
Aktywność fizyczna w czasie chemioterapii może okazać się kluczowa dla poprawy samopoczucia, zminimalizowania skutków ubocznych oraz wsparcia procesu leczenia. O tym dlaczego aktywność fizyczna powinna stanowić istotną składową prowadzonego postępowania leczniczego, rozmawiamy z dr hab. Iwoną Malicką, kierownikiem Zakładu Fizjoterapii w Medycynie Zabiegowej i Onkologii Wydziału Fizjoterapii Akademii Wychowania Fizycznego im. Polskich Olimpijczyków we Wrocławiu.
Badania pokazują, że regularna aktywność fizyczna może znacząco wpłynąć na zmniejszenie ryzyka zachorowania na nowotwory.
Aktywność fizyczna redukuje skutki chemioterapii
Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia: Jak aktywność fizyczna może wpłynąć na ogólną kondycję pacjentów przechodzących przez chemioterapię?
dr hab. Iwona Malicka: Aktywność fizyczna stanowi niefarmakologiczny czynnik redukujący fizjologiczne i psychologiczne skutki leczenia onkologicznego. W trakcie chemioterapii podejmowanie aktywności fizycznej może zapobiegać lub łagodzić niepożądane skutki leczenia, do których należą przede wszystkim: zmęczenie, obniżona tolerancja wysiłku, zaburzenia ze strony układu krążeniowo – oddechowego, układu pokarmowego, nerwowego oraz uszkodzenie szpiku kostnego. Regularne podejmowanie aktywności fizycznej może również przyczynić się do zmniejszenia objawów depresyjnych i zaburzeń nastroju, co przekłada się na wyższą jakość życia mimo prowadzonej uciążliwej terapii.
Podczas chemioterapii rekomenduje się pacjentom przede wszystkim programy treningu wytrzymałościowego dobranego na podstawie wstępnie przeprowadzonej próby wysiłkowej.
Aktywność fizyczna a leczenie onkologiczne: wskazany jest spacer
Jakie są zalecenia dotyczące rodzaju aktywności fizycznej i jej intensywności w zależności od rodzaju nowotworu i stanu pacjenta?
Aktywność fizyczna powinna stanowić istotną składową prowadzonego postępowania leczniczego, a po zakończonym leczeniu integralną część stylu życia. W ostatnim czasie rekomenduje się aktywność fizyczną na każdym etapie choroby nowotworowej. Od momentu postawienia diagnozy, poprzez aktywne leczenie oraz po jego zakończeniu. Nie ma także przeciwskazań do stosowania aktywności fizycznej w paliatywnym okresie choroby. Jest ona wskazana niezależnie od rodzaju nowotworu, stopnia jego zaawansowania oraz metod wdrożonego leczenia.
W onkologii najbardziej wskazane są naturalne formy ruchu, angażujące duże grupy mięśniowe, np. spacer, marsz, nordic walking. Zaleca się umiarkowaną intensywność, podejmowaną 3- 5 razy w tygodniu od 30-60 minut. Bazą powinna być aktywność fizyczna o charakterze tlenowym, którą można uzupełniać treningiem z oporem.

W przypadku niskiej wydolności i w przypadku aktywnego leczenia onkologicznego aktywność fizyczna powinna mieć charakter interwałowy. Można także rozważyć metodę NEAT (non-exercises activity thermogenesis), czyli spontaniczną aktywność fizyczną, która nie jest związana z treningiem fizycznym. Np. zamiast samochodu bądź komunikacji miejskiej warto wybrać spacer, zamiast windy schody.
Aktywność fizyczna w czasie chemioterapii: czy istnieją ograniczenia?
Czy istnieje potencjalne ryzyko lub ograniczenia związane z wykonywaniem aktywności fizycznej podczas chemioterapii?
W zasadzie u pacjentów onkologicznych nie ma przeciwwskazań do podejmowania aktywności fizycznej, obserwuje się jednak pewne ograniczenia wynikające z rodzaju nowotworu, zastosowanej metody leczenia i następstw tego leczenia.
W przypadku chemioterapii nie należy stosować wysiłku fizycznego do 24 godzin od jej podania. Ponadto przy wyborze aktywności fizycznej należy uwzględnić ogólny stan chorego. W przypadku anemii (stężenie hemoglobiny poniżej 8,0 g/100 ml) zaleca się aktywność fizyczną o charakterze interwałowym, przeciwskazana jest aktywność fizyczna o dużej intensywności. Osłabienie odporności stanowi przeciwskazanie do podejmowania aktywności fizycznej zwiększającej ryzyko infekcji (np. basen, warunki pogodowe).
Natomiast przy małopłytkowości zaleca się rezygnację z urazowych form aktywności fizycznej (np. sporty kontaktowe). Ponadto w przypadku nudności i wymiotów, zaburzeń widzenia i orientacji, występowania bóli kostnych i mięśniowych nie powinno się podejmować wysiłku fizycznego bez wyjaśnienia przyczyny danej dolegliwości. Jednocześnie wymienione dolegliwości nie wykluczają uczestnictwa w czynnościach dnia codziennego.
Regularne podejmowanie aktywności fizycznej wiąże się z poprawą jakości życia
Jakie korzyści zdrowotne mogą wynikać z utrzymania umiarkowanej aktywności fizycznej w trakcie leczenia?
Regularne podejmowanie aktywności fizycznej przyczynia się do poprawy stanu psychofizycznego. U aktywnych pacjentów obserwuje się krótszy czas hospitalizacji, mniejszą liczbę powikłań oraz mniejsze ryzyko nawrotu choroby i przedwczesnego zgonu. Dzięki aktywności fizycznej poprawia się ogólna sprawność i wydolność organizmu, dzięki wysiłkowi fizycznemu zmniejsza się zmęczenie, poziom lęku, napięcia i objawów depresyjnych.
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.
Więcej ciekawych materiałów w Ann: