Anemia nerkopochodna jest powszechnym powikłaniem występującym w przebiegu przewlekłej choroby nerek. Ta choroba dotyka wielu pacjentów na całym świecie i stanowi istotne wyzwanie dla opieki zdrowotnej, zarówno w diagnostyce, jak i w leczeniu. Jak nie przeoczyć objawów? Jak zdiagnozować anemię nerkopochodną oraz czy istnieje skuteczne leczenie? Dowiedz się w Ann!
Uważa się, że na anemię nerkopochodną cierpi co piąty chory, przy czym w schyłkowej postaci niewydolności nerek odsetek pacjentów z anemią wzrasta do 50 proc. Z danych wynika, że w Polsce to ok. 650 tys. chorych. Jednakże większość z nich nawet o tym nie wie.
Anemia nerkopochodna: co to?
Anemia nerkopochodna, zwana również anemią nerkową, to stan, w którym organizm nie produkuje wystarczającej ilości czerwonych krwinek z powodu przewlekłej choroby nerek. Czerwone krwinki są niezbędne do transportu tlenu do tkanek i organów, dlatego niedobór tych komórek może prowadzić do zmęczenia, osłabienia, bólu oraz innych niekorzystnych objawów.
Niedokrwistość a przewlekła choroba nerek
Przewlekła choroba nerek (PChN) wywiera wpływ na wiele układów, w tym na układ krwiotwórczy. Głównym czynnikiem zaangażowanym w ten proces jest erytropoetyna (EPO), hormon odgrywający kluczową rolę w stymulowaniu szpiku kostnego do produkcji czerwonych krwinek (erytrocytów).
To właśnie czerwone krwinki przenoszą tlen z płuc do wszystkich komórek organizmu, dostarczając niezbędną energię do wykonywania codziennych czynności. W przypadku uszkodzenia nerek, produkcja EPO jest obniżona, co prowadzi do spadku liczby erytrocytów i rozwinięcia niedokrwistości, powszechnie znanej jako anemia.
Obok niedostatecznego wydzielania EPO, główną przyczyną niedokrwistości w przewlekłej chorobie nerek (PChN) jest niedobór żelaza. Ten deficyt może być spowodowany przez kilka czynników, w tym zmniejszoną podaż żelaza w diecie, upośledzone wchłanianie, utratę krwi przez przewód pokarmowy oraz czynniki hormonalne, takie jak zwiększone stężenie hepcydyny. Hepcydyna to hormon białkowy, którego głównym zadaniem jest regulacja poziomu żelaza we krwi. W PChN może dojść do zaburzeń w produkcji tego hormonu, co dodatkowo pogłębia deficyt żelaza.
Oprócz tego, do rozwoju niedokrwistości w przebiegu PChN mogą przyczyniać się inne czynniki, takie jak niedożywienie, niedobór witaminy B12 i kwasu foliowego, które są niezbędne do prawidłowej produkcji czerwonych krwinek.
Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), niedokrwistość diagnozuje się, gdy stężenie hemoglobiny we krwi prawidłowo nawodnionego pacjenta spada poniżej ustalonych wartości referencyjnych – 13,0 g/dL u mężczyzn i 12,0 g/dL u kobiet.
Anemia nerkopochodna: objawy
Chociaż objawy kliniczne niedokrwistości zależą przede wszystkim od tempa i stopnia jej nasilenia oraz od wielu czynników zależnych od pacjenta, takich jak wiek, ogólny stan zdrowia i obecność innych chorób współistniejących, to zdecydowana większość osób doświadcza uczucia przewlekłego zmęczenia, wynikającego z niedostatecznej ilości tlenu w organizmie.
Zmęczenie spowodowane niedokrwistością różni się od typowego zmęczenia po nieprzespanej nocy – pacjenci odczuwają brak energii przez cały czas, niezależnie od ilości odpoczynku i jakości snu. To powszechne osłabienie może znacząco wpłynąć na jakość życia pacjentów, zarówno w sferze prywatnej, jak i zawodowej.
