Pończochy uciskowe stosuje się w profilaktyce, a także leczeniu przewlekłej niewydolności żylnej. Wzmacniają one zastawki żylne i poprawiają ukrwienie. O tym jak pończochy wpływają na zdrowie i czy mogą one szkodzić opowiada prof. dr hab. n. med. Tomasz Zubilewicz, Kierownik Katedry i Kliniki Chirurgii Naczyń i Angiologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.
Pończochy a zdrowie: istnieje IV klasy ucisku
Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia: Pończochy uciskowe są prostym, bezpiecznym i nieinwazyjnym sposobem postępowania w przewlekłej niewydolności żylnej. Po co się je zakłada i jakie jest ich działanie?
Prof. dr hab. n. med. Tomasz Zubilewicz: Należy zacząć od tego, że istnieje kilka rodzajów pończoch uciskowych w zależności od stopnia ucisku. Wyróżniamy 4 klasy ucisku o wzrastającej sile kompresji. Pończochy klasy I zalecane służą przede wszystkim w profilaktyce przewlekłej niewydolności żylnej, a także w przypadku obecności niewielkich żylaków oraz po chirurgicznym usunięciu żylaków. Klasa II jest przeznaczona dla pacjentów z żylakami. Produkty tej klasy mogą być stosowane w przypadku dużych żylaków w czasie ciąży, po operacjach na żylakach, jak również przy występowaniu obrzęków i zagojonych owrzodzeń. Pończochy III i IV klasy ucisku służą leczeniu wyraźnie zaznaczonej niewydolności żylnej.
Warto też zaznaczyć, że dopasowanie stopnia ucisku ma bardzo duże znaczenie. A więc najlepiej stosować produkty uciskowe dopiero po konsultacji z lekarzem.
Kompresjoterapia powoduje zwiększenie prędkości przepływu krwi w żyłach oraz poprawę wydolności zastawek. Dzięki temu zmniejsza cofanie się i zalegania krwi w żyłach powierzchownych. Zmniejszenie ciśnienia krwi żylnej wpływa na poprawę stanu mikrokrążenia i zmniejszenie obrzęku.
Oprócz pończoch stosuje się również podkolanówki, rajstopy i skarpety uciskowe.
Pończochy: produkty uciskowe są nieskuteczne w zapobieganiu powstawaniu zakrzepów?
Czy pończochy i podkolanówki uciskowe redukują ryzyko powstawania zakrzepów?
Rzeczywiście, w 2019 roku okazały się 2 badania, które pokazały, że pończochy uciskowe nie są skuteczne w zapobieganiu powstawaniu zakrzepów u osób z ryzykiem udaru. Jednakże to jedynie 2 badania. Inne zaś udawadniają, jak znaczące efekty mają produkty uciskowe. Pończochy są bardzo pomocne w zakrzepicy żylnej zarówno w początkowym okresie choroby, jak i w zapobieganiu rozwojowi zespołu pozakrzepowego w przyszłości. Najczęstszym stanem sprzyjającym powstawaniu zakrzepicy jest długotrwałe unieruchomienie. Pończochy wywierają kompresję na żyły powierzchowne w nogach. Dzięki temu krew może szybciej płynąć z powrotem do serca przez żyły o mniejszej średnicy. To skutecznie uniemożliwia gromadzenie się krwi w żyłach i zapobiega powstawaniu niebezpiecznych skrzepów krwi.
Rajstopy i pończochy, kojarzą się bardziej z kobietami. Czy mężczyźni też noszą pończochy uciskowe?
Jak najbardziej. Bielizna uciskowa jest kierowana do obu płci, bo z chorobami układu żylnego może borykać się każdy człowiek. Jednak u mężczyzn najczęściej stosujemy podkolanówki. Mają one odpowiedni wygląd i kolor. Te produkty kompresyjne produkowane są tak, by w dyskretny sposób łagodziły zmęczenie nóg u panów, którzy długotrwale wykonują swoje obowiązki w pozycji stojącej lub siedzącej, jak również pomagali przy niewydolności żylnej.
Pończochy powinny być zakładane przed wstaniem z łóżka
Na efekty kompresjoterapii wpływa prawidłowość noszenia produktów uciskowych. Jak zakładać pończochy uciskowe?
Pończochy powinny być zakładane rano, przed wstaniem z łóżka, ponieważ nogi nie są wówczas jeszcze opuchnięte. Jeśli np. wstaniemy do toalety czy zjeść śniadanie, to przed założeniem produktów uciskowych musimy położyć się na 15-20 minut. Najlepiej z uniesionymi kończynami do góry. Przed założeniem należy zwinąć pończochy i zakładać stopniowo rozwijając, uważając, żeby pięta znajdowała się we właściwym miejscu. Należy też pamiętać, żeby wymieniać produkty uciskowe co ok. pół roku.
Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia: Ile godzin dziennie trzeba nosić pończochy uciskowe?
Prof. dr hab. n. med. Tomasz Zubilewicz: Odpowiedź jest dosyć skomplikowana. Zaleca się, by nosić je przez cały dzień i zdejmować na noc. Jednak jeśli pacjent dopiero zaczyna kompresjoterapię, to może zacząć od 3-4 godzin dziennie i stopniowo wydłużać czas noszenia aż pacjent będzie mógł nosić je przez cały dzień.
Produkty uciskowe należy nosić tak długo, jak długo trwa choroba, czyli często przez całe życie. Latem, kiedy są silne upały, lekarz może redukować kompresjoterapię i polecić pończochy niższej klasy – z mniejszym uciskiem.
Czy istnieją przeciwwskazania do noszenia pończoch uciskowych?
Kompresjoterapia jest przeciwwskazana chorym z zaawansowanymi zaburzeniami krążenia tętniczego w kończynach dolnych, a także świeżo zdiagnozowanej zakrzepicy żył głębokich. W niektórych sytuacjach jednym z przeciwwskazań mogą być choroby dermatologiczne. Ponadto do bezwzględnych przeciwwskazań do noszenia pończoch uciskowych należą angiopatia cukrzycowa, miażdżyca tętnic kończyn dolnych, zapalenie tkanki podskórnej lub mięśni, jak również choroba Buergera.
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.