Wiedza o seksie powinna nam być przekazywana tak samo, jak każda inna wiedza o świecie i o naszym ciele. Bardzo często pierwsze doświadczenie i informacje na temat seksu czerpiemy w domu rodzinnym czy w gronie rówieśniczym. Natomiast rzadko kiedy ktoś ten „świat” tłumaczy. A więc skąd powinniśmy czerpać rzetelną wiedzę o seksie? Gdzie ma się zaczynać edukacja seksualna? A także jak wygląda poziom wiedzy Polaków na temat antykoncepcji? Na te i inne pytania odpowiada dr n. med. Szymon Bakalczuk, lekarz ginekolog i seksuolog z Kliniki Rozrodczości i Andrologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.
Rozwój seksualny trwa od początku życia człowieka, a tym samym również edukacja seksualna trwa od początku życia. Czy tak jest w naszym kraju?
Antykoncepcja i edukacja seksualna: nadal tematy tabu?
- – Edukacja seksualna ma się zaczynać w domu rodzinnym i być dostosowana do wieku dziecka. Niestety w Polsce proces ten nie wygląda dobrze – mówi dr n. med. Szymon Bakalczuk, lekarz ginekolog i seksuolog z Kliniki Rozrodczości i Andrologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.
- Na szczęście, w pokoleniu 16+ widzimy coraz większe rozumienie swoich potrzeb i możliwości.
- Edukacja seksualna – Nie ma to także być nauka pornografii ani zachęcanie do uprawiania seksu.
- Statystyki pokazują, że sprawdzone metody antykoncepcji kobiety w Europie zaczynają stosować około 18. roku życia, a w Polsce około 25. roku życia.
- Każda metoda antykoncepcyjna ma swoje zalety, jak również wady, a także różną skuteczność. W celu wybrania odpowiedniej metody antykoncepcji należy udać się do ginekologa.
- Jeżeli antykoncepcja hormonalna jest dobrana przez lekarza ginekologa, który rozważył wszystkie „za” i „przeciw” dla danej pacjentki, to prawdopodobieństwo występowania skutków negatywnych jest znikome.
- Antykoncepcja a tycie: czy prawda, że po tabletkach się tyje?
- Cały artykuł czytaj w bezpłatnej aplikacji Ann Asystent Zdrowia.
Antykoncepcja i edukacja seksualna: w Polsce proces ten nie wygląda dobrze
Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia: Skąd powinniśmy czerpać rzetelną wiedzę o seksie? Gdzie ma się zaczynać edukacja seksualna?
Dr n. med. Szymon Bakalczuk, lekarz ginekolog i seksuolog: Edukacja seksualna ma się zaczynać w domu rodzinnym i być dostosowana do wieku dziecka. Niestety w Polsce proces ten nie wygląda dobrze. Najczęściej mama prosi tatę porozmawiać z synem. On zaś nie jest w stanie przekazać rzetelnej wiedzy, krępuje się. I na tym się kończy. Już nie mówiąc o tym, że ojciec nigdy nie rozmawia na temat seksu z córką, a matka z synem. A więc zostaje szkoła. Ideałem byłoby, gdyby edukatorzy seksualni mogli trafiać do szkół, prowadzić tam zajęcia fakultatywne, czyli dla tych starszych dzieci, które byłyby tą tematyką zainteresowane i przekazywaliby wiedzę zgodną z kanonami nowoczesnej medycyny. Natomiastmy jesteśmy ograniczani charakterem szkoły, jak również ideologią i zachowaniami rodziców.
Edukacja seksualna: jak z nią jest w Polsce? W naszym kraju jest dobry poziom edukacji?
Powołując się na własne doświadczenie, mogę powiedzieć, że poziom edukacji seksualnej uzyskiwanej zarówno w rodzinie, jak i w szkole jest na bardzo złym poziomie. Na szczęście, w pokoleniu 16+ widzimy coraz większe rozumienie swoich potrzeb i możliwości. Również, więcej ludzi zaczyna sięgać nie tylko po wiedzę internetową, ale także pojawia się zainteresowanie rzetelnymi artykułami, książkami.
Edukacja seksualna i antykoncepcja: idealna edukacja jest osiągalna?
A jak powinna wyglądać „idealna” edukacja seksualna? Jakie kwestie powinna poruszać, a także czego uczyć?
Idealna edukacja seksualna w zasadzie jest nieosiągalna. Zakres zagadnień edukacji seksualnej podaje WHO. Warto jednak podkreślić, że człowiek w swoim życiu przechodzi przez różne okresy, a więc w różnym wieku jest zainteresowany innymi sprawami. Dlatego dobrze by było, gdyby edukacja była dopasowana do wieku dziecka czy osoby młodej.
Nie ma to także być nauka pornografii ani zachęcanie do uprawiania seksu. Raczej przygotowanie do współżycia w takiej formie, w której poziom rozwojowy dziecka, osoby młodej lub dorosłych będzie odpowiedni do sformułowań użytych przez edukatora.
Antykoncepcja i edukacja seksualna: wśród młodzieży nadal panuje wiele mitów
Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia: W Polsce antykoncepcja wciąż wywołuje silne emocje. Statystyki pokazują, że sprawdzone metody antykoncepcji kobiety w Europie zaczynają stosować około 18. roku życia, a w Polsce około 25. roku życia. Dlaczego tak się dzieje? Jak ocenia Pan poziom wiedzy Polek na temat antykoncepcji?