Charakterystycznym objawem niedokrwistości jest bladość powłok skórnych, szczególnie dobrze widoczna w obszarach śluzówek jamy ustnej i gardła, spojówek, warg oraz płytek paznokciowych. Oprócz oceny bladości, istotne jest również zwrócenie uwagi na barwę skóry – bladoziemisty odcień często towarzyszy niedokrwistości wywołanej przewlekłymi chorobami, w tym anemią nerkopochodną.
Objawy związane z układem krążeniowo-oddechowym w przebiegu stopniowo narastającej niedokrwistości początkowo pojawiają się po wysiłku, a następnie mogą występować także w spoczynku. Pacjenci zaczynają doświadczać duszności oraz uczucia kołatania serca. U niektórych osób, zwłaszcza z towarzyszącymi chorobami układu krążenia, może rozwinąć się dławica piersiowa oraz zastoinowa niewydolność krążenia. Charakterystyczny jest także szmer skurczowy, który najlepiej słyszalny jest nad zastawką płucną.
Przewlekła niedokrwistość może również prowadzić do zaburzeń hormonalnych. Ponadto, u wielu pacjentów występują trudności z motywacją i mobilizacją do działania. Utrata apetytu, szczególnie w przypadku chorób przewlekłych, powinna być traktowana jako sygnał, że konieczne jest podjęcie działań mających na celu zidentyfikowanie przyczyny braku łaknienia oraz zapobieżenie jego konsekwencjom. Skutkiem braku apetytu może być niedostateczny stan odżywienia i związane z nim powikłania.
Anemia nerkopochodna: jak wygląda diagnoza?
Diagnoza anemii nerkopochodnej obejmuje kilka kroków. Podstawowym badaniem jest morfologia krwi obwodowej, która pozwala ocenić liczbę czerwonych krwinek, poziom hemoglobiny oraz hematokryt. Niskie wartości tych parametrów sugerują niedokrwistość. Dodatkowo, oznaczenie stężenia erytropoetyny (EPO) we krwi może pomóc w ocenie funkcji nerek.
Badanie moczu może również być pomocne. Pozwala ono na ocenę wydalania białka i innych składników, które mogą świadczyć o uszkodzeniu nerek. W niektórych przypadkach konieczne może być wykonanie badań obrazowych, takich jak ultrasonografia nerek czy tomografia komputerowa (TK), w celu identyfikacji strukturalnych zmian w nerkach.
Anemia nerkopochodna: leczenie niedokrwistości
Leczenie niedokrwistości nerkopochodnej obejmuje zarówno terapię przyczynową, mającą na celu poprawę funkcji nerek, jak i terapię uzupełniającą, mającą na celu zwiększenie liczby czerwonych krwinek i poprawę objawów niedokrwistości.
Głównym celem leczenia przyczynowego jest poprawa funkcji nerek. W zależności od przyczyny niedokrwistości, może to obejmować kontrolę ciśnienia krwi, leczenie przewlekłych chorób nerek (takich jak przewlekła choroba nerek) oraz eliminację czynników ryzyka, które mogą prowadzić do dalszego pogorszenia funkcji nerek.
Jeśli niedokrwistość jest spowodowana niedoborem żelaza, lekarz może zalecić suplementację żelaza w formie doustnej lub dożylnie. W przypadku niedoboru EPO może być konieczne podawanie syntetycznej erytropoetyny w formie zastrzyków. EPO stymuluje szpik kostny do produkcji czerwonych krwinek, co przyczynia się do poprawy poziomu hemoglobiny.
W przypadku ciężkiej niedokrwistości, zwłaszcza w nagłych sytuacjach, może być konieczne podanie transfuzji krwi w celu szybkiego zwiększenia liczby czerwonych krwinek i poprawy objawów niedokrwistości.
Leczenie niedokrwistości nerkopochodnej wymaga zindywidualizowanego podejścia, uwzględniającego przyczyny i objawy choroby oraz stan ogólny pacjenta.
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.