Centra Zdrowia Psychicznego pomagają w zdrowieniu i utrzymaniu zdrowia pacjenta, ale także wspierają rodziny osób zmagających się z chorobami psychicznymi. Tworzenie Centrów jest podstawą Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego. Od 2018 roku. w ramach pilotażu programu powstały w Polsce 33 takie miejsca. Program potrwa do końca 2022 roku. Szacuje się, że w tym czasie w Polsce powstanie ponad 300 Centrów Zdrowia Psychicznego.
Dorota Olczyk, zastępca dyrektora Departamentu Zdrowia Psychicznego Ministerstwa Zdrowia i przewodnicząca zespołu do spraw kontynuacji reformy systemu ochrony zdrowia psychicznego tłumaczy, że Centra Zdrowia Psychicznego, czyli opieka środowiskowa jest opieką podstawową w zakresie opieki psychiatrycznej.
Centra Zdrowia Psychicznego nie tylko w dużych miastach
– Centra Zdrowia Psychicznego dają kompleksowość i ciągłość leczenia. Od 2018 r. w ramach pilotażu Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego powstały w Polsce 33 takie miejsca. Na szczęście, reforma teraz przyśpiesza i planujemy z etapu pilotażu przejść do etapu systemowego wdrążenia – mówi dr Anna Depukat, psychiatra, psychoterapeuta, kierowniczka Biura ds. pilotażu Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (NPOZP). – Docelowo tych Centrów w Polsce ma być ponad 300. Ponieważ planuje się, że takie Centrum ma powstać w każdym powiecie – mówi Dorota Olczyk. – W listopadzie ma ruszyć kolejne sześć. Być może zostaną włączane do pilotażu, jednak wolelibyśmy, aby nowe Centra ruszały już w perspektywie systemowej – zaznaczyła.
Pacjent wraca do rzeczywistości i…
Głównym celem Centrów Zdrowia Psychicznego jest zapewnienie dorosłym osobom zamieszkującym na terenie objętym działaniem ośrodka kompleksowej opieki psychiatrycznej. W takim Centrum będzie znajdować się poradnia, oddział dzienny i zespół leczenia środowiskowego, jak również oddział stacjonarny.
– Generalnie chodzi o to, aby pomagać pacjentom nie tylko w czasie kryzysu, ale również w procesie powrotu do życia. Towarzyszenie im i wspieranie podczas zajmowania ról społecznych męża, ojca,\ czy pracownika, które pełnili przed kryzysem chorobowym, albo nowych – wyjaśniała dr Anna Depukat.
– W Centrum Zdrowia Psychicznego można znaleźć pomoc przy każdym problemie związanym ze zdrowiem psychicznym. Nie musi to być poważne zaburzenie, – podkreśla Katarzyna Szczerbowska, rzeczniczka Biura ds pilotażu Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego.
Jak zapowiada prof. Halina Sienkiewicz-Jarosz, neurolog, dyrektor Instytutu Psychiatrii i Neurologii: CZP mają zapewnić nie tylko opiekę pacjentom po kryzysie czy przed, ale także stanowić miejsca, które będą działały profilaktycznie. Zaznacza również, że pomoc Centrów Zdrowia Psychicznego obejmuje nie tylko psychiatrię, ale też inne nauki medyczne. Ponadto CZP zapewniają także wsparcie o charakterze środowiskowym czy nawet pomoc w znalezieniu pracy.
Innym celem Centrów ma być walczenie o zlikwidowanie „zawodu pacjenta”. – Przed reformą istniała stygmatyzacja społeczna – „zawód pacjenta”, czyli wprowadzenie człowieka do roli chorującego psychicznie przewlekle, odsunięcie go od ról społecznych i zawodowych – wyjaśnia Agnieszka Skurska, asystentka zdrowienia w Centrum Zdrowia Psychicznego Małopolska-Południe.
Jak zgłosić się do Centrum Zdrowia Psychicznego?
Wsparcie w Centrach Zdrowia Psychicznego jest dostępne natychmiast. W punkcie zgłoszeniowo-koordynacyjnym w dni powszednie dyżuruje psycholog, który po rozmowie z pacjentem proponuje mu plan wsparcia. Pomoc jest bardzo różnorodna. Może obejmować psychoterapię indywidualną lub grupową, pobyt na oddziale dziennym lub całodobowym czy też korzystanie z pomocy zespołu leczenia środowiskowego.
Planuje się, że w Centrach Zdrowia Psychicznego będą działać kluby pacjenta, gdzie chorzy spędzają czas i korzystają z zajęć terapeutycznych, mogą być tworzone grupy wsparcia dla bliskich i tematyczne grupy wsparcia dla chorych. Jeżeli przypadek osoby zgłaszającej się po wsparcie do punktu zostanie uznany za pilny, pomoc musi ruszyć w ciągu 72 godzin.
Centrum Zdrowia Psychicznego posiada bardzo szeroką ofertę personelu, udzielającego wsparcia. Poza lekarzami, psychologami, terapeutami, pielęgniarkami dostępne jest tam wsparcie doradców zawodowych i asystentów zdrowienia, czyli przeszkolonych osób po kryzysie psychicznym.
Jak podkreśla dr Anna Deputak: – Centra Zdrowia Psychicznego obejmują opieką dorosłą populację. Ale równolegle do reformy psychiatrii dorosłych przeprowadza się reforma psychiatrii dzieci i młodzieży, która opiera się na trzystopniowym modelu opieki. Centra Zdrowia Psychicznego dla dorosłych powinny ściśle współpracować z poradniami dla dzieci i młodzieży, zwłaszcza, że dzieci potrzebują kompleksowej opieki, w tym także wsparcia dla ich rodzin. Wyjaśniła też, że bardzo często to właśnie rodziny pacjenta chciały zgłosić problem i dowiedzieć się, jak uzyskać pomoc. Obecnie w ramach Centrów można udać się po poradę informacyjną, czy psychoedukacyjną. Nie trzeba przy tym być pacjentem danej poradni.
Czytaj więcej w Wirtualnym Klubie Medycznym:
- Well-being w Polsce. 7 proc. firm dba o zdrowie psychiczne pracownika
- Czy stres postarza mózg? Jak wpływa na dzieci i ich dorosłe życie?
- 10 faktów o samobójstwach, o których można nie wiedzieć
Autor: Svitlana Slyvchenko, Wirtualny Klub Medyczny