– Uczuciowość osoby wysoko wrażliwej i związki, w jakie wchodzi, mogą być dobre i wartościowe, ale mogą też sprawiać wiele trudności – zauważa w rozmowie z Ann psycholożka Miłosława Janc. Kim są osoby wysoko wrażliwe? Czy kochają inaczej? Jaki parner spełni ich potrzeby, a jaki może okazać się katastrofą? Przeczytajcie w rozmowie z Miłosławą Janc.
Aneta Malinowska, www.Ann-Zdrowie.pl: Zacznijmy od podstaw. Kim są osoby wysoko wrażliwe, czyli tzw. WWO i czym się charakteryzują?
Miłosława Janc, psycholożka, psychoterapeutka, właścicielka Pracowni Zdrowia Psychicznego SPLOT: Wysoka wrażliwość funkcjonuje w psychologii od dawna. Pierwszy na to zjawisko zwrócił uwagę żyjący na przełomie XIX/XX wieku – rosyjski fizjolog Iwan Pawłow. Zauważył , że silna stymulacja zmysłów prowadzi do przeciążenia systemu nerwowego. I to właśnie ten punkt przeciążenia różni ludzi między sobą. Okazuje się, że ok. 15-20 proc. populacji ma bardzo niski próg przeciążenia i stąd może wynikać ich wysoka wrażliwość.
Czym wysoka wrażliwość się objawia?
Wysoka wrażliwość przejawia się na wielu poziomach: fizycznym, psychicznym i emocjonalnym. Przede wszystkim przetwarzanie bodźców ze środowiska zarówno wewnętrznego, jak i zewnętrznego u takich osób jest dużo bardziej intensywne i obciążające.
Jak kochają WWO? – uczuciowość
Czy to jest zaburzenie?
Nie. Jest to raczej cecha osobowości. Dobrze jest mieć świadomość, że wysoka wrażliwość zwiększa ryzyko pojawienia się wielu zaburzeń. Wynikają one ze stresu czy lęków, na jakie częściej narażone są osoby o wysokiej wrażliwości. W związku z tym ważne jest wczesne rozpoznanie. Najlepiej już w dzieciństwie, aby ze świadomością pewnych zachowań nauczyć się lepiej funkcjonować.
Amerykańska psychoterapeutka Elaine Aron zdefiniowała osoby wysoko wrażliwe za pomocą czterech czynników: głębokości przetwarzania, łatwości ulegania przestymulowaniu, emocjonalnej reaktywność i empatii oraz wyczuleniu na różnego rodzaju subtelności.
Z czym to się wiąże?
Jeśli chodzi o głębokość przetwarzania, to mówimy o głębokiej refleksyjności. Te osoby szukają relacji, pomiędzy wszystkim tym, co postrzegają i co robią w sposób niekontrolowany. Zwracają uwagę na różne detale i subtelności, których inni często nie zauważają. Jednocześnie reagują na te detale bardzo emocjonalnie, a przez to są często bardziej przestymulowani i przeciążeni. Zarówno na poziomie fizycznym, psychicznym, jak i emocjonalnym.
W dużym skrócie można powiedzieć, że WWO to osoby, które często reagują emocjonalnie. Łatwo można je sprowokować i bardzo źle znoszą krytykę. W związku z tymi obciążeniami częściej poszukują samotności. WWO tak samo silnie przeżywają zarówno pozytywne, jak i negatywne emocje. Długo potrafią być na wysokich obrotach, do momentu aż popadają w przeciążenie, które może się objawiać wyczerpaniem albo nadpobudzeniem.
Czy WWO to tylko nadmierne obciążenie, czy wynika z tej przypadłości coś pozytywnego?
Osoby WWO mają wiele pięknych cech, które uwidaczniają się, gdy są bardziej świadome siebie i zharmonizowane. Aron zwróciła też uwagę na duchowość osób wysoko wrażliwych i ich dobrą intuicję. Według niej takie osoby mają lepszy kontakt z nieświadomością. Częściej interesują się tematami duchowymi, np. częściej analizują sny, oddają się marzeniom i fantazjom.
Przejdźmy do sedna naszej rozmowy. Jak kochają WWO?
WWO bardzo mocno angażują się emocjonalnie. Mogą być bardzo kochliwe i mieć wielką potrzebę bycia kochanym, jednocześnie mając wielki lęk przed bliskością. Mówi się, że WWO kochają intensywnie i głęboko, a jednocześnie do związków wnoszą wiele uatrakcyjnienia. Dzieje się tak przez ich wrażliwość i umiejętność pogłębiania komunikacji oraz dzięki większej delikatności, subtelności i uważności na potrzeby drugiej osoby i otaczającego świata.
Niestety WWO często idealizują partnerów. Projektują czasami nierealne wyobrażenia na temat cech partnera, co prowadzi do rozczarowań. WWO bardzo boleśnie przeżywają zawody miłosne, po których się wycofują i izolują wybierając życie w samotności, albo poszukują nieustannie ekstazy, ekscytacji i wrażeń w kolejnych relacjach.
Z drugiej strony WWO dzięki swojej wrażliwości potrafią być przez całe życie z jednym partnerem. Gdy osoba wysoko wrażliwa trafi na odpowiedniego partnera, właśnie przez to, że ma dużo empatii i ostrożności w sobie, jest w stanie pozostać w związku przez bardzo długi czas. Uczuciowość osoby wysoko wrażliwej i związki w jakie wchodzi, mogą być dobre i wartościowe, ale mogą też sprawiać wiele trudności. Tak jest, zwłaszcza jeśli taka osoba jest mało świadoma siebie. Wtedy wchodzenie w relacje i związki może być bardzo trudne i dla tej osoby, i dla jej partnera.
Jak kochają WWO? – związki
Jakich partnerów potrzebują osoby wysoko wrażliwe?
Nie ma na to pytanie jednoznacznej odpowiedzi. Na pewno świadomych trudności, które wiążą się z WWO. Najważniejsze, żeby partnerzy takich osób, potrafili spojrzeć na świat z perspektywy drugiej osoby. Muszą rozumieć, że ta wysoka emocjonalność, wrażliwość, drobiazgowość wynika z wewnętrznego świata przeżyć osoby wysoko wrażliwej, a nie z powodów leżących po ich stronie. Partnerzy WWO powinni mieć umiejętność zachowania dystansu i tolerowania tego, z czym mierzy się osoba wrażliwa.
Co jeszcze jest ważne?
Potrzebny jest szacunek do odmienności partnera. Właśnie przez to, że takie osoby są nadmiernie wrażliwe i często bardzo źle znoszą krytykę oraz unikają konfliktów. Dobrze gdyby partner rozumiał, że dla WWO ważne jest zachowanie w związku własnej przestrzeni. Najważniejsze jednak jest, aby partnerzy wzajemnie poznali różnice w swoich wzajemnych wrażliwościach i to nie tylko w związkach z WWO.
Co powinni wiedzieć partnerzy osób wrażliwych?
Świadomość, że WWO często popadają w rozdrażnienie, nadpobudzenie, rozstrój. Potrafią manipulować emocjami i wykorzystywać drugą stronę aby na przykład zajęła się rzeczami, których oni nie lubią robić.
Partner osoby wrażliwej musi być świadomy, że osoba wysoko wrażliwa będzie się czasami zachowywała w sposób nieprzewidywalny. Najpierw może się bardzo szybko aktywować, po czym tak samo szybko potrafi się wycofać. Ogólnie osoby wysoko wrażliwe potrafią przeżywać tak duży wachlarz emocji i napięć, że w związkach może to być trudne dla obu stron. Najlepiej jakby partnerzy byli wystarczająco podobni do siebie – w kwestii wrażliwości, żeby się dobrze rozumieć, ale też wystarczająco różni, aby się sobą nie nudzić i wzajemnie inspirować.
Jak kochają WWO? – miłość
Skoro doszłyśmy do związków. Jak wyglądają związki z osobami wysoko wrażliwymi? Jak WWO funkcjonują w związkach?
Jeśli związek tworzą dwie osoby wysoko wrażliwe, to można taką relację porównać do dwóch porcelanowych roztrzęsionych filiżanek, które będą się stukać, aż mogą się rozsypać. Między nimi może być głęboka więź, jednak jest też duże ryzyko, że oboje będą zbyt emocjonalni. A to może prowadzić do szybkiego pojawienia się frustracji i rozczarowania.
Badania pokazują, że osoby z wysoką wrażliwością mają niską odporność psychiczną, a przez to ich związki mogą być nietrwałe. Jest też ryzyko, że gdy związek budują dwie osoby wrażliwe, mogą nie rozumieć się wzajemnie. Każde z nich przetwarza i zagłębia się przede wszystkim w swoje Ja. Mogą też pojawiać się problemy życia codziennego, z którymi żadne z nich nie ma siły i ochoty się mierzyć. Na przykład w nieskończoność zwlekają z decyzją o kupnie domu czy założeniu rodziny.
A związki WWO z osobami mniej wrażliwymi?
Gdy osoba wysoko wrażliwa zwiąże się z osobą o niskiej wrażliwości, może się czuć niezrozumiana. W takiej relacji może być dużo rozczarowania i bólu.
Najlepsze wydają się być związki, gdzie osoby się różnią, ale oboje są świadomi i tolerancyjni dla swoich odmienności i nie ma między nimi przepaści w pojmowaniu wzajemnej wrażliwości. Dzięki czemu, mogą się wzajemnie motywować do rozwoju. To mogą być związki, bardzo twórcze i kreatywne.
Jest duża korelacja między wysoką wrażliwością a niską odpornością psychiczną. Dlatego właśnie osoba, która będzie miała większą odporność psychiczną da większe poczucie bezpieczeństwa osobie wrażliwszej.
Co zrobić, żeby uniknąć trudności w związkach z osobami WWO?
Ważna jest wzajemna elastyczność. Zwłaszcza gdy osoba o mniejszej wrażliwości, jest świadoma i rozumie swojego wrażliwego partnera, wtedy potrafi bardziej się dostosować. Kluczowa jest również samoświadomość WWO. Dzięki temu będzie zdawała sobie sprawę, kogo w związku potrzebuje i dokona właściwego wyboru. Jeżeli fantazjuje na temat partnera, projektuje tylko swoje wyobrażenia – to rozczarowanie może być bardzo duże.
Na koniec proszę o radę dla WWO i ich partnerów. Jak powinni żyć w związkach, żeby było im lepiej i łatwiej?
W takich związkach najważniejsze jest określenie różnic związanych z wrażliwością. Kluczową sprawą jest dialog i wypracowanie własnych, wzajemnych sposobów na rozwiązywanie sporów. Istotna jest też praca osoby wrażliwej nad sobą i swoim uodparnianiem się na wiele fałszywych alarmów, które się pojawiają. Ważne jest, aby osoby z dużą wrażliwością nie skupiały się tylko na problemach, a zwłaszcza aby nie szukały w związkach problemów, których często nie ma. Warto też pamiętać o możliwości skorzystania z pomocy psychoterapeutycznej.
Czytaj więcej w ANN Asystent Zdrowia:
- Eliksiry miłości, rośliny i zioła na potencję. Levisticum, czosnek lub epimedium, czyli tzw. ziele napalonej kozy [MAGAZYN ANN]
- Przytulanie wzmacnia związek, nawet jeśli są deficyty z dzieciństwa
- Dobry związek partnerski: jak go stworzyć?
- Samotność a doświadczenia z dzieciństwa: czy istnieje związek?