Zaćma lub inaczej katarakta jest postępującym zmętnieniem soczewki oka. Powoduje ona zamazanie i zniekształcenie widzenia. Najczęściej występująca kataraktą jest zaćma starcza, która pojawia się zwykle po 50. roku życia i jest następstwem naturalnych procesów starzenia się naszego organizmu. Co mają ze sobą wspólnego zaćma i demencja? A także czy można skutecznie leczyć kataraktę?
Według sondy przeprowadzonej we współpracy z Vision Express aż 72 proc. Polaków ma wadę wzroku, kilkanaście procent z tych, którzy są świadomi jej istnienia, nie korzysta ani z okularów, ani soczewek. A prawie milion pacjentów w naszym kraju zmaga się z zaćmą.
Zaćma to nie wyrok!
- Zaćma może powstać również w wyniku urazu oka, a także stanów zapalnych błony naczyniowej oraz stosowania niektórych leków.
- Pogarszający się wzrok i postępująca zaćma, to nie tylko spadek komfortu życia, ale i realne niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia – mówi prof. Robert Rejdak, kierownik Katedry Okulistyki Ogólnej i Dziecięcej SPSK 1 Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.
- Operacja usunięcia zaćmy jest szybkim i bardzo skutecznym zabiegiem okulistycznym. Polega on na usunięciu zmętniałej soczewki i zastąpieniu jej sztuczną soczewką wewnątrzgałkową.
- Natomiast operacja zaćmy poprawia też oczywiście poziom intelektualny. Lepszy jest kontakt z pacjentem, a on sam wtedy dostaje więcej informacji – zaznacza prof. Rejdak w Klubie Dyskusyjnym Ann.
- Cała rozmowa jest dostępna w bezpłatnej aplikacji Ann Asystent Zdrowia.
Katarakta: co to za choroba?
Zaćma jest chorobą oczu, która polega na całkowitym bądź częściowym zmętnieniu soczewki. Według Światowej Organizacji Zdrowia zaćma jest najczęstszą przyczyną ślepoty na świecie. Zaćma jest bardzo powszechna, jej rozpoznanie oraz leczenie nie stanowią problemu dla lekarza okulisty. Niestety wśród pacjentów wiedza na temat tej choroby jest wciąż niewystarczająca.
– Pogarszający się wzrok i postępująca zaćma, to nie tylko spadek komfortu życia, ale i realne niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia – mówi prof. Robert Rejdak, kierownik Katedry Okulistyki Ogólnej i Dziecięcej SPSK 1 Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.
Najczęstszą przyczyną zmętnienia soczewki jest starzenie się organizmu i towarzyszące temu zaburzenia metaboliczne. Jednakże zaćma może powstać również w wyniku urazu oka, a także stanów zapalnych błony naczyniowej oraz stosowania niektórych leków. Może się również rozwinąć u osób w młodszym wieku ze zdiagnozowaną krótkowzrocznością lub cukrzycą.
– Często początkowa zaćma powoduje takie podstępne objawy, które dopiero zauważamy wieczorem o zmroku. Ze względu na to powinniśmy niezwłocznie udać się do okulisty celem diagnostyki i leczenia – dodaje prof. Robert Rejdak.
Operacja zaćmy to jedyny skuteczny zabieg
Kataraktę nie można wyleczyć za pomocą tabletek. Natomiast operacja usunięcia zaćmy jest szybkim i bardzo skutecznym zabiegiem okulistycznym. Polega on na usunięciu zmętniałej soczewki i zastąpieniu jej sztuczną soczewką wewnątrzgałkową. Najczęściej zabieg ten wykonuje się techniką fakoemulsyfikacji. Operacja powinna być przeprowadzona jak najwcześniej, ponieważ nie istnieje metoda pozwalająca na cofnięcie powstałych zmętnień. Ponadto ryzyko powikłań operacyjnych wzrasta wraz z rozwojem zaćmy.
– Mamy bardzo dużo dowodów naukowych, że takie przetrzymywanie zaćmy, czyli doprowadzanie siebie do stanu, kiedy nie widzimy albo widzimy znacznie gorzej, zagraża przede wszystkim samemu pacjentowi. Ale naraża się on na wypadki, na to, że może po prostu się potknąć, przewrócić, wpaść na kogoś, nie dostrzec nadjeżdżającego pojazdu i wiele innych. Ponadto wiemy również, że wiele starszych osób, właśnie przez zaćmę nie wychodzi często na zewnątrz. Przebywają w czterech ścianach i do tego jeszcze dołącza zaćma. Indukuje to różnego rodzaju stany depresyjne i lękowe, a także demencję i otępienie – zaznacza prof. zw. dr hab. n. med. Robert Rejdak w rozmowie w Klubie Dyskusyjnym Ann.
Zaćma a demencja: czy istnieje zależność?
Badania pokazują, że ryzyko demencji jest o 11% większe wśród osób z zaćmą. Poprawa widzenia – w tym przypadku usunięcie zaćmy – może zaś zmniejszyć ryzyko demencji.
– Są już przeprowadzone takie badania na dużych populacjach, pokazujące, że osoby z zaćmą są narażone o wiele bardziej właśnie na demencję oraz otępienie. Natomiast operacja zaćmy poprawia też oczywiście poziom intelektualny. Lepszy jest kontakt z pacjentem, a on sam wtedy dostaje więcej informacji. Reaguje lepiej, bo jest w stałym procesie rehabilitacji, ćwiczenia pamięci – tłumaczy prof. Robert Rejdak, kierownik Katedry i Kliniki Okulistyki Ogólnej i Dziecięcej UM w Lublinie.
Istnieje wiele możliwych przyczyn takiego stanu rzeczy. Radzenie sobie z wadami wzroku w starszym wieku może prowadzić do trudności społecznych. M.in. osoba może wycofać się z życia, ograniczyć aktywność i ćwiczenia, z których wszystko wiąże się z pogorszeniem funkcji poznawczych.
Autor: Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia