Ból kręgosłupa jest jedną z najczęstszych niedogodności okresu ciąży. Skarży się na niego co druga kobieta ciężarna. Walkę z bólem szczególnie utrudnia fakt, iż w ciąży nie zaleca się stosowanie leków przeciwbólowych. Na szczęście leki nie są jedynym sposobem. O tym, skąd się bierze ból pleców i co robić, kiedy on utrudnia życie opowiada Joanna Mróz, certyfikowana fizjoterapeutka uroginekologiczna z Specjalistycznego Gabinetu Fizjoterapii Uroginekologicznej Yoami.
Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia: Zwiększająca się waga obciąża kręgosłup i sprawia, że ciąża staje się wyjątkowo trudna. Pomocna na ból kręgosłupa jest fizjoterapia. Jak właściwie powinna przebiegać fizjoterapia kobiety w ciąży?
Joanna Mróz: Fizjoterapia kobiet w ciąży zaczyna się najpierw od wywiadu. Później robimy typowe ortopedyczne badanie fizjoterapeutyczne i sprawdzamy, gdzie jest problem i na czym on polega. Dopiero na podstawie wywiadu i badania zaczynamy rehabilitację, polegającą głównie na terapii manualnej, ćwiczeniach oraz fizjoterapii uroginekologicznej. Ta rehabilitacja jest wspierana zabiegami z zakresu kinezjotapingu.
Na ból kręgosłupa w ciąży kobiety pracują latami
Jakie są przyczyny bólu pleców w ciąży? Czy powodem jest tylko zwiększenie się masy ciała i rozmiaru brzucha?
Według różnych badań ból wynika z rosnącego brzucha, zmian krzywizny kręgosłupa oraz przybrania na wadze. Natomiast ja uważam, że ten pogląd jest już troszeczkę przestarzały. Ciąża jest zjawiskiem fizjologicznym, naturalnym. Kobietom, które zawsze miały zdrowy kręgosłup i prowadziły aktywny tryb życia, nie powinien dokuczać ból kręgosłupa czy pleców w ciąży. Najczęściej na ból pleców narażone są kobiety, które od dawna zmagają się z wadą postawy. Tak naprawdę, na ból kręgosłupa w ciąży kobiety pracują latami. Brak aktywności fizycznej i siedzący tryb życia powodują ubytki w układzie kostno-stawowym i to właśnie one są główną przyczyną bólu pleców w okresie ciąży.
Jak można walczyć z bólem? Jakie ćwiczenia warto wykonywać, aby pozbyć się bólu kręgosłupa?
Jeśli ból pleców w okresie ciąży nie jest nadmierny, pomóc może prawidłowe wykonywanie pewnych czynności codziennych. M.in. prawidłowe siedzenie, unikanie długiego siedzenia, prawidłowe podnoszenie ciężarów, a także dbanie o zapobieganie nadmiernemu przybieraniu na wadze. Jednakże, gdy ból kręgosłupa staje się nieznośny należy skonsultować się z fizjoterapeutą. Fizjoterapia w ciąży jest niezmiernie ważna. Pomaga ona zapobiegać i łagodzić stany związane ze zmianami, które zachodzą w ciele przyszłej mamy. W czasie ciąży stosujemy różne zabiegi. M.in. masaż, kinesiotaping, ćwiczenia oddechowe i wzmacniające. Masaż np. jest jednym z elementów terapii manualnej. Liczne badania naukowe potwierdzają, że zabiegi manualne są skuteczną formą leczenia dolegliwości bólowych kręgosłupa u kobiet w ciąży.
Także stosujemy ćwiczenia na odcinek lędźwiowo – krzyżowy kręgosłupa. Szczególnie polecany jest gimnastyka z piłką, koci grzbiet, delikatne skłony, jak również joga dla ciężarnych. Są one bezpieczne dla płodu. Często wspieramy się też specjalnymi kolorowymi plastrami.
Ból kręgosłupa: sięgnij po kolorowe plastry
Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia: Wspomniała Pani o kolorowych plastrach. Na czym polega ich działanie? Często zwracałam uwagę na sportowców „oklejonych” kolorowymi taśmami, a jednak nigdy nie zastanawiałam się, dlaczego ich używają.
