Odczuwasz pieczenie lub mrowienie w jamie ustanej? Te objawy mogą zwiastować powstanie afty. Są to bolesne zmiany występujące w jamie ustne. Chociaż nie są groźne, mogą jednak utrudniać codzienne funkcjonowanie. Jak wygląda afta oraz jak się jej pozbyć? Czy afty zostawiają blizny? Dowiedz się z Ann!
Afta: co to i jak wygląda?
Afty to bolesne zmiany występujące w jamie ustnej, obejmujące błony śluzowe policzków, języka, obszary podjęzykowe, podniebienie, gardło oraz wargi. Charakteryzują się małymi, zazwyczaj okrągłymi, płytkimi ubytkami w błonie śluzowej, zwanych nadżerkami, otoczonymi czerwoną obwódką.
Początkowo zmiany są silnie bolesne, a po około 2 dniach pokrywają się nalotem o białym, żółtym lub szarym kolorze. W ciągu kolejnych 3–4 dni osiągają maksymalny rozmiar. Afty powinny się zagoić do 14 dni. Zagojone afty zazwyczaj nie pozostawiają blizn.
Niekiedy afty mogą pojawić się jednocześnie w różnych miejscach jamy ustnej lub w krótkich odstępach czasu. Pieczenie lub mrowienie w konkretnym punkcie jamy ustnej mogą zwiastować powstanie afty. Zjawisko to może dotyczyć zarówno dzieci, jak i dorosłych, niezależnie od płci. Rzadko, ale zdarza się, że u osób z nawracającymi aftami, zmiany pojawiają się także na błonach śluzowych okolic intymnych.
Afta: przyczyny
Przyczyny powstawania aft są różnorodne i nie zawsze jednoznacznie określone. Często są związane z mikrourazami lub podrażnieniem błony śluzowej jamy ustnej. Czynniki takie jak urazy mechaniczne, np. przez ostre krawędzie zębów, czy też przypadkowe ugryzienia, mogą sprzyjać powstawaniu aft.
Dość często przyczyną powstania aft są błędy w higienie jamy ustnej. Nieodpowiednia higiena jamy ustnej jak jedzenie brudnymi sztućcami czy rękoma sprzyjają powstawaniu aftozy.
Inne czynniki predysponujące do aft obejmują stres, osłabienie odporności, nieprawidłowości hormonalne, niedobory witamin (szczególnie witaminy B12, kwasu foliowego, żelaza), alergie pokarmowe oraz infekcje wirusowe. Afty mogą również pojawić się u osób palących papierosy.
Afta w jamie ustnej: objawy
Objawy aft są bardzo charakterystyczne. W początkowej fazie stanu zapalnego w jamie ustnej pojawiają się małe, okrągłe nadżerki lub owrzodzenia, które w ciągu 1-2 dni pokrywają się charakterystycznym białym nalotem.
W przypadku aft o mniejszych rozmiarach, pacjenci mogą doświadczać również powiększenia okolicznych węzłów chłonnych. Te bolesne owrzodzenia zazwyczaj ustępują po 4-8 dniach, przynosząc ulgę pacjentowi.
Natomiast w sytuacji aft o większych rozmiarach, w trakcie choroby mogą występować pojedyncze lub liczne owrzodzenia na błonie śluzowej jamy ustnej. Po procesie gojenia, który trwa około 3-4 tygodni, niestety mogą pozostać blizny.
Afty: jak się ich pozbyć?
Z reguły afty ustępują samoistnie, jednak w przypadku utrzymujących się objawów konieczne może być przeprowadzenie podstawowych badań w celu wykluczenia możliwości rozwoju chorób ogólnoustrojowych. Jeśli mimo przestrzegania zasad higieny jamy ustnej, unikania potencjalnie drażniących pokarmów oraz ogólnej dbałości o higienę jamy ustnej afty nie ustępują, należy natychmiast skonsultować się z lekarzem lub stomatologiem. Szczególnie istotne jest zgłaszanie się do specjalisty, jeśli afta pojawia się częściej niż raz w roku.
Afta: czy mogą płukania jamy ustnej mogą pomóc?
Warto sięgnąć po preparaty miejscowe o działaniu przeciwzapalnym lub antyseptycznym. Na małe, pojedyncze aftowe zmiany skuteczne mogą być produkty w postaci żelu, natomiast w przypadku rozległych owrzodzeń dobrze sprawdzają się płyny do płukania jamy ustnej, docierające do każdego zakamarka. Produkty w formie sprayu mogą być również korzystne w przypadku zmian pojawiających się w trudno dostępnych obszarach, takich jak tylna ściana gardła, minimalizując ryzyko wystąpienia odruchu wymiotnego. Uważa się, że skuteczna w leczeniu aft jest również płukanka z szałwii.
Afty a dieta
W trakcie procesu leczenia zaleca się unikanie spożywania gorących napojów, zbyt ciepłych potraw oraz alkoholu. Ważne jest także omijanie czekolady, owoców cytrusowych, kwasnych potraw, słonych lub mocno przyprawionych dań, a także innych potraw, które mogą prowadzić do podrażnienia jamy ustnej.
W celu wsparcia procesu gojenia, warto wzbogacić codzienną dietę w produkty bogate w witaminy z grupy B (zwłaszcza B12), cynk, witaminy A, C, E. Te składniki odgrywają istotną rolę w utrzymaniu zdrowej błony śluzowej i wspomagają proces regeneracji tkanek.
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.