odbywać się co 3-4 tygodnie. Ciąża bliźniacza w wielu przypadkach kończy się przedwcześnie – aż 60% bliźniąt rodzi się przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży. Z tego powodu konieczne jest monitorowanie stanu mamy i płodów, a w przypadku ryzyka porodu przedwczesnego – ich przygotowanie do wcześniejszego przyjścia na świat.
Kobieta w ciąży bliźniaczej powinna prowadzić oszczędzający tryb życia. Po 20 tygodniu ciąży wskazane jest unikanie wysiłku fizycznego oraz stosunków seksualnych. Najbardziej ryzykowna ciąża bliźniacza – jednokosmówkowa i jednoowodniowa – wymaga hospitalizacji kobiety ciężarnej od 26. tygodnia ciąży.
Warto również wiedzieć, że wiele ciąż bliźniaczych kończy się cięciem cesarskim. Poród siłami natury jest możliwy wyłącznie w przypadku ciąży dwujajowej, pod warunkiem prawidłowego położenia obu płodów. Ciąża bliźniacza jednojajowa znacznie zwiększa ryzyko komplikacji okołoporodowych. Takie ciąże muszą być rozwiązywane drogą cięcia cesarskiego.
Autor: Krzysztofa Białożyt, Ann Asystent Zdrowia
*Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.