Dr n.med. Szymon Bakalczuk, lekarz ginekolog i seksuolog: Przede wszystkim należy powiedzieć, że temat antykoncepcji dotyczy nie tylko Polek, ale także Polaków. Edukacja seksualna i antykoncepcja to nie jest przecież problem tylko kobiet. To jest problem obu płci, bo odpowiedzialne macierzyństwo dotyczy obojga.
Dlaczego w Polsce sytuacja z antykoncepcją wygląda nie najlepiej? Dlatego, że jak już wspominałem, nie ma prawidłowej edukacji seksualnej. Obecnie sytuacja wygląda coraz gorzej. Dobre edukatorzy seksualni do wielu szkół nie są po prostu wpuszczani. Przez to wśród młodzieży nadal panuje wiele mitów np. że w ciążę nie można zajść podczas miesiączki czy przy uprawianiu seksu w pewnej pozycji.
Każda metoda antykoncepcyjna ma swoje zalety i wady
Jaką metodę antykoncepcji wybrać? Na co należy zwracać uwagę?
Obecnie dostępnych jest wiele skutecznych metod antykoncepcji. Każda metoda antykoncepcyjna ma swoje zalety, jak również wady, a także różną skuteczność. W celu wybrania odpowiedniej metody antykoncepcji należy udać się do ginekologa. Specjalista zleci pacjentce badania hormonalne i diagnostyczne. Nie każdy zestaw hormonów będzie odpowiedni dla danej kobiety. Źle dobrane tabletki mogą nasilać dotychczasowe schorzenia, a nawet sprawić, że pojawią się nowe, niepożądane dolegliwości.
Także wybór metody antykoncepcyjnej zależy od wieku kobiety i jej planów prekreacyjnych. Młodej pacjentce warto zaproponować jedną z odwracalnych metod długoterminowych. Np. wkładki wewnątrzmaciczne dla nieródek lub implant antykoncepcyjny. Antykoncepcja długoterminowa zaś może okazać się idealnym rozwiązaniem dla młodej kobiety odkładającej plany prokreacyjne na kolejne kilka lat. Kobiecie, która rodziła, można dobrać m.in. tabletki lub plastry. W przypadku par, u których prokreacja już jest zakończona, można zastosować wazektomię, czyli podwiązanie nasieniowodów mężczyzny. Niestety nie jest to metoda refundowana.
Łatwo dostępną i stosunkowo tanią metodą antykoncepcji są prezerwatywy. Jej największą zaletą jest to, że chroni również przed chorobami przenoszonymi droga płciową, w tym przed transmisją HIV. Jeśli prezerwatywa była poprawnie założona i po stosunku jest nadal cała, daje ona bardzo wysoką skuteczność.
Antykoncepcja i edukacja seksualna: skutki negatywne są znikome
Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia: Chociaż tabletki hormonalne dostępne są w sprzedaży już od 50 lat, wciąż spotykamy się z wątpliwościami dotyczącymi ich stosowania. Wiele kobiet nadal zastanawia się nad bezpieczeństwem długotrwałego przyjmowania antykoncepcji. Czy stosowanie antykoncepcji hormonalnej przez dłuższy czas może mieć negatywny wpływ na organizm kobiety?
Dr n.med. Szymon Bakalczuk, lekarz ginekolog i seksuolog: Nawet aspiryna, którą łykamy czasami bez kontroli medycznej czy leki przeciwbólowe kupowane w drogeriach mogą mieć negatywny wpływ na nasze zdrowie. Jeżeli antykoncepcja hormonalna jest dobrana przez lekarza ginekologa, który rozważył wszystkie „za” i „przeciw” dla danej pacjentki, to prawdopodobieństwo występowania skutków negatywnych jest znikome.
Ja mam taką zasadę, że minimum raz na rok, a czasem nawet raz na pół roku zalecam swoim pacjentkom kontrolę. Także, kiedy kobieta dostaje receptę na tabletki, zostaje ona poinformowana o skutkach ubocznych. Jeśli na skutek przyjmowania antykoncepcji hormonalnej pojawiły się efekty niepożądane, m.in. bóle mięśni, zmęczenie, bóle głowy, a także obniżenie libido i plamienia między miesiączkami, jak również wahania nastrojów oraz inne niepokojące symptomy, warto poprosić lekarza o zmianę tabletek.
Antykoncepcja hormonalna i jej wpływ na organizm kobiety
Czy antykoncepcja hormonalna chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową?
Pigułki zabezpieczają jedynie przed ciążą, ale nie przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Jeśli kobieta współżyje z większą ilością partnerów, poza tabletką powinna koniecznie stosować także prezerwatywy.
Chyba każda kobieta słyszała o tym, że antykoncepcja hormonalna tyje. Czy to prawda?
Dobrze dobrana tabletka antykoncepcyjna nie powoduje otyłości. Jednakże niektóre leki mogą zwiększać łaknienie, a co za tym idzie – także i kilogramy. Aby zminimalizować ryzyko utycia podczas stosowania pigułek hormonalnych, należy zadbać o codzienną porcję aktywności fizycznej, a także odpowiednią dietę.
Czy stosowanie antykoncepcji hormonalnej wpływa na miesiączkę?
Większość tabletek hormonalnych powoduje, że miesiączki są niebolesne, mniej obfite i bardzo regularne. Niektóre pacjentki chwalą sobie także w tabletkach idealnie wyrównany cykl menstruacyjny. Dzięki pigułkom właściwie zawsze wiadomo, kiedy pojawi się miesiączka, a jeśli z jakiegoś powodu kobiecie nie odpowiada jej termin, można ją przesunąć o następny miesiąc.
Autor: Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia