Jeszcze do niedawna kawa była postrzegana jako czarna owca w naszej diecie. Ostatnie badania wskazują jednak wręcz coś odwrotnego. Niesłusznie oceniana jako szkodliwa, kawa może przynieść wiele korzyści zdrowotnych. Dlaczego regularne spożycie kawy ma pozytywny wpływ na nasze zdrowie? Czy sposób parzenia ma znaczenie? Jaka jest zalecana maksymalna dawka? Na te pytania odpowie mgr Agnieszka Zamęcka, dietetyk kliniczny i psychodietetyk z Healthy Code.
Kawa pozytywnie wpływa na cały organizm
Karolina Bielawska, Wirtualny Klub Medyczny Ann: Wokół kawy narosło wiele mitów – że przyczynia się do nadciśnienia, prowadzi do nowotworów. Jaki właściwości prozdrowotne ma kawa?
Agnieszka Zamęcka: Kawa to bogactwo polifenoli, czyli związków chemicznych, które wykazują właściwości antyoksydacyjne. Ich funkcją jest neutralizacja wolnych rodników. Zapobiegają wielu chorobom. Zawarty w kawie kwas chlorogenowy zmniejsza wchłanianie glukozy. Wpływa to pozytywnie na masę ciała. Może także zapobiegać cukrzycy. Natomiast katechiny poprawiają perystaltykę jelit i mogą prowadzić do wzrostu pożytecznych bakterii flory jelitowej. Powodują również obniżenie poziomu glukozy i insuliny, co ma znaczenie w przypadku cukrzycy. Z kolei trygonelina pobudza regenerację mózgu. Badania wykazały, że picie 3-5 filiżanek dziennie może zmniejszyć ryzyko rozwoju choroby Alzheimera i Parkinsona, a także demencji. Regularne picie w postaci dwóch filiżanek kawy dziennie może wpłynąć korzystnie na markery wątrobowe ALAT i ASPAT. Badacze wskazują również na działanie antynowotworowe kawy. Chodzi tu zwłaszcza o nowotwór jelita grubego.
Dlaczego do niedawna uważano, że kawa jest szkodliwa?
Pewnie wynika to ze sposobu parzenia kawy. Popularna w Polsce kawa po turecku, potocznie nazywana “zalewajką”, zawiera szkodliwy kafestol. Podnosi on poziom złego cholesterolu LDL odpowiedzialnego za chorobę niedokrwienną serca i miażdżycę. Wystarczy jednak użyć papierowego filtra lub Aeropressu, aby do napoju dostało się jak najmniej tej substancji. Pamiętajmy również, że u osoby, która pije kawę sporadycznie, można zaobserwować wzrost ciśnienia po wypiciu napoju. Z problemem tym nie muszą się mierzyć kawosze, którzy spożywają ją regularnie.
Chociaż kawa zawiera magnez, wciąż pokutuje mit, że wypłukuje ten minerał z organizmu. Jakie są fakty?
Jeśli w ciągu dnia wypijamy 2-3 filiżanki kawy, to pozbędziemy się 4 mg magnezu. Tymczasem jedna filiżanka zawiera 7 mg magnezu. Daje nam to więc dodatni bilans. Bardziej martwiłabym się o picie kawy z głównymi posiłkami, ponieważ napój ten utrudnia wchłanianie żelaza ze względu na obecność szczawianów. Najlepiej spożywać ją godzinę po posiłku.
Kawa może nawadniać nasz organizm. To też napój!
Czy kawa odwadnia czy nawadnia nasz organizm?
W przypadku zdrowych osób, które regularnie spożywają kawę, nie mamy się czego obawiać. Kawa co prawda działa moczopędnie, ale jeżeli na nic nie chorujemy, nasz organizm powinien sobie z tym poradzić. Kawa to też napój, więc nas nawadnia.
W jaki sposób kawa przyspiesza metabolizm?
Kawa jest naturalnym termogenikiem, czyli substancją zwiększającą efekt termiczny pożywienia. W konsekwencji ma wpływ na wydatek energetyczny. Hamuje łaknienie, czym może przyczynić się do zwiększenia deficytu kalorycznego. Działanie pobudzające kofeiny cieszy się ogromną popularnością wśród sportowców. Zaskakujące, że w 1984 roku kofeina została wpisana jako środek zabroniony w sporcie i aż do 2002 roku znajdowała się na czarnej liście! Obecnie jest bardzo chętnie spożywana, zwłaszcza przez zawodowych sportowców.
Co jest zdrowsze – kawa czy herbata?
Trudne pytanie. Nie porównywałabym tych dwóch napojów. Każdy z nich jest bogaty w polifenole i może przynieść wymierne korzyści naszemu organizmowi. Zależy to od naszego stylu życia i indywidualnych preferencji. Osobiście wolę kawę, ale warto wspomnieć, że herbata, zwłaszcza zielona i matcha, czyli sproszkowana zielona herbata, również jest źródłem antyoksydantów (między innymi katechinów). Zapobiega chorobom serca i krążenia. Może jednak zmniejszyć aktywność hormonów tarczycy.
Jaką kawę wybrać? Najlepsza jest z ekspresu
Która kawa jest najzdrowsza – z ekspresu, po turecku czy rozpuszczalna?
Oprócz sposobu parzenia kawy zwróciłabym uwagę na jej gatunek, pochodzenie i długość palenia ziaren. Nie polecam kawy po turecku ze względu na obecność kafestrolu, o którym wspominałam wcześniej. Jeśli chodzi o kawę rozpuszczalną – to zależy. Niektórzy wskazują na obecność większej ilości akrylamidu (rakotwórczej substancji) w kawach rozpuszczalnych. Dawka tej substancji, nawet w kawie rozpuszczalnej, jest na tyle mała, że nie musimy się jej obawiać.
Ile filiżanek kawy dziennie możemy pić?
Powinniśmy spożywać maksymalnie 3-4 filiżanki dziennie, aby czerpać jak najwięcej korzyści prozdrowotnych.
Autorka: Karolina Bielawska, Wirtualny Klub Medyczny Ann
Czytaj więcej w Ann:
- Kawa cztery razy dziennie chroni serce i mózg? Tak, ale…
- Zielona herbata, to cudowny napój na odchudzanie? Sprawdź, jak ją zaparzyć
- Dziś światowy dzień jabłka! Te witaminy opóźnią starzenie