Joanna Mróz: Jest to tak zwana metoda kinesiotaping. Taśmy do kinesiotapingu mają różne barwy. Warto jednak podkreślić, że kolor plastrów nie decyduje o ich właściwościach terapeutycznych. Działanie tejpów, ich struktura i parametry są identyczne niezależnie od tego, jakiego są koloru. Kinesiotaping w ciąży jest bardzo pomocny, szczególnie przy bólach, jakie towarzyszą przyszłym mamom. Plastry do tapingu to bezpieczna i nieinwazyjna metoda, która może być bardzo dobrym dodatkiem do całościowej fizjoterapii podczas ciąży. Kinesiotaping polega na naklejaniu na ciało podłużnych plastrów, które zmniejszają ból, obrzęk limfatyczny, rozluźniają nadwerężone mięśnie.
Zasada działania plastrów jest prosta. Odpowiednio przyklejone plastry powodują, że poprawia się mikrokrążenie, jak również usprawnia się przepływ płynów i drenaż.
Masaż w ciąży bezpieczny zarówno dla mamy jak i dla dziecka
Mówiła Pani również o terapii manualnej, m.in. o masażu. Czy masaż w ciąży jest dopuszczalny? Czy nie sprowokuje on jakichś niechcianych procesów?
Nie tylko dopuszczalny, ale nawet zalecany. Masaż wykonany przez wykwalifikowanego terapeutę jest bezpieczny zarówno dla mamy jak i dla dziecka. Delikatny masaż prenatalny połączony z elementami terapii mięśniowo – powięziowej jest bardzo pomocny w złagodzeniu nieprzyjemnych dolegliwości ciążowych. W masażu ciężarnych stosuje się głównie techniki głaskania, delikatnego rozcierania i łagodnego ugniatania.
Przy masażu pań w ciąży najważniejszy jest ich komfort i bezpieczeństwo. Masaż może być wykonany w pozycji siedzącej, półleżącej lub leżącej na boku lub na plecach. Dość często masaż obejmuje całe ciało, zaczynając od stóp i kończąc na karku. Warto podkreślić też, że masaż można wykonywać aż do porodu.
Ból pleców po porodzie
Ból kręgosłupa po porodzie jest spotykany nieco rzadziej niż ból kręgosłupa w okresie ciąży, ale jednak również jest częstym zjawiskiem. Dlaczego kręgosłup nadal boli po porodzie?
Ciąża i poród są dużym obciążeniem dla organizmu. Organizm potrzebuje trochę czasu, aby wszystko powróciło do normy. W czasie porodu dochodzi do rozluźnienie więzadeł miednicy. Dzieje się to z powodu dużego wyrzutu hormonów. M.in. rozluźnienie więzadeł miednicy wywołuje relaksyna, która jest wydzielana, aby ułatwić dziecku przejście przez kanał rodny. Po takim rozluźnieniu więzadła muszą powrócić do swojego stanu przed ciążą. Także po porodzie kobieta, zamiast odpocząć, zaczyna nosić dziecko, podnosić je, odkładać, wyciągać z łóżeczka, karmić itd. Często wykonuje powyższe czynności w wadliwych pozycjach. Ponadto kobieta jest też ciągle niewyspana, co też nie pomaga w szybszym powrocie do formy. Warto zaznaczyć, że ból kręgosłupa w pierwszych tygodniach po porodzie jest czymś normalnym. Jednak, jeżeli bóle pleców długo nie przechodzą, należy zwrócić się z tym do specjalisty.
Cięcie cesarskie ma wpływ na ból kręgosłupa?
Ponad 40 procent porodów odbywa się przez cesarskie cięcie. W ostatnich latach coraz więcej fizjoterapeurów apeluję, że blizna po cesarskim może być przyczyną problemów ze zdrowiem. M.in. może wpływać na ból pleców. Także od niedawna podkreśla się ważność jej właściwej rehabilitacji. Czy naprawdę jest związek między blizną po cesarce a bólem kręgosłupa?
Tak, istnieją teorie mówiące o tym, że blizna po cesarce może przyczyniać się do bólu pleców, a także do zmiany postawy. Jeżeli nic nie robić z tkankami miękkimi otaczającymi bliznę, mogą powstać zrosty pooperacyjne. Są to włókniste zbliznowacenia, które powstają w wyniku nieprawidłowego łączenia się przeciętych podczas zabiegu tkanek. To właśnie one mogą być przyczyną dolegliwości związanych z bólami kręgosłupa. Jeżeli kobieta po cesarskim odczuwa przewlekły ból miednicy czy kręgosłupa, a także dyskomfort w okolicach blizny, należy skonsultować się z fizjoterapeutą.
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.
Więcej ciekawych materiałów w Ann: