Nadwaga i otyłość to palące problemy w naszym społeczeństwie. Co czwarty dorosły Polak zmaga się z otyłością. Najczęstszą przyczyną otyłości jest nieodpowiednia dieta i nadmiar spożywanych kalorii. Warto jednak pamiętać, że przyczyną tycia mogą być również niektóre schorzenia. Choroby, które powodują tycie – poznaj je z Poradnikiem Ann!
Nadwaga i otyłość – przyczyny
Nadwaga i otyłość to choroby związane z nadmiernym gromadzeniem tkanki tłuszczowej w organizmie. Nadmiar tłuszczu to nie tylko defekt kosmetyczny. Tkanka tłuszczowa ma silne działanie prozapalne, dlatego wpływa niekorzystnie na pracę narządów wewnętrznych. Konsekwencje otyłości to m.in. miażdżyca, cukrzyca, choroby serca, ale również zwyrodnienie stawów czy depresja.
Nadwagę i otyłość najczęściej rozpoznajemy poprzez pomiar BMI. Przekroczenie wartości wskaźnika powyżej 25 świadczy o nadwadze, a powyżej 30 – o otyłości. Według statystyk, nadmierna masa ciała odpowiada w naszym kraju za ok. 14% zgonów! Najczęstszą przyczyną nadwagi i otyłości jest dodatni bilans energetyczny. Niestety, sprzyja mu współczesny tryb życia – niska aktywność fizyczna połączona z wysokokaloryczną żywnością to przepis na nadmierne kilogramy. Mówimy wówczas o otyłości pierwotnej, która stanowi aż 90% przypadków choroby. Pozostałe 10% to tzw. otyłość wtórna, spowodowana innymi schorzeniami przewlekłymi lub zażywaniem niektórych rodzajów leków.
Choroby, które powodują tycie – zaburzenia hormonalne
Metabolizm człowieka, czyli przekształcanie i zużywanie energii dostarczanej z pożywieniem, jest regulowany przez wiele czynników. Jednym z nich są hormony, które nadzorują większość procesów metabolicznych. Na układ hormonalny człowieka składają się między innymi podwzgórze i przysadka mózgowa, tarczyca, nadnercza oraz gonady (jajniki lub jądra). Nieprawidłowa praca każdego z tych narządów może spowalniać metabolizm i sprzyjać odkładaniu się tkanki tłuszczowej.
Choroby, które powodują tycie – niedoczynność tarczycy
Niedoczynność tarczycy to choroba związana z niedoborem hormonów tarczycy. Rolą tych hormonów w naszym organizmie jest napędzanie całego metabolizmu. Hormony tarczycy regulują stan pobudzenia układu nerwowego, częstość pracy serca czy perystaltykę jelit. Niedoczynność tarczycy może powodować zwiększoną senność, obniżenie ciśnienia tętniczego, wypadanie włosów oraz zaparcia.
Czy niedoczynność tarczycy zawsze prowadzi do otyłości? Zdecydowanie nie! Prawidłowo leczona niedoczynność tarczycy nie powinna mieć wpływu na masę ciała. Trzeba jednak mieć na uwadze, że na skutek choroby cały organizm działa jakby w zwolnionym trybie. Procesy metaboliczne są spowolnione, dlatego maleje również dobowe zapotrzebowanie kaloryczne. W niedoczynności tarczycy trzeba kontrolować ilość spożywanych kalorii, ponieważ ich nadmiar łatwo odkłada się w postaci tkanki tłuszczowej. Jednak regularne przyjmowanie hormonów tarczycy oraz dieta nieco zredukowanej kaloryczności pozwalają na utrzymanie stałej masy ciała.
Choroby, które powodują tycie – zespół Cushinga
Zespół Cushinga to kolejny przykład schorzenia układu hormonalnego, który może prowadzić do otyłości. Przyczyną zespołu Cushinga jest nadmiar jednego z hormonów nadnerczy – kortyzolu. Kortyzol należy do tzw. hormonów stresu. Jego nadmiar prowadzi do otyłości typu centralnego. Tkanka tłuszczowa odkłada się głównie w okolicy brzucha, a sylwetka przybiera charakterystyczny kształt „kasztanowego ludzika”. W zespole Cushinga bardzo często powstają również rozstępy na skórze. Warto wiedzieć, że zespół Cushinga może powstać na skutek chorób układu dokrewnego (m.in. gruczolak nadnercza, nadczynność przysadki mózgowej), ale również wskutek długotrwałego zażywania leków sterydowych.
Choroby, które powodują tycie – zespół policystycznych jajników
Zespół policystycznych jajników to kobieca przypadłość, wynikająca z nadmiaru męskich hormonów płciowych. Zbyt wysokie stężenie androgenów w organizmie kobiety prowadzi do wielu komplikacji. Oprócz problemów z płodnością, trądziku czy hirsutyzmu (nadmierne owłosienie), androgeny sprzyjają również wzrostowi masy ciała. Nieleczony zespół policystycznych jajników prowadzi do insulinooporności, a w konsekwencji także cukrzycy. Insulinooporność sprzyja także otyłości. Z nadmiernymi kilogramami w zespole policystycznych jajników trzeba walczyć wielotorowo. Konieczne jest regularne spożywanie leków regulujących gospodarkę hormonalną oraz poprawiających wrażliwość na insulinę. Aby łatwiej kontrolować masę ciała, wiele pacjentek pozostaje również pod stałą opieką dietetyków.
Nadwaga zapisana w genach
Czy istnieją geny odpowiedzialne za otyłość? Z pewnością nie istnieje jeden gen, który byłby przyczyną otyłości, jednak prawdopodobnie możliwe jest dziedziczenie predyspozycji do tej choroby. Warto jednak wiedzieć, że istnieją wrodzone zespoły genetyczne, których składową jest nadmierna masa ciała. Należy do nich m.in. zespół Williego-Pradera, zespół Turnera, a także zespół Downa. Przyczyną otyłości w tych schorzeniach są mutacje genów odpowiedzialnych za kontrolę apetytu.
Kontrola masy ciała z Ann
Walka z otyłością powinna odbywać się pod opieką lekarza. Często konieczne jest wykonanie badań, które pomogą ustalić przyczynę takiego stanu. U wielu pacjentów, konieczne jest stosowanie odpowiedniej diety oraz wspomaganie odchudzania za pomocą leków.
Przydatnym narzędziem wspomagającym kontrolę stanu zdrowia oraz analizę pomiarów będzie bezpłatna aplikacja Ann Asystent Zdrowia. W panelu ZDROWIE zarejestrowani użytkownicy aplikacji Ann Asystent Zdrowia bezpłatnie otrzymują pakiet narzędzi, ułatwiających kontrolę masy ciała oraz stanu zdrowia.
W KARCIE PACJENTA znajduje się m.in.:
- kalendarz przyjmowania leków oraz harmonogram wizyt u lekarza
- narzędzie monitorujące: wagę, zawartość cukru w organizmie, ciśnienia krwi, tętno oraz temperaturę ciała.
Użytkownicy aplikacji mają również możliwość ustawienia automatycznej analizy ww. pomiarów; Dzięki takim rozwiązaniom zdecydowanie szybciej zauważymy poprawę lub odchylenia od normy. W razie potrzeby Ann Asystent Zdrowia doradzi konsultację medyczną.