Kto z nas nie wyobraża sobie świąt w rodzinnym gronie bez choinki i karpia na wigilijnym stole. Czy jednak kiedykolwiek zastanawialiście, skąd wzięły się bożonarodzeniowe tradycje? Dlaczego w Wigilię czekamy, aż na niebie pojawi się pierwsza gwiazdka? Kiedy choinka pojawiła się w Polskich domach i co było przed nią? Dlaczego zostawiamy pustce miejsce na wigilijnym stole? Poznaj najpopularniejsze bożonarodzeniowe tradycje i zwyczaje!
Podłaźniczka zamiast choinki
Tradycja ozdabiania choinki podczas świąt Bożego Narodzenia pochodzi z Niemiec, a w Polsce świąteczne drzewko pojawiło się na przełomie XIX i XX wieku. Wcześniej najważniejszą świąteczną dekoracją była podłaźniczka. Wykonywano ją z wierzchołka choinki i ozdabiano m.in. bibułą. Następnie gotową ozdobę odwracano do góry nogami i wieszano pod sufitem.
Boże Narodzenie z choinką
Choinka początkowo była ona ozdobą wyłącznie domów szlacheckich i mieszczańskich. Z czasem jednak choinka w Boże Narodzenie pojawiła się również na wsiach, a współcześnie spotkać ją można w każdym domu. Choinkę przystrajano orzechami, jabłkami, łańcuchami z bibuły i innymi własnoręcznie przygotowanymi ozdobami. Tego typu dekoracje jeszcze przez wiele lat można było zobaczyć w polskich domach.
Symbolika choinki jest ściśle powiązana z Bożym Narodzeniem. Według tradycji katolickiej choinka jest symbolem rajskiego drzewa i ma oznaczać odrodzenie. Zielony kolor choinki symbolizuje nadzieję i życie wieczne. Jakie jeszcze zwyczaje bożonarodzeniowe są znane w Polsce?
Czytaj także: Recepta na zdrowe święta według różnych specjalistów
Prezenty w święta Bożego Narodzenia
Święty Mikołaj, Gwiazdor, Dziadek Mróz – istnieją różne określenia osoby, która w Boże Narodzenie zostawia pod choinką prezenty. Dawanie upominków podczas wigilijnej kolacji związane jest z tradycją chrześcijańską. Zwyczaj zawdzięczamy trzem królom, którzy w nocy z 24 na 25 grudnia, czyli w narodziny Jezusa, przynieśli dzieciątku dary.
Niebo pierwszej gwiazdki podczas Bożego Narodzenia
Pojawienie się na niebie pierwszej gwiazdki to w wielu domach moment rozpoczęcia wieczerzy wigilijnej. Tradycja jest powszechna nie tylko w Polsce, ale także w niektórych państwach Europy Środkowo-Wschodniej. Pierwsza gwiazdka według religii chrześcijańskiej ma symbolizować narodzenie pańskie – wtedy na świat przyszedł Jezus. Wypatrywanie pierwszej gwiazdy betlejemskiej, podobnie jak ubieranie choinki, jest szczególnie atrakcyjne dla dzieci.
Zwyczaje bożonarodzeniowe – sianko na stole
Boże Narodzenie ściśle powiązane jest również sianem na stole. Tradycja kładzenia sianka pod obrusem powoli odchodzi w zapomnienie, ale wciąż jest obecna w wielu polskich domach. Co ciekawe, wzięła się ona z pogańskich obchodów przesilenia zimowego. W polskiej tradycji siano jest symbolem ubóstwa, ale pozostawione pod wigilijnym obrusem ma przynieść dobrobyt.
Tradycje bożonarodzeniowe – łamanie się opłatkiem
Wigilia Bożego Narodzenia to czas, który spędzamy w gronie bliskich. Magiczną atmosferę dodatkowo wzmacnia dzielenie się opłatkiem i składanie sobie życzeń. To również akt pojednania i zgody. Sama tradycja wywodzi się z obrzędu łamania chleba – symbolu jedności i wspólnoty.
Puste miejsce przy stole podczas wieczerzy wigilijnej
W wielu domach do tej pory zostawia się również puste miejsce przy stole dla zbłąkanego wędrowca. Skąd pochodzi ten zwyczaj? W dawnych czasach dodatkowe nakrycie miało przypominać o duszach zmarłych bliskich, którzy pojawiali się podczas zimowego przesilenia.
Za pustym miejscem może kryć się również przesłanie, że w święta nikt nie powinien być sam. Warto się zastanowić, czy gdyby w naszym domu rzeczywiście pojawiła się obca osoba, to przyjęlibyśmy ją pod swój dach?
Boże narodzenie z wigilijnym karpiem
Rybą, której nie może zabraknąć na wigilijnym stole podczas Bożego Narodzenia, jest karp. Dlaczego to właśnie on został tak wyróżniony? Karp był znany w Polsce od wielu stuleci, ale na wigilijnym stole pojawił się dopiero w drugiej połowie XX wieku, czyli stosunkowo niedawno. Była to jedna z niewielu dostępnych wtedy ryb, dlatego została spopularyzowana przez ówczesnych rządzących. „Karp na każdym wigilijnym stole w Polsce” to hasło, którym posługiwano się, aby zachęcić Polaków do jedzenia ryby.
Mimo że współcześnie dostępnych jest o wiele więcej rodzajów ryb, to karp wciąż jest najważniejszą rybą na wigilijnym stole. Niestety na tyle innych ryb karp wypada dosyć blado – zawiera znikome ilości kwasów omega-3. Jakie jeszcze potrawy wigilijne można znaleźć podczas świąt Bożego Narodzenia?
Boże Narodzenie – kutia na wigilijnym stole
Kolejną potrawą wigilijną, znaną szczególnie we wschodnich regionach Polski, jest kutia. W podstawowej wersji składa się ona z ziaren zbóż – najczęściej pszenicy, miodu i maku. Kutię przygotowuje się też z dodatkiem suszonych owoców, orzechów włoskich czy migdałów. Kutia popularna jest również u naszych wschodnich sąsiadów – na Ukrainie czy na Litwie. Samo danie wywodzi się natomiast z pogańskich zwyczajów.
Zupa grzybowa w wigilię Bożego Narodzenia
W wieczór wigilijny jada się również zupę grzybową. Grzyby od dawna były ważnym składnikiem diety w Polsce. Są one kojarzone z naturą, bogactwem lasów, obfitością. Wierzono nawet, że mają magiczną moc i przynoszą szczęście. Zupa grzybowa podczas kolacji wigilijnej to tradycyjne danie, które przypomina o naszych korzeniach.
Boże Narodzenie – barszcz czerwony na świątecznym stole
Zupą, której nie może zabraknąć podczas wigilijnej kolacji, jest barszcz czerwony. Dlaczego znajduje się on na świątecznym stole? Pierwszym powodem jest związany z wigilią ścisły post. Kolejny powód to kolor. Barszcz czerwony symbolizuje świąteczne wartości takie jak miłość, radość i życzliwość. Co więcej, to potrawa, która w Polsce znana jest od stuleci – ma długą historię i popularność w polskiej kulturze.
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.
Więcej ciekawych materiałów w Ann